List otwarty do Premiera Donalda Tuska w sprawie zarządzania zasobami wodnymi

Warszawa, dn. 15 stycznia 2023 r.

Koalicja Ratujmy Rzeki
koalicja@ratujmyrzeki.pl
www.ratujmyrzeki.pl

Szanowny Panie Premierze,

W trosce o przyszłość naszych rzek i całego środowiska naturalnego zwracamy się do Pana z apelem o pilne przeniesienie kompetencji zarządzania wodami z Ministerstwa Infrastruktury do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Dział administracji rządowej „gospodarka wodna” powinien być nadzorowany przez ministra właściwego ds. środowiska.
Tylko to pozwoli na sprawną realizację zapowiadanych przed wyborami i w Pańskim expose działań, mających na celu ochronę i poprawę kondycji zasobów wodnych naszego kraju.

Przez lata, również w okresie rządów koalicji PO-PSL (2007-2015) ministrem właściwym ds. gospodarki wodnej był minister środowiska. Prawo i Sprawiedliwość całkowicie podporządkowało cele gospodarki wodnej utylitarnym celom żeglugi śródlądowej, przesuwając ten dział najpierw do Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, a po jego likwidacji – do Ministerstwa Infrastruktury. Skutek takiego podejścia to pogarszający się stan naszych wód powierzchniowych – obecnie stan 98,9% polskich rzek nie spełnia wymaganych norm. Emanacją degradacji rzek była śmierć ponad 200 milionów ryb, małż, ślimaków w Odrze latem 2022 r. Jak czytamy w raporcie NIK podsumowującym działania instytucji publicznych w czasie katastrofy na Odrze „kryzys obnażył brak troski państwa o stan wód”.

Nie może być inaczej, skoro działania i związane z tym wydatki Ministerstwa Infrastruktury oraz podległego mu Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie koncentrowały się na regulacjach rzek i inwestycjach służących żegludze, a nie ochronie wód. Niestety mamy wrażenie, że po zmianie władzy sprawy idą w podobnym kierunku - zwracaliśmy już na to uwagę rządzącej Koalicji komentując wydatki w dziale 22 Gospodarka wodna planowane przez Ministerstwo Infrastruktury w budżecie na 2024 r.

Panie Premierze

W dobie katastrofy klimatycznej Polki i Polacy nie potrzebują “wodnych barkostrad” za 200 mld zł, ani zapór na Wiśle i Odrze. Potrzebujemy odtwarzania mokradeł, zdrowych rzek i jezior, potrzebujemy dostępu do czystej wody. Realizacja zobowiązań Koalicji 15 października dotyczących renaturyzacji ekosystemów wodnych, czy monitoringu i poprawy jakości wody w rzekach wymaga zdecydowanych reformatorskich rozwiązań. Bez radykalnych zmian organizacyjnych, bez nowych liderów nie uwikłanych w dotychczasową betonową gospodarkę wodną ministra Marka Gróbarczyka i jego środowiska, nie da się przeprowadzić reformy polityki wodnej państwa. Bez niej władza wodna, będzie kontynuować realizację megalomańskich hydrobetonowych kontraktów rodem z ubiegłego wieku. A społeczeństwo zamiast czystej wody będzie miało kolejne rzeczne katastrofy.

Panie Premierze,

Liczymy, że podobnie jak w sprawie Lasów Państwowych, osobiście zainicjuje Pan zmiany wzarządzaniu krajowymi zasobami wodnymi. Pierwszy krok w reformie gospodarki wodnej jest prosty, wymaga jedynie woli politycznej i Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów wydanego na podstawie art. 33 ustawy o Radzie Ministrów.
Dlatego jako Koalicja Ratujmy Rzeki, skupiająca 53 organizacje pozarządowe i kilkadziesiąt członkiń i członków indywidualnych (naukowcy, eksperci, aktywiści, artyści) apelujemy o bezzwłoczne przywrócenie nadzoru nad działem administracji rządowej gospodarka wodna do kompetencji ministra klimatu i środowiska. W ten sposób planowanie, zarządzanie, monitoring i ochrona wód znajdą się w jednym resorcie i zostaną oddzielone od gospodarczego korzystania z wód.

W przypadku zainicjowania rzeczywistych zmian Koalicja deklaruje współpracę z nową „władzą wodną” i udział w reformowaniu gospodarowania wodami w naszym kraju.

Z wyrazami szacunku
W imieniu Koalicji Ratujmy Rzeki:
Fundacja EkoRozwoju – Krzysztof Smolnicki, Prezes;
Fundacja Greenmind – Jacek Engel, Prezes Zarządu;
Fundacja WWF Polska – Piotr Nieznański, Ekspert ds. polityki środowiskowej;
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – Justyna Choroś, Liderka zespołu zmian systemowych i rzecznictwa;
Sekcja Przyjaciół Raby Koła Raba Polskiego Związku Wędkarskiego – Paweł Augustynek Halny, Przewodniczący;
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA – Radosław Gawlik, Prezes;
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja – Jacek Bożek, Prezes;
Towarzystwo na rzecz Ziemi – Karol Ciężak, Członek Zarządu;
Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć – Rafał Rykowski, Specjalista ds. komunikacji.