Kosztowne skutki zaniedbania

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z 27 czerwca ostatecznie zakwestionował procedurę, jaką dotychczas w Polsce stosowano w zakresie bezprzetargowego wydawania koncesji na poszukiwanie gazu i ropy.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z 27 czerwca ostatecznie zakwestionował procedurę, jaką dotychczas w Polsce stosowano w zakresie bezprzetargowego wydawania koncesji na poszukiwanie gazu i ropy. Proces trwał ponad dwa lata i dotyczył faktycznie struktur łupkowych, bo przetargi na koncesje złóż konwencjonalnych były prowadzone. Na początku 2007 roku pojawiły się pierwsze zastrzeżenia unijne co do zapisów regulujących te sprawy, ale rząd Prawa i Sprawiedliwości miał już niemal gotowe projekty dwóch ustaw, tj. zupełnie nowego Prawa geologicznego i górniczego (Pgg) oraz kluczowego m.in. dla tej sprawy powołania Polskiej Służby Geologicznej (PSG). W owym czasie nie było żadnego zainteresowania poszukiwaniami gazu w łupkach, w związku z czym na tym etapie nie można było mówić o przetargach. Rozważałem nawet wsparcie finansowe dla pierwszych poszukujących firm, bowiem ryzyko było kolosalne, a nakłady na pierwszy etap na jednej koncesji idące w ponad 100 mln dolarów – czyli tyle, ile by mogły przeznaczyć wszystkie firmy poszukiwawcze w Polsce.

W końcu 2007 roku, po wydaniu 11 koncesji w strategii gwarantującej interesy Skarbu Państwa, koncesjonowanie zostało wstrzymane do czasu powołania Polskiej Służby Geologicznej i obowiązywania nowego Pgg. Miały obowiązywać specjalne regulacje na wydawanie koncesji na eksploatację na tych obszarach, dla których wydano koncesje na poszukiwania. Zgodnie z nim Polska miałaby pełny wgląd w działania spółki, stąd wiedziałaby, jakie są warunki złożowe, technologie, wartość kopaliny, koszty wydobycia itd. Państwo nie byłoby tak jak obecnie niedoinformowanym obserwatorem, ale gospodarzem każdego ważnego przedsięwzięcia dotyczącego surowców strategicznych czy zagospodarowania strategicznych struktur geologicznych, np. magazynowania odpadów promieniotwórczych, CO2, paliw itd.

Niestety, rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego wycofał się z przygotowanych rozwiązań i kontynuował wydawanie koncesji – przyznano ich ok. 115. Wcześniej, bo już w 2008 r., gabinet Donalda Tuska zobowiązał się do przygotowania nowych regulacji, czego do końca kadencji, tj. 2011 r., nie zrobił (przyjęte w 2011 r. Pgg nie rozwiązuje problemu koncesji już wydanych). Zgłoszone przeze mnie propozycje zostały siłą koalicji PO – PSL odrzucone rok temu.

Tymczasem przed Polską pojawią się nie tylko spory z UE (konkretnie z Komisją Europejską), ale i procesy o odszkodowanie za potencjalne naruszenie praw nabytych. O tym wielokrotnie monitowałem publicznie już od początku 2009 roku. O konieczności wstrzymania wydawania koncesji i braku przygotowania prawno-organizacyjnego państwa pisałem w 2010 i 2011 roku listy do premiera Tuska i do parlamentarzystów. Nie było żadnej reakcji. Bez specjalistycznego organu państwa, jakim miała być PSG, będzie bardzo trudno uzyskać sukces w sporach, tym bardziej że uczciwie prowadzone poszukiwania muszą skutkować pierwszeństwem w przydzieleniu koncesji na eksploatację. Nie wykluczam, że KE będzie nas szantażowała zawieszeniem dotacji z dopiero co wynegocjowanego budżetu Unii, który Tusk, manipulując liczbami, próbuje przedstawiać jako swój sukces.

żródło: naszdziennik.pl

autor: prof. Mariusz-Orion Jędrysek

w latach 2005-2007 główny geolog kraju, kierownik Zakładu Geologii Stosowanej i Geochemii na Uniwersytecie Wrocławskim.