List naukowców w sprawie drewna energetycznego

Poniżej publikujemy treść listu do Ministra Środowiska Michała Wosia oraz Marszałka Senatu RP Tomasza Grodzkiego, w sprawie proponowanych zmian w ustawie o OZE, dotyczących drewna energetycznego.

    Warszawa, 27 lipca 2020 r.

1. Sz. P. Michał Woś
Minister Środowiska

2. Sz.P. Tomasz Grodzki
Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Dotyczy: rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii (druk nr 455 i 480), przyjętego przez Sejm w dniu 16.07.2020, wprowadzającego definicję „drewna energetycznego”.

Plan szerszego wykorzystania drewna z polskich lasów jako paliwa w elektrowniach oceniamy jako wybitnie szkodliwy z perspektywy aktualnej wiedzy o ochronie przyrody i biologii lasów. Już obecnie polskie lasy w większości regionów przypominają plantacje drewna i są pozbawione kluczowych gatunków typowo leśnych. Przewidujemy, że proponowana zmiana ustawy o OZE pogłębi kryzys bioróżnorodności trwający w polskich lasach, tym bardziej, że jest przeprowadzana bez oceny skutków przyrodniczych i zaangażowania ekspertów od ochrony przyrody i biologii lasu. W obliczu tych faktów wnioskujemy o wstrzymanie prac legislacyjnych i przeprowadzenie szczegółowej oceny oddziaływania proponowanych zmian w ustawie o OZE na środowisko.

Uzasadnienie:

Negatywne przyrodnicze konsekwencje proponowanych zmian ustawy o odnawialnych źródłach energii i wprowadzenia definicji „drewna energetycznego”, wynikają przede wszystkim z rodzaju materiału drzewnego, jaki zostanie przeznaczony do spalenia w elektrowniach. Precyzuje to wprost komunikat Lasów Państwowych, w którym czytamy: „drewnem energetycznym będzie więc surowiec najgorszej jakości […] Przede wszystkim to drewno pochodzące z cięć sanitarnych, czyli usuwania drzew zamierających lub zamarłych […] a często też drzew powalonych lub połamanych przez wichury (wywroty i złomy)”. Całość: bit.ly/OZE_wyjasnienie.

Lasy Państwowe stwierdzają jasno, że będą spalane drzewa zamierające lub zamarłe. Tymczasem badania naukowe jednoznacznie pokazują, że właśnie te drzewa są kluczowe dla zachowania różnorodności biologicznej, ponieważ dostarczają setkom leśnych gatunków niezbędnych do żerowania, rozwoju i schronienia mikrosiedlisk. W drzewach zamierających częściej niż w tych zdrowych tworzą się dziuple (np. po ułamanych konarach lub w ich rozwidleniach, ale też dziuple wykute przez dzięcioły), wyłomy, deformacje pni, nisze za odstającą korą, puste przestrzenie wewnątrz pnia i inne. Te mikrosiedliska są zasiedlane przez tysiące gatunków bezkręgowców (w tym rzadkie i „pożyteczne”, np. polujące na korniki), które wyłącznie w takich miejscach znajdują odpowiednie warunki do życia (wilgotność, temperaturę, substrat w postaci próchna, itp.). Bezkręgowce te z kolei są ważnym elementem łańcuchów troficznych w lasach, będąc pokarmem innych drapieżnych bezkręgowców, płazów, gadów, ptaków i ssaków. Dziuple w zamierających i zamarłych drzewach są miejscem schronienia i rozrodu rzadkich ssaków (np. kilkunastu gatunków nietoperzy), a także kilkudziesięciu gatunków ptaków, w tym rzadkich i ginących w Polsce.

Druga kategorią drzew energetycznych mają być te powalone i połamane przez wichury. Wyniki licznych krajowych i zagranicznych badań jasno wskazują, że usuwanie z lasu drzew uszkodzonych w wyniku wichur, pożarów i zabitych przez korniki przynosi więcej strat niż zysków: wpływa ujemnie nie tylko na bioróżnorodność leśną, ale też na tempo regeneracji ekosystemu po uszkodzeniu. Pozostawione martwe i uszkodzone drzewa dają schronienie wielu leśnym gatunkom, utrzymują odpowiedni mikroklimat, sprzyjają zarastaniu tych miejsc przez nowe pokolenie drzew. Tymczasem ich usunięcie pogłębia skutki samej wichury lub gradacji kornika: powstaje teren otwarty, nasłoneczniony, suchy, organizmy leśne giną, drzewa wolniej zarastają takie miejsca.

• dr Michał Adamski, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN
• dr Piotr Bentkowski, Nauka dla Przyrody
• dr Michał Bogdziewicz, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• dr inż. Lech Buchholz, Polskie Towarzystwo Entomologiczne
• dr hab. Przemysław Chylarecki, Muzeum i Instytut Zoologii PAN
• dr hab. Dorota Czeszczewik, Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
• dr Marcin K. Dyderski, Instytut Dendrologii PAN
• dr hab. Adam Flakus, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN
• dr Maria J. Gołąb, Instytut Ochrony Przyrody PAN
• dr Maciej Grzybek, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny
• prof. dr hab. Jerzy M. Gutowski, Zakład Lasów Naturalnych IBL w Białowieży
• prof. dr hab. Bogdan Jaroszewicz, Białowieska Stacja Geobotaniczna, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
• dr hab. Łukasz Kajtoch, Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN
• dr Justyna Kierat, Nauka dla Przyrody
• dr hab. Piotr Kittel, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki
• prof. dr hab. Hanna Kmita, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• dr Krzysztof Kolenda, Instytut Biologii Środowiskowej, Uniwersytet Wrocławski
• dr hab. Paweł Koperski, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
• dr hab. Wiktor Kotowski, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
• dr hab. Jan Kotusz, Muzeum Przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski
• dr hab. Rafał Kowalczyk, Instytut Biologii Ssaków PAN
• prof. dr hab. Jan Kozłowski, emerytowany profesor Instytutu Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński
• dr hab. Paulina Kramarz, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński
• dr Marta Kras, Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański
• dr hab. Lechosław Kuczyński, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• dr Anna Kujawa, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN
• dr hab. Krzysztof Kujawa, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN
• prof. dr hab. Małgorzata Latałowa, Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański
• dr Magdalena Lenda, Instytut Ochrony Przyrody PAN
• dr hab. Mariusz Lewandowski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• dr Miłosz A. Mazur, Instytut Biologii, Uniwersytet Opolski
• dr hab. Łukasz Michalczyk, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński
• dr Romuald Mikusek, Park Narodowy Gór Stołowych
• dr Paweł Mirski, Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku
• dr Kaja Moczulska, The Francis Crick Institute
• dr Magdalena Moskal-del Hoyo, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN
• dr hab. Anna Muszewska, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN
• prof. dr hab. Wojciech Niedbała, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• dr hab. Magdalena Niedziałkowska, Instytut Biologii Ssaków PAN
• dr Barbara Pietrzak, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
• dr Katarzyna Piwosz, Institute of Microbiology, Czech Academy of Sciences
• dr Mateusz Płóciennik, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki
• dr. hab. Władysław Polcyn, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• dr hab. Zofia Prokop, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński
• dr hab. Ireneusz Ruczyński, Instytut Biologii Ssaków PAN
• prof. dr hab. Kazimierz Rykowski, emerytowany profesor Instytutu Badawczego Leśnictwa
• dr Tomasz Samojlik, Instytut Biologii Ssaków PAN
• dr hab. Krzysztof Schmidt, Instytut Biologii Ssaków PAN
• dr hab. Nuria Selva Fernandez, Instytut Ochrony Przyrody PAN
• dr hab. Anna Skoracka, Wydział Biologii, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu
• prof. dr hab. Piotr Skubała, Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski w Katowicach
• dr hab. Anna Stefanowicz, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN
• dr hab. Grażyna Szarek-Łukaszewska, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN
• dr hab. Marta Szulkin, Centrum Nowych Technologii, Uniwersytet Warszawski
• prof. dr hab. Jerzy Szwagrzyk, Katedra Bioróżnorodności Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
• prof. dr hab. Dariusz Tarnawski, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski
• dr Anna Urbanowicz, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN
• dr hab. Wiesław Walankiewicz, Uczelnia Społeczno-Medyczna w Warszawie
• prof. dr hab. Tomasz Wesołowski, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski
• prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, Instytut Oceanologii PAN
• dr Tomasz Włodarczyk, Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku
• prof. dr hab. Piotr Zieliński, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki
• dr Marcelina Zimny, Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański
• dr hab. Rafał Zwolak, Wydział Biologii, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu
• dr hab. Marcin Zych, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
• dr hab. Michał Żmihorski, Instytut Biologii Ssaków PAN