×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

20 września 2014
Energia
 

Między Śląskiem a kowadłem

Wybór Donalda Tuska na prezydenta Rady Europejskiej może oznaczać cichą zgodę Unii na spowolnienie polityki klimatycznej.

Zazwyczaj dobrze zorientowany w brukselskim labiryncie portal Euractiv.com cytował 9 września ekspertów oraz anonimowych dyplomatów, którzy krytycznie ocenili rolę Polski w unijnej polityce klimatycznej. To żadna nowość – od kilku lat jesteśmy postrzegani jako główny hamulcowy procesu, który ma doprowadzić do zmniejszenia roli węgla w unijnym miksie energetycznym. Przy okazji jednak jeden z wysokich rangą polityków Komisji Europejskiej miał powiedzieć, że Tusk będzie „wyzwaniem dla negocjacji klimatycznych”.

Na pierwszy rzut oka tak jest w istocie. Niemcy oraz Francuzi nalegają, żeby odchodzący prezydent Herman Van Rompuy odpowiadał za ostateczny kształt nowego, wewnątrzunijnego pakietu klimatycznego, który powinien zostać przyjęty podczas październikowego posiedzenia Rady Europejskiej. Jeszcze na początku roku wydawało się, że porozumienie zostanie dopięte wiosną, ale wojna na Ukrainie pokrzyżowała te plany. A jeśli Unia nie wypracuje jednolitego stanowiska wystarczająco szybko, rozsypią się przygotowania do przyszłorocznego Szczytu Klimatycznego w Paryżu, który ma zakończyć się ogólnoświatowym porozumieniem w sprawie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Wbrew wysiłkom i deklaracjom, emisja dwutlenku węgla rośnie bowiem nieprzerwanie, a klimat staje się coraz bardziej nieprzewidywalny. Głosy sceptyków klimatycznych słychać jakby rzadziej, ponieważ trudno dyskutować z miażdżącymi faktami. Grenlandia i Antarktyda tracą ok. 500 km. sześc. lodu rocznie, klimatolodzy z uniwersytetu w Innsbrucku ogłosili ostatnio, że znacząco wzrosło tempo topnienia lodowców na całej kuli ziemskiej. W maju chińscy naukowcy poinformowali, że w ciągu ostatnich 30 lat tybetańskie lodowce skurczyły się o 15%, czyli około 8000 km. kw. Tegoroczne lato – z polskiego punktu widzenia wyjątkowo spokojne – zapamiętają na długo mieszkańcy Północnej Ameryki. W Kanadzie spłonęło prawie 320 tys. ha tundry, w Kalifornii susza utrzymuje się od stycznia. Donald Tusk, niegdyś szczerze zdziwiony faktem, że premierzy zatrudniają doradców od CO2, będzie musiał zmierzyć się z tą rzeczywistością. I oficjalnie uznać, że z globalnej perspektywy kłopoty polskiego sektora wydobywczego są ważne, ale nie najważniejsze.

Utrzymać zależność od węgla

Czy oznacza to, że Donald Tusk znajdzie się w sytuacji trudnej, by nie rzec – schizofrenicznej? Że dostanie się między unijny młot a śląskie kowadło? Z jednej strony będzie musiał oficjalnie reprezentować na zewnątrz zdecydowane stanowisko Unii w sprawie zmian klimatu i przeciwdziałania skutkom tego procesu. Więcej, powinien poszukiwać kompromisu godzącego interesy unijnych krajów uzależnionych od węgla oraz tych, które chcą jak najszybciej rozwijać odnawialne źródła energii. Z drugiej strony: dotychczas reprezentował interesy Polski, bądź, ściślej mówiąc, tej jej części, która za wszelką cenę (nawet za cenę rosnącego importu z Rosji) próbuje utrzymać zależność kraju od węgla. I czynił to dosyć skutecznie, czego dowodem, to szczególnie jaskrawy przykład, przeciągające się w nieskończoność prace nad ustawą o odnawialnych źródłach energii.

Rehabilitacja po polsku

Dowodów na rozbrat premiera z obecną polityką klimatyczną UE jest znacznie więcej. Kluczowy argument kryje się w projekcie unii energetycznej, najważniejszym dotychczasowym projekcie politycznym Donalda Tuska, w Polsce chwilowo zarzuconym z powodu afery taśmowej, ale w innych krajach UE nadal dyskutowanym. Można cynicznie powiedzieć, że geopolityczna zawierucha na wschodzie przyniosła Polsce co najmniej jedną korzyść: pozwoliła rozpocząć ofensywę dyplomatyczną, która w innej sytuacji byłaby niemożliwa do przeprowadzenia. W beznadziejnie uzależnionej od importowanych surowców kopalnych Unii trudno dyskutować z założeniami, ogłoszonymi w kwietniowym „Financial Times” przez polskiego polityka: unia energetyczna ma wzmocnić siłę negocjacyjną krajów unijnych, w tej chwili podzielonych różnorodnymi interesami energetycznymi. Według Tuska najważniejszym zadaniem jest w tej chwili powołanie jednej instytucji, która będzie kupowała hurtowo gaz dla wszystkich 28 krajów UE. Skoro można wspólnie kupować uran, dlaczego nie można kupować błękitnego paliwa? Jeśli mamy do czynienia z monopolistą, bezwzględnie egzekwującym swoje zobowiązania, dlaczego nie przeciwstawić mu jednolitego frontu odbiorców? „Dzisiaj co najmniej 10 krajów członkowskich UE uzależnionych jest od jednego dostawcy – Gazpromu, który pokrywa ponad połowę ich zużycia. Niektóre są całkowicie uzależnione od rosyjskiego, kontrolowanego przez państwo, giganta gazowego” – napisał Tusk w „Financial Times”. Zostawiam w tej chwili na boku rozważania, na ile ów postulat jest realny. Polityk chce również zbudowania „mechanizmów solidarnościowych”, które wspierałyby państwa zagrożone odcięciem dostaw tego surowca, oraz finansowania przez Unię najważniejszych inwestycji gazowych w krajach najmocniej uzależnionych od Gazpromu.

Gra o czarne złoto

Kłopot w tym, że jednym z fundamentów unii ma być według Tuska wykorzystanie zasobów paliw kopalnych UE, w tym węgla i gazu łupkowego. O ile gaz pozostaje wielką niewiadomą, to o węglu można powiedzieć jedno: na obecnym etapie rozwoju technologicznego nie da się pogodzić rehabilitacji tego surowca z polityką klimatyczną. Tym bardziej, że w węglowym pejzażu świata Polska nie jest w tej chwili najważniejszym elementem. Gra o czarne złoto toczy się przede wszystkim w Banku Światowym, gdzie kraje posiadające złoża i poszukujące kredytów na inwestycje (np. Mozambik, Indonezja) ścierają się z mocną, bo wspieraną przez Waszyngton, polityką dekarbonizacji światowej gospodarki. Jak w tę układankę wpasuje się poszukujący możliwości poluzowania klimatycznych rygorów Donald Tusk – trudno doprawdy powiedzieć, choć można podejrzewać, że nie poprzestanie na gładkich, oficjalnych deklaracjach, jakich wymaga sprawowany urząd. Funkcja prezydenta daje bowiem również, aż wstyd o tym przypominać, bardzo duże możliwości działań nieoficjalnych, prowadzonych raczej przy winie niż mikrofonie. W raporcie EurActiv.com jeden z rozmówców wypowiada symptomatyczne zdania: „Zrobiliśmy wszystko, żeby kwestie klimatyczne nie należały do najważniejszych zadań nowego prezydenta. Wiarygodność Tuska w tej kwestii zostanie wkrótce poddana próbie”, mając zapewne na myśli nadchodzące negocjacje.

Dwie sroki za ogon

Istnieje jednak jeszcze jedna możliwość. Wygrana Donalda Tuska może oznaczać bowiem, że unijni dyplomaci postanowili delikatnie rozmiękczyć politykę klimatyczną. Zapał, jak się wydaje, odrobinę ostygł po tym, jak Australia, mocno zaangażowana w walkę z emisją gazów cieplarnianych, zniosła podatek węglowy, uznając, że jest on zbyt restrykcyjny. Jednocześnie statystycy wyliczyli, że krajom UE nie uda się raczej osiągnąć w 2020 r. zakładanego poziomu oszczędności energii i efektywności energetycznej, co stanowiło jeden z fundamentów tzw. pakietu klimatycznego „3x20”. Nie bez znaczenia pozostaje też z pewnością strach przed nieobliczalną Rosją połączony z nienasyconym apetytem na energię oraz wewnętrzną dyskusją w Niemczech, gdzie po wycofaniu się z energetyki jądrowej wzrosło zapotrzebowanie na węgiel. Wszystko to może oznaczać, że w najbliższych latach Unia będzie próbowała łapać dwie sroki za ogon, z jednej strony nadal inwestując w odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną, z drugiej zaś – luzując gorset nałożony na paliwa kopalne. Możliwości są tu bardzo różne: można sterować rynkiem uprawnień, można powrócić do subsydiowania węgla. Dla polityki klimatycznej taki obrót spraw byłby niedobry, dla Donalda Tuska, polskiego górnictwa i opartej na węglu energetyki – idealny.

Niezależnie jednak od tego, jak głęboka będzie korekta zielonego kursu, nowy prezydent Rady Europejskiej musi wyleczyć się z fobii na punkcie wiatraków i paneli fotowoltaicznych, od listopada bowiem będzie oglądał je znacznie częściej niż dotychczas.

 

Michał Olszewski dla ChronmyKlimat.pl
Autor jest dziennikarzem i publicystą, specjalizuje się w tematyce ekologicznej.

Energia

NIK o wykorzystaniu biomasy przez wiodących producentów energii elektrycznej Dostępne dla wytwórców systemy wsparcia nie zapewniały stabilnego rozwoju produkcji energii elektrycznej z biomasy. (...)
czytaj całość
Komentarz Pracowni na rzecz Wszystkich Istot do komunikatu PKN Orlen w sprawie Ostrołęki C
czytaj całość
A może jednak na OZE, EE i akumulatorach? Czy górnicy sa tak straszni, czy tak głupi, czy tylko interesowni? A może są (...)
czytaj całość
Władze i rada gminy Bogatyni nie mają planu B dla węglowego monopolu. Mimo że optymistyczny - choć bardzo mało prawdopodobny (...)
czytaj całość
Ale eksperci alarmują: musimy pilnie przystąpić do odblokowania rewolucji cywilizacyjnej Ekolodzy, eksperci od energetyki i działacze Partii Zieloni zaapelowali do liderów (...)
czytaj całość
Największe wydarzenie ekologiczne otwierające rok 2019: Znakomici eksperci w dziedzinie energetyki, tacy jak Grzegorz Wiśniewski z Instytutu Energii Odnawialnej, prof. (...)
czytaj całość
więcej
2018-12-03
Partia Zieloni apeluje do Premiera Morawieckiego o odwołanie Ministra Energii
2018-12-03
Sprawiedliwa transformacja energetyczna Dolnego Śląska.
2018-10-27
Europa do 2050 może stać się zeroemisyjna - i (...)
2018-04-12
Ostrołęka C
2017-11-18
Zablokowanie przemian energetycznych jest groźne dla gospodarki oraz rozwoju (...)
2017-11-12
RAPORT Górnictwo: węglowa przyszłość czy sprawiedliwa transformacja
2017-07-10
Musimy uniezależniać się od węgla
2017-05-03
Polska Energiewende* 2023
2017-04-06
Tu była kopalnia
2017-02-20
Więcej Niż Energia: Czy Rząd RP weźmie pod uwagę Pakiet (...)
2017-02-19
Apel NGO do Akcjonariuszy Polenergii – porzućcie szkodliwy projekt Elektrowni (...)
2016-12-04
Szydło świętuje z górnikami: nie zejdziemy z drogi reform i (...)
2016-11-25
Ministerstwo Energii: Rozwód energetyki i kopalń
2016-11-11
Efektywność energetyczna - szanse i zagrożenia nowej ustawy
2016-11-05
Will oil peak within 5 years?
2016-11-02
Naimski: Obrona węgla to nie ideologia, lecz rozsądek
2016-10-27
Zarządzanie energią - przyszłość gospodarki w obuiegu zamkniętym
2016-09-21
Jak rozpocząć transformację energetyczną Polski?
2016-09-13
Brytyjczycy bronią nowej elektrowni atomowej, ale wstrzymują budowę
2016-08-05
Lewiatan: Polska nie ma odpowiedniej strategii energetycznej
2016-08-05
ClientEarth: Plan Morawieckiego dla energetyki jest nierealny
2016-07-23
Szykuje się duża inwestycja! W jednym miejscu ma powstać kopalnia (...)
2016-06-03
Polimex: Kurs spółki runął
2016-05-20
Wolność energetyczna. Czas skończyć z religią węglową
2016-05-17
Będzie składka na bezpieczeństwo energetyczne?
2016-05-09
Niemcy: 95 proc. produkcji energii z OZE i ujemne ceny (...)
2016-04-28
Zielone światło dla zielonej energii
2016-04-21
Właściciel PG Silesia kupił kopalnie i elektrownie w Niemczech
2016-04-21
Holandia: 4,7 mld EUR oszczędności dzięki zamknięciu elektrowni węglowych do (...)
2016-03-17
Czarne złoto?
2016-03-08
NFOŚiGW weryfikuje programy wsparcia
2016-02-25
"Rzeczpospolita": Polityka rządzi polską energetyką
2016-01-13
Wyprzedaż z napędem atomowym
2015-12-22
Górnicza „Solidarność” likwiduje rachunek w ING
2015-12-20
Europejska Unia Energetyczna - Rezolucja PE
2015-12-20
Niemcy: Koniec kopalń węgla kamiennego
2015-12-14
Urugwaj: niższe ceny energii i już 95 proc. energii z (...)
2015-12-12
Andrzej Duda: Przemówienie z okazji Święta Górnika
2015-12-03
CBOS: Większość Polaków za stopniowym odejściem od węgla
2015-12-03
Tchórzewski: zobowiązania spółek węglowych wynoszą 15 mld zł
2015-11-28
ING nie będzie finansował nowych elektrowni zasilanych węglem i kopalni (...)
2015-11-27
Wielka Brytania zamknie wszystkie elektrownie węglowe
2015-11-13
Ile Niemcy zapłacą za rewolucję energetyczną - najtańsza droga rozwoju (...)
2015-11-12
Jak sobie radzić z ubóstwem energetycznym?
2015-11-12
Co nowy minister energetyki myśli o węglu, atomie i OZE? (...)
2015-10-31
O maszynie, która może zrewolucjonizować sposób korzystania z energii
2015-10-21
ENERGETYCZNE POLAKÓW WYBORY: Niewidzialna ręka państwa
2015-10-16
CEZ chce kupić elektrownie i kopalnie Vattenfall w Niemczech
2015-10-14
Kaczyński: Z węglem na wieczne czasy
2015-10-11
Ustawa antysmogowa: górniczy związkowcy krytykują prezydenta Andrzeja Dudę
2015-10-08
Greenpeace chce kupić branżę węgla brunatnego należącą do koncernu Vattenfal
2015-10-07
Gorszanów: ustawa antysmogowa może wyeliminować węgiel w ogrzewnictwie
2015-10-01
Polityka energetyczna Polski – bez wizji, odwagi i wiedz
2015-09-09
Księżopolski: Okrakiem na klimatycznej barykadzie
2015-09-09
Prezes TGPE: przecena energetyki możliwa na wielką skalę
2015-09-09
Polityka energetyczna 2050
2015-09-09
Polityka energetyczna 2050: zachowanie status quo, ucieczka przed dylematami
2015-08-31
W Polsce kończy się węgiel
2015-08-19
„Die Welt”: Kraje sąsiednie nie chcą niemieckiego prądu. Polska też (...)
2015-08-18
Czy fala upałów nas czegoś nauczy?
2015-08-11
To nie upał jest powodem kłopotów z energią
2015-07-31
Ratowanie górnictwa - niech każdy da czego mu nie trzeba
2015-07-28
Polityczne recepty na uzdrowienie górnictwa: sole trzeźwiące zamiast zabiegu chirurgicznego
2015-07-27
Unia energetyczna - więcej czy mniej rynku?
2015-07-26
Więcej Europy w gniazdkach
2015-07-26
Prąd z elektrowni atomowej dopiero od 2031 roku?
2015-07-26
List do premier Ewy Kopacz ws. ustawy o efektywności energetycznej
2015-07-23
Za 2,5 roku ma powstać w Kole pierwsza w Polsce (...)
2015-07-14
Francuzi rezygnują z budowy elektrowni na Lubelszczyźnie
2015-07-13
Gdzieś zaginęła wielka góra węgla. Jakieś 100 tys. ton.
2015-07-07
Energetyka nie uratuje Kompanii Węglowej
2015-07-02
Rebecca Harms w wywiadzie o unii energetycznej
2015-06-13
Nadchodzi czas Śląska bez górnictwa.
2015-05-18
Raport: Inwestycje w energetykę węglową są zbyt ryzykowne?
2015-05-12
Polacy wobec przemysłu górniczego
2015-05-12
Największy fundusz inwestycyjny świata wycofuje się z węgla
2015-05-11
Polscy politycy: naznaczeni przez komunizm, niezdolni do zmiany?
2015-05-11
Polska importerem prądu. Pierwszy raz od 1989
2015-05-04
Zatrważające tajne dane z Kompanii Węglowej
2015-05-03
Polska energetyka nadal będzie wykorzystywała węgiel, gaz i OZE
2015-05-03
Giełdowy Kopex chce nowej kopalni węgla w Małopolsce
2015-05-03
Szef Banku Światowego za eliminacją subsydiów dla paliw kopalnych
2015-04-14
NIK o bezpieczeństwie dostaw energii elektrycznej
2015-03-17
List otwarty Koalicji Klimatycznej i CEE Bankwatch Network
2015-02-19
Komisja Europejska pyta polski rząd o górnictwo
2015-02-09
Potrzebna umowa społeczna
2015-01-20
Czego możemy się uczyć z niemieckiej Energiewende?
2015-01-18
Dość czarne statystyki dla unijnego węgla kamiennego
2015-01-17
Energetyczna alternatywa - słońce świeci wszędzie :)
2014-12-31
Elektryczność w Niemczech: Prąd z odnawialnych źródeł energii na pierwszym (...)
2014-12-27
Termo - modernizacja nie(d)oceniona.
2014-11-09
Vattenfall sprzeda kopalnie węgla brunatnego w Niemczech?
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej