Ekoenergetyka jako smart specialization województwa lubelskiego

Rozmawiamy z Małgorzatą Gałczyńską, Dyrektorem Działu Rozwoju Lokalnego Fundacji Rozwoju Lubelszczyzny – animatorem Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego

Grażyna Buczyńska: Dlaczego właśnie eko-energetyka? Czy jest to branża wiodąca (smart specialization) w województwie lubelskim, co to oznacza? Czy są stosowne zapisy w dokumentach strategicznych województwa lubelskiego nt. właśnie tej specjalizacji?

Małgorzata Gałczyńska: Potencjał naturalny województwa lubelskiego oraz rolniczy charakter regionu stwarzają dogodne warunki do rozwoju energetyki słonecznej, wodnej i wiatrowej, a także upraw roślin energetycznych oraz produkcji energii z odpadów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Województwo lubelskie ma jeden z najwyższych potencjałów biomasy w Polsce. Na Lubelszczyźnie jest najwięcej planowanych i realizowanych projektów budowy biogazowni. Województwo dysponuje też jednym z największych potencjałów energii słońca w kraju. Pod względem wietrzności region lubelski zaliczany jest do III strefy – korzystnej, a najlepsze warunki do lokalizacji farm wiatrowych występują w północno-zachodniej części województwa. Ten naturalny potencjał jest brany pod uwagę przez władze regionu, które obecnie aktualizują dwa kluczowe dokumenty strategiczne: Strategię Rozwoju Województwa Lubelskiego i Regionalną Strategię Innowacji. Jedną z głównych specjalizacji w województwie lubelskim jest bioekonomia, w której mieści się działalność związana z wykorzystaniem potencjału odnawialnych źródeł energii na rzecz rozwoju gospodarki regionu.

GB: Dlaczego wybrano klaster, jako formę rozwoju przedsiębiorców działających w branży energetyki odnawialnej? Czy nie wystarczy współpraca pojedynczych firm?

MG: Dlaczego akurat klaster? Otóż w regionie działa wiele podmiotów tej branży, które wspólnie mogą znacznie więcej osiągnąć dla siebie i regionu. Jako grupa możemy realizować duże ciekawe projekty. Jesteśmy także równorzędnym partnerem dla władz lokalnych. Mówiąc językiem klasteringu - tworzymy masę krytyczną dla wzrostu konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw i regionu. Podmioty działające w Lubelskim Klastrze Ekoenergetycznym (LKE) zajmują się różnymi dziedzinami energetyki odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej, m.in. energetyką (solarną, wiatrową, wodną i geotermalną) oraz produkcją i wykorzystaniem biomasy na cele energetyczne. Wśród członków Klastra są m.in.: producenci maszyn i urządzeń (brykieciarek, granulatorów, rozdrabniaczy, młynów, osprzętu towarzyszącego przy produkcji brykietu i peletu, kotłów na biomasę, kolektorów słonecznych) oraz producenci peletu i brykietu. Członkami  są również projektanci i wykonawcy biogazowni, farm wiatrowych, farm fotowoltaicznych, małych elektrowni wodnych i sieci elektroenergetycznych. Kolejna grupa to podmioty zajmujące się gospodarką odpadami przemysłowymi, rozwiązaniami IT dla branży energetyki odnawialnej, edukacją wyższą i badaniami oraz efektywnością energetyczną i budownictwem energooszczędnym. Taka różnorodność podmiotów w LKE daje możliwości planowania projektów, które w przyszłości wpłyną na podniesienie ich konkurencyjności. Mamy nadzieję, że takie możliwości stworzy ustawa o odnawialnych źródłach energii. Jeśli wejdzie w życie w obecnym kształcie, da stabilne podstawy prawne do zaangażowania się członków w rozwój inteligentnej sieci energetycznej z udziałem mikro i małych instalacji produkujących energię w odnawialnych źródłach. Kolejnym planowanym kierunkiem rozwoju jest budownictwo energooszczędne i pasywne. Obecnie trwają prace nad koncepcją związaną z nowym produktem klastra – budynkiem energooszczędnym.

Tak więc, w inteligentną specjalizację regionu wpisuje się idealnie realizacja misji Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego (LKE), jaką jest Wspieranie wszelkich działań związanych ze zrównoważonym wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w oparciu o potencjał województwa lubelskiego poprzez opracowywanie i wdrażanie innowacji technologicznych, produkcyjnych i procesowych oraz popularyzacja odnawialnych źródeł energii w regionie. Członkowie klastra przewidują, że w ciągu najbliższych lat nastąpi intensywny rozwój tej branży i chcą dzięki współpracy w klastrze przygotować innowacyjną ofertę produktową, która pozwoli wykorzystać ich potencjał i przyczyni się do podniesienia ich konkurencyjności na rynku.

GB: Proszę nam przedstawić Lubelski Klaster Ekoenergetyczny: kilka liczb, projekty.

MG: Koordynatorem Klastra jest Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny. Klaster skupia 40 członków, w tym 35 przedsiębiorstw. Łączne zatrudnienie w podmiotach funkcjonujących w rdzeniu Klastrawynosi 2 911 osób. W działalności badawczo-rozwojowej zatrudnione są 233 osoby. W ciągu dwóch ostatnich lat podmioty wchodzące w skład Klastra wdrożyły 50 innowacji objętych ochroną prawną. Przedsiębiorcy eksportują swoje produkty do: Rosji, Holandii, Czech, Niemiec, Finlandii, Słowacji, Austrii, Wielkiej Brytanii, Francji, a także na Białoruś  i Ukrainę.

GB: Jakie cele stawiają sobie członkowie Klastra?

MG: Jednym z głównych celów strategicznych realizowanych przez Klaster jest podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego gmin Lubelszczyzny w oparciu o lokalne zasoby energetyczne, zwłaszcza o odnawialne źródła energii. Przykładem projektu, który wpisuje się w realizację tego celu, jest projekt Energetyczni kreatorzy zmian. Projekt, realizowany przez Fundację Rozwoju Lubelszczyzny, stworzył instrumenty pozwalające przygotować się jednostkom samorządu terytorialnego (jst) do wykorzystania pojawiającej się szansy, jaką będzie w najbliższych latach rozwój energetyki odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej. W ramach projektu zostały wyłonione najlepsze koncepcje wykorzystania lokalnego potencjału OZE, opracowane przez partnerstwa energetyczne. Tworzą je przedstawiciele jst, organizacji pozarządowych i przedsiębiorcy. Laureaci konkursu: Partnerstwo Doliny Zielawy i Piwonii (powiat parczewski i bialski); Powiat Tomaszowski i Energetyczne Partnerstwo Gmin Powiatów Łukowskiego i Ryckiego opracowali strategie przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą w aspekcie wykorzystania potencjału OZE dla swoich powiatów. Szczegółowe informacje nt. projektu znajdują się na portalu www.energetycznikreatorzyzmian.pl. Współpraca partnerów jest kontynuowana w ramach Partnerstwa Naturowego, którego liderem jest Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny. We współpracy z  członkami LKE wypracowano rekomendacje dla rozwiązań systemowych finansowanych ze środków UE oraz krajowych w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej w branży energetyki odnawialnej na obszarach Natura 2000., Zostały one przekazane Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Na bazie dotychczasowej współpracy LKE z jst planujemy w przyszłości wdrożyć projekt pilotażowy oparty na idei Smart grid, który zapewniłby komunikację pomiędzy wszystkimi uczestnikami rynku energii w gminie oraz obniżenie kosztów i zwiększenie efektywności w oparciu o zintegrowanie rozproszonych źródeł energii, w tym w szczególności energii odnawialnej.

GB: Jakie inne projekty, istotne z punktu widzenia tworzenia warunków do rozwoju energetyki odnawialnej w regionie, zostały zainicjowane we współpracy z partnerami LKE?

MG: Widząc problem związany z brakiem kadr dla rozwijającej się branży energetyki odnawialnej w regionie Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny, jako koordynator LKE, realizowała projekt Nowe pole widzenia Lubelszczyzny. W ramach projektu zorganizowano kursy dla rolników zainteresowanych zdobyciem nowych kwalifikacji. Uczestniczyli oni wzajęciach przygotowujących do wykonywania zawodu hydraulik - monter instalacji wodno-kanalizacyjnej ze specjalnością montaż i serwis instalacji solarnych, kotłów na biomasę i pomp ciepła. Inny projekt LKE, to Szkoły nowych możliwości – modernizacja kształcenia zawodowego, realizowany w partnerstwie z Zespołem Szkół nr 2 im. A Świętochowskiego z Łukowa. W ramach projektu w jednostkach wchodzących w skład Zespołu Szkół zostanie wdrożony nowy program rozwojowy, uwzględniający m.in. wprowadzenie nowego kierunku w Technikum (Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej) i specjalizację klas w kierunku montażu i serwisu urządzeń energetyki odnawialnej w Zasadniczej Szkole Zawodowej. W ramach projektu zostaną także utworzone pracownie do montażu OZE i pracownia elektryczna OZE.

GB: Jedną z korzyści z funkcjonowania w klastrze jest dostęp do nowych rozwiązań technologicznych, ścisła współpraca z jednostkami naukowymi, uczelniami. Jak to jest w przypadku LKE?

MG: Obecność wśród członków LKE Politechniki Lubelskiej – Wydziału Inżynierii Środowiska, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Szymona Szymonowica w Zamościu stwarza przedsiębiorcom, współpracującym w ramach LKE, warunki do korzystania z potencjału naukowego i badawczego tych uczelni. Przedsiębiorcy z Klastra prowadzą współpracę z uczelniami w zakresie uzyskania ekspertyz naukowo-badawczych, testowania prototypów maszyn i urządzeń, wsparcia doradczego przy wyborze technologii, a także staży i praktyk studenckich.

GB: W województwie lubelskim sporo się dzieje, jeśli chodzi o wspieranie idei klasteringu. Jak się układa współpraca koordynatora Klastra z władzami regionu?

MG: Lubelski Klaster Ekoenergetyczny współpracuje z władzami regionalnymi w zakresie tworzenia sprzyjających warunków do rozwoju branży energetyki odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej w regionie. Przedstawiciele LKE uczestniczą w spotkaniach Zespołu doradczo-konsultacyjnego ds. energii odnawialnej przy Zarządzie Województwa Lubelskiego. Misją Zespołu jest inspirowanie i kreowanie polityki regionalnej w dziedzinie odnawialnych źródeł energii, poprzez m.in. rozwijanie innowacyjnych rozwiązań z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju oraz ordynowanie działań samorządów, przedsiębiorców i środowiska naukowego w promocji energii odnawialnej w regionie.

GB: Dziękuję za rozmowę.

Autor:Grażyna Buczyńska

źródło: http://www.pi.gov.pl/parp/chapter_86203.asp?soid=9DFF8851C430420893FC497B43A30300