Możliwości wynikające z zielonej transformacji energetycznej Polski

Największe wydarzenie ekologiczne otwierające rok 2019: Znakomici eksperci w dziedzinie energetyki, tacy jak Grzegorz Wiśniewski z Instytutu Energii Odnawialnej, prof. Jan Popczyk (Politechnika Śląska),  Marcin Popkiewicz z portalu Nauka o Klimacie, czy dr Andrzej Kassenberg (Instytut na rzecz Ekorozwoju), a także przedstawiciele Partii Zieloni, EKO-UNII oraz innych organizacji pozarządowych przedstawiali i dyskutowali praktyczne możliwości odchodzenia od węgla i budowy energetyki efektywnej i odnawialnej. Dziś (10.01.2019) w Warszawie odbyła się konferencja pt. Możliwości wynikające z zielonej transformacji energetycznej Polski.

zapoznaj się z prezentacjami

- Naukowcy z IPCC w ostatnim raporcie o 1,5 st. C  przygotowanym przed Konferencją Klimatyczną w Katowicach po raz kolejny uświadomili nam, jak pilnym wyzwaniem jest ochrona klimatu naszej planety. Dlatego jako przedstawiciele środowisk naukowych, organizacji społecznych i świata polityki wspólnie apelujemy do wszystkich partii i ugrupowań na polskiej scenie polityczno-społecznej o przyjęcie wspólnej wizji i planu transformacji energetycznej – mówi Radosław Gawlik, prezes Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA i b. wiceminister środowiska.

- Celem przyjęcia ponadpartyjnego programu transformacji energetycznej i ochrony klimatu musi być zastąpienie paliw kopalnych. Do roku 2050 powinno pochodzić z energetyka powinna być oparta na efektywnie wykorzystywanych OZE – dodaje Gawlik.

Uczestnicy ponownie wyliczyli korzyści wynikające z transformacji energetycznej, która już dziś może się odbywać z wykorzystaniem mechanizmów rynkowych. - Konsekwentna budowa gospodarki zeroemisyjnej może rozwiązać szereg dręczących nas problemów. Poza oczywistą kwestią ochrony klimatu, poprawi ona bilans handlowy (co roku importujemy ropę, gaz i węgiel za dziesiątki miliardów złotych), zapewni bezpieczeństwo energetyczne, wyeliminuje zanieczyszczenia powietrza i ograniczy ubóstwo energetyczne – tłumaczy prof. dr hab. inż. Jan Popczyk, elektroenergetyk, b. prezes PSE, analityk i ekspert energetyki rozproszonej i transformacji gospodarki.

Tomasz Waśniewski z Koalicji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE” wskazuje na konieczność rezygnacji z budowy nowych odkrywek węgla brunatnego i sprawiedliwe społecznie przekształcenie regionów pokopalnianych. - Prowadząc transformację energetyczną powinniśmy oprzeć się na lokalnych zasobach energetycznych, stworzyć nowe miejsca pracy pozwalające bezproblemowo zaabsorbować pracowników sektora węglowego i innych schyłkowych branż. Jednocześnie należy stymulować rozwój branż innowacyjnych, poprawiać konkurencyjność polskiej gospodarki oraz podnieść jakość życia i przestrzeni miejskiej – podkreśla Waśniewski.

Apel o transformację energetyczną i odejście od paliw kopalnych w grudniu wystosowała Partia Zieloni,  wspólnie z wybitnymi specjalistami w dziedzinie energetyki i klimatu. - Zaprosiliśmy do współpracy liderów i liderek wszystkich partii politycznych. Wierzymy, że przy odrobinie woli politycznej uda się nam wypracować wspólne porozumienie dla klimatu, tak jak udało się wypracować porozumienie wokół Okrągłego Stołu trzy dekady temu. Nie możemy sobie pozwolić na tracenie bezcennego czasu! – mówiły Urszula Zielińska i dr Miłosława Stępień z Partii Zieloni.

- Polska energetyka utrzymując wysokie uzależnienie od węgla i wysoki stopnień emisyjności, od szeregu lat dryfuje w kierunku nieakceptowalnie społecznie wysokich kosztów energii. Konieczna transformacja paliwowa i technologiczna źródeł wytwórczych w kierunku odnawialnych źródeł energii jest procesem początkowo kapitałochłonnym, ale prowadzi do trwałego obniżenia kosztów, emisji i zależności od importu paliw. Jeśli chcemy dążyć do taniej energii, to obecnie jedynym wyjściem jest energia odnawialna – wyjaśnia Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej.

- Takie ponadpartyjne porozumienia zawarto w Danii, w Wielkiej Brytanii, w Niemczech, w Szwecji. Gdyby to się udało w Polsce, przełamalibyśmy bardzo ważny problem: dzisiaj politycy kupują czas, odsuwając rozwiązanie problemu. To jest pułapka – podsumował dr Andrzej Kassenberg, współzałożyciel Instytutu na rzecz Ekorozwoju (InE) i Fundacji Efektywności Energetycznej Polski.

 Na konferencji prasowej 19 grudnia 2018 r. grupa przedstawiła wypracowany wspólnie jedenastopunktowy ramowy program transformacji energetycznej oraz ochrony klimatu. Eksperci i politycy zaapelowali do wszystkich partii politycznych o przyjęcie głównych założeń programu w ramach wieloletniej, opartej na konsensusie strategii odejścia od paliw kopalnych.

Kontakt

• Paweł Pomian, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
• Radosław Gawlik, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
• Tomasz Waśniewski, Fundacja Rozwój TAK – Odkrywki NIE

Załącznik

11 założeń - wyzwań - transformacji energetycznej i ochrony klimatu dla Polski

1. Redukcja zużycia paliw kopalnych w energetyce, ciepłownictwie i transporcie o 50 % w perspektywie 2035 roku oraz całkowita rezygnacja z nich do 2050 roku.
2. Poprawa efektywności energetycznej na poziomie 30-40% w 2030 roku względem 2005 roku.
3. Udział energetyki odnawialnej w roku 2030 na poziomie co najmniej 35-40%.
4. Standardy nowo budowanych budynków od roku 2025 nie gorsze niż domów pasywnych, z dążeniem do budynków „plusenergetycznych".
5. Integracja programów dotyczących termomodernizacji, wprowadzania mikroinstalacji OZE, poprawy efektywności energetycznej oraz przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu - w jeden spójny mechanizm wsparcia.
6. Kreowanie miast efektywnych energetycznie z dominacją transportu niezmotoryzowanego i publicznego, zwartych, ale nasyconych terenami zielonymi, a także odpornych na zmianę klimatu (adaptacja).
7. Tworzenie, w oparciu o niskoemisyjny miks energetyczny, łańcucha ekomobilności zarówno w miastach jak i poza nim, zarówno w transporcie osób, jak i towarów.
8. Włączenie obywateli, samorządów lokalnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw w budowanie bezpieczeństwa energetycznego i „demokracji energetycznej" (tj. łączenie technologicznej transformacji energetycznej ze wzmacnianiem demokracji i udziału społecznego w procesach decyzyjnych).
9. Pobudzanie i wspieranie działań takich jak m.in autoprodukcja czystej energii, na rzecz transformacji energetycznej i ochrony klimatu w przedsiębiorstwach - od małych po duże koncerny.
10. Wykorzystanie terenów biologicznie czynnych (rolniczych i leśnych) do wzrostu pochłaniania dwutlenku węgla z zapewnieniem ochrony ekosystemów oraz ochrony różnorodności biologicznej.
11. Przeznaczenie co najmniej 50% z środków UE w okresie 2021–2027, a także funduszy ekologicznych oraz całego przychodu z handlu uprawnieniami do emisji, na rozwój gospodarki niskoemisyjnej. Jako dodatkowe narzędzie można zastosować tzw. ekologiczną reformę podatkową, polegającą na opodatkowaniu paliw najbardziej emisyjnych w tym emisji  z węgla, przy jednoczesnym obniżeniu podatków bezpośrednich (kosztów pracy) - stymulując rozwój „czystej energii” w sposób neutralny dla budżetu państwa.

*Lista naukowców i ekspertów konsultujących dokument:

• Prof. Jan Popczyk, elektroenergetyk, b. prezes PSE, analityk i ekspert energetyki rozproszonej i transformacji gospodarki
• Prof. Szymon Malinowski, fizyk, klimatolog, portal Nauka o Klimacie
• Dr Andrzej Kassenberg, założyciel i wieloletni prezes Instytutu na rzecz Ekorozwoju
• Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej
• Marcin Popkiewicz, ekspert transformacji energetyki i ochrony klimatu, portal Nauka o Klimacie