5. Artykuł 6(4)

Wyjaśnienie pojęć "rozwiązania alternatywne", "imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego", "działania kompensujące", "ogólna spójność", "opinia Komisji".

5.1. Tekst

Jeśli pomimo negatywnej oceny skutków dla danego obiektu oraz braku rozwiązań alternatywnych, plan lub projekt musi jednak zostać zrealizowany ze względu na imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego, w tym interesów mających charakter społeczny lub gospodarczy, państwo członkowskie podejmie wszelkie działania kompensujące konieczne do zapewnienia ochrony ogólnej spójności Natury 2000. O podjętych działaniach kompensujących państwo członkowskie poinformuje Komisję. Jeżeli dany obiekt obejmuje rodzaj siedliska naturalnego i/lub jest zamieszkały przez gatunek o pierwszorzędnym znaczeniu, jedyne względy, na które można się powołać to względy odnoszące się do zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa publicznego, pozytywne skutki o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska oraz, po wyrażeniu opinii przez Komisję, inne przyczyny związane z imperatywem nadrzędnego interesu publicznego.

5.2. Zakres

Artykuł ten formułuje część procedury oceny oraz możliwego przyjęcia przez kompetentne władze planów i projektów mogących oddziaływać na SOO (SAC). W tym miejscu należy rozważyć dwa fundamentalne elementy tego Artykułu.

• Z jednej strony, dotyczy on specyficznych sytuacji (wyjątków) na podstawie generalnej zasady z Artykułu 6(3) z której wynika, że plany lub projekty mogą być przyjęte tylko wtedy, jeśli nie naruszają one spójności obiektu, którego dotyczą.
• Z drugiej, powinien on być stosowany w stosunku do odpowiednich, przygotowanych kroków zgodnie z ich sekwencją.

Wstępna ocena wpływu projektu na obiekt, na mocy Artykułu 6(3), umożliwia kompetentnym władzom państwowym ustalenie wspólnego stanowiska w stosunku do wpływu danej inicjatywy na spójność obiektu. Jeśli stanowisko to jest pozytywne, w tym sensie, że jest duża pewność, iż skutek rozważanej inicjatywy nie będzie miał negatywnego wpływu na obiekt, inicjatywa ta może być przez te władze przyjęta. W przypadku zaistnienia wątpliwości bądź negatywnego stanowiska, należy przedsięwziąć środki ostrożności oraz podjąć stosowne postępowanie na mocy Artykułu 6(4).

Powodując naruszenie Artykuł 6(3) postanowienie to musi być interpretowane w ograniczony sposób tak aby jego użycie było ograniczone do przypadków kiedy wszystkie wymagane okoliczności zostały spełnione. W związku z tym, pozostawia się w gestii zainteresowanych aby udowodnić, jako wstępny warunek, że wszystkie wyżej wymienione okoliczności rzeczywiście istnieją i to w każdym przypadku.

Postanowienia Artykułu 6(4) są stosowane, kiedy wyniki wstępnej oceny na podstawie Artykułu 6(3) są negatywne bądź wątpliwe. Należy postępować zgodnie z sekwencja kroków na mocy Artykułu 6(4).

5.3. Rozważania wstępne

5.3.1. Analiza rozwiązań alternatywnych

Pierwszy krok jaki podejmują kompetentne władze, dotyczy badania możliwości odwołania się do rozwiązań alternatywnych, które w większym stopniu zapewnią spójność obiektu. Rozwiązania takie powinny na tym etapie procesu zostać już zidentyfikowane na podstawie wstępnej oceny na mocy Artykułu 6(3). Na rozwiązania takie mogą się składać alternatywna lokalizacja (np. szlaku komunikacyjnego), odmienna skala bądź konstrukcja, alternatywne procesy, lub poniechanie.

Zgodnie z zasadą podmiotowości, przeprowadzenie niezbędnych zestawień rozwiązań alternatywnych spoczywa na kompetentnych władzach państwowych. Należy również podkreślić, że parametry stosowne dla takich zestawień dotyczą ochrony oraz utrzymania spójności obiektu i jego funkcji ekologicznych. W związku z tym, na tym etapie, inne mierniki oceny, np. kryteria gospodarcze, nie mogą unieważniać kryteriów ekologicznych.

Przeprowadzenie niezbędnych zestawień rozwiązań alternatywnych spoczywa na kompetentnych władzach państwowych. Ocena powinna być dokonana w stosunku do założeń ochrony obiektu.

5.3.2. Analiza imperatywów wynikających z nadrzędnego interesu publicznego

W wypadku braku rozwiązań alternatywnych - lub w przypadku dostępności do rozwiązań powodujących jeszcze bardziej negatywne skutki w stosunku do zadań ochronnych niniejszej dyrektywy - kompetentne władze podejmą drugi krok, polegający na badaniu występowania imperatywnych powodów wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, włącznie z tymi, które maja charakter społeczny lub gospodarczy, a wymagają realizacji ocenianego planu lub projektu.

Niniejsza dyrektywa nie definiuje pojęcia "imperatywu wynikającego z nadrzędnego interesu publicznego. Jednakże Artykuł 6(4) odnosi się do zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa publicznego oraz pozytywnych skutków o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska, jako przykładów imperatywów wynikających z nadrzędnego interesu publicznego. Jeśli chodzi o "inne imperatywy wynikające z nadrzędnego interesu publicznego o charakterze społecznym bądź gospodarczym jest oczywiste, że tylko interes publiczny, promowany przez jednostki publiczne bądź prywatne, może być badany w stosunku do założeń ochronnych niniejszej dyrektywy. W związku z tym projekty, które służą wyłącznie interesom firm lub osobom fizycznym, nie mogą być brane pod uwagę.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie przedstawił do tej pory wyraźnych wskazówek co do sposobu interpretacji tego pojęcia. Może zatem być pomocne odwołanie się do innych dziedzin prawa wspólnotowego, które zawierają podobne pojęcia.

Pojęcie "imperatywnego wymogu" zostało ustalone przez Trybunał Sprawiedliwości jako wyjątek od reguły wolnej wymiany towarów i usług. Wśród imperatywnych wymogów, które mogą uzasadnić krajowe działania ograniczające wolność przemieszczania się, Trybunał uznał zdrowie publiczne i ochronę środowiska, jak również uzasadnione cele gospodarcze i społeczne.

Ponadto, prawo wspólnotowe uznaje również pojecie "służenia generalnemu interesowi gospodarczemu", na mocy Artykułu 86(2) (ex 90(2)) traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą w ramach wyjątku od zasady konkurencji przewidzianej dla firm odpowiedzialnych za zarządzanie takimi działaniami. Komunikując o rodzaju działań podlegających generalnemu interesowi Europy17 Komisja, mając na uwadze precedensy prawne, podała następującą definicję działań służących generalnemu interesowi gospodarczemu: "obejmują one działania komercyjne wypełniające zadania ogólnego pożytku, na podstawie specyficznych zasad funkcjonowania służb publicznych18 określonych przez państwa członkowskie, a zwłaszcza w dziedzinach transportu, energii i sieci komunikacyjnych".

Mając na uwadze strukturę postanowienia, w szczególnych przypadkach kompetentne władze państwowe są zmuszone przyjąć (obecnie omawiane) plany i projekty pod warunkiem zrównoważenia założeń ochronnych obiektu, którego takie inicjatywy dotyczą, w stosunku do wyżej wspomnianych imperatyw. Zrównoważenie takie powinno być korzystniejsze w stosunku do wspomnianych imperatyw. Następujące rozważania posłużą do przeprowadzenia poprawnej analizy.

1. Interes publiczny musi być nadrzędny: oczywiste jest zatem, że nie każdy rodzaj interesu publicznego o charakterze społecznym lub gospodarczym jest wystarczająco ważny, aby był uważany za nadrzędny, a zwłaszcza jeśli jest on rozważany w stosunku do interesów chronionych przez tą dyrektywę (np. wspólne dziedzictwo Wspólnoty) (patrz Aneks I pkt. 10).
2. W tym kontekście jest również uzasadnione aby przypuszczać, że interes publiczny może być nadrzędny tylko wtedy, kiedy jest on długoterminowy. Krótkoterminowe interesy gospodarcze lub inne interesy, które mogą przynieść tylko krótkoterminowe korzyści dla społeczeństwa, nie przeważą długoterminowych interesów ochrony chronionych przez tą dyrektywę.

Sensowne jest stwierdzenie, że imperatywy wynikające z nadrzędnego interesu publicznego, włącznie z tymi, które maja charakter społeczny lub gospodarczy, odwołują się do sytuacji, w których wdrożenie proponowanych planów lub projektów jest niezbędne:

• w ramach działań lub polityk mających na celu ochronę fundamentalnych wartości obywatelskich (zdrowie, bezpieczeństwo, środowisko);
• w ramach fundamentalnych zasad polityki państwowej i społecznej;
• w ramach podejmowania działań o charakterze gospodarczym lub społecznym, które wypełniają specyficzne obowiązki instytucji o użyteczności publicznej.

5.4. Przyjęcie działań kompensujących

5.4.1. Co należy rozumieć przez "działania kompensujące" i kiedy powinny być brane pod uwagę?

Dyrektywa "Siedliskowa" nie definiuje pojęcia "działania kompensujące". Na podstawie praktyki można zatem zaproponować następujące rozgraniczenie.

• Działania łagodzące są to środki ukierunkowane na minimalizację lub nawet odrzucenie negatywnego oddziaływania na obiekt (patrz ustęp 4.5).
• Działania kompensujące sensu stricto są to działania niezależne od projektu, których celem jest kompensacja negatywnego efektu wywołanego przez plan lub projekt na siedlisko. Dla przykładu, nieskoordynowane sadzenie drzew w celu złagodzenia wpływu na krajobraz nie skompensuje zniszczenia posiadającego specyficzny charakter siedliska leśnego.

Działania wymagane w celu "normalnego" wdrożenia dyrektywy "Siedliskowej" lub "Ptasiej" nie mogą być uważane za kompensujące w stosunku do projektu powodującego zniszczenia. Dla przykładu, wdrożenie planu zagospodarowania lub nominacja nowego obszaru już zinwentaryzowanego jako ważnego dla Wspólnoty, stanowi "normalne" działanie państwa członkowskiego. Działania kompensujące powinny być działaniami dodatkowymi do właściwego wdrażania.

Zastosowanie działań kompensujących powinno być brane pod uwagę wyłącznie po uprzednim stwierdzeniu negatywnego oddziaływania na obiekt sieci NATURA 2000 .
Proponowanie działań kompensujących na początku procesu nie zwalnia od respektowania wcześniejszych kroków opisanych przez Artykuł 6, a zwłaszcza poszukiwania alternatywnych rozwiązań oraz dokonania oceny porównawczej efektu projektu w stosunku do naturalnej wartości obiektu.

Działania kompensujące stanowią działania specyficzne w stosunku do projektu lub planu i są one dodatkowe do normalnej praktyki wdrażania dyrektyw "Siedliskowej" i "Ptasiej". Celem ich jest wyrównanie negatywnego wpływu projektu lub planu oraz dostarczenie kompensacji korespondującej precyzyjnie z negatywnym oddziaływaniem na gatunki lub siedliska, których dotyczy ten projekt.
Działania kompensujące należy uważać za ostateczny sposób (rozwiązania zaistniałej sytuacji) działania. Stosuje się je tylko wtedy, kiedy inne zabezpieczenia dostarczone przez dyrektywę są nieskuteczne, a rozważania dotyczące wdrożenia projektu lub planu mającego negatywny wpływ na obiekt sieci NATURA 2000 zostały już podjęte.

5.4.2. Treść działań kompensujących

Działania kompensujące sensu stricto mają za zadanie utrzymanie udziału obiektu w stanie sprzyjającym ochronie jednego lub kilku naturalnych siedlisk "w obrębie danego regionu biogeograficznego, na którym one występują". Wynika to z poniższych faktów:

• Obiekt nie powinien być nieodwracalnie dotknięty przez projekt przed wykonaniem działań kompensujących. Dla przykładu, teren podmokły nie powinien zostać osuszony zanim nowy teren podmokły, posiadający identyczne cechy biologiczne, nie jest przygotowany do włączenia w sieć NATURA 2000.
• Kompensacja musi być działaniem uzupełniającym do działań już podjętych przez państwa członkowskie w stosunku do sieci NATURA 2000 , zgodnie z jej dyrektywami.

W stosunku do Dyrektywy "Ptasiej", kompensacją nie może być nominacja obszaru już zinwentaryzowanego, który powinien być już sklasyfikowany przez państwo członkowskie. Można jednakże przyjąć za kompensację prace mające na celu poprawę biologicznej wartości obszaru (który, będzie desygnowany) lub SOO (SAC) w celu zwiększenia ilości pożywienia w stosunku do jego utraty na obszarze uszkodzonym w wyniku projektu. Tym bardziej, że odbudowa siedliska sprzyjającego ptakom, które na nim występują, jest do zaakceptowania pod warunkiem, że utworzony obszar jest dostępny dla ptaków w czasie, kiedy uszkodzony obszar traci swoją wartość.

W stosunku do Dyrektywy "Siedliskowej", kompensacją może (podobnie jak wyżej) być odtworzenie podobnego siedliska, poprawa biologiczna siedliska nie spełniającego wymagań norm (substandard) lub nawet dodanie do NATURA 2000 istniejącego obiektu, który na podstawie dyrektywy nie został określony jako mający znaczenie w trakcie przygotowywania spisu biogeograficznego.

W ostatnim przypadku można argumentować, że rezultatem takiego projektu może być utrata typu siedliska takiego siedliska na poziomie państwa członkowskiego. Jednakże, na poziomie Wspólnoty, taki nowy obiekty skorzysta z ochrony na mocy Artykułu 6, a w związku z tym przyczyni się do wypełnienia zadań tej dyrektywy.

Działania kompensujące mogą obejmować:

• odbudowę siedliska na nowym lub powiększonym obszarze, który będzie włączony do sieci NATURA 2000 ;
• poprawę siedliska na części obiektu lub na innym obiekcie NATURA 2000 , proporcjonalnie do strat poniesionych w wyniku projektu;
• w wyjątkowych przypadkach zaproponowanie nowego obiektu na mocy dyrektywy "Siedliskowej".

W normalnych okolicznościach działania te powinny być zakończone w czasie kiedy obiekt, którego dany projekt dotyczy, jest uszkadzany, chyba że można udowodnić, że tego typu równoczesne działania nie są niezbędne aby zapewnić wspieranie sieci NATURA 2000 przez ten obiekt.

5.4.3. "Ogólna spójność" sieci NATURA 2000

Wyrażenie "ogólna spójność" pojawia się w Artykule 6(4) w kontekście gdzie zezwala się na wdrożenie planu lub projektu ze względu na imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego i państwo członkowskie podejmie działania kompensujące w celu wyrównania strat.

Wyrażenie to pojawia się również w Artykule 3(1), który stanowi, że NATURA 2000 jest to "spójna europejska sieć ekologiczna specjalnych obszarów ochrony" oraz w Artykule 3(3), który wymaga aby "tam, gdzie uznają to za stosowne, państwa członkowskie podejmą starania by poprawić ekologiczną spójność Natury 2000 poprzez zachowanie oraz, tam gdzie to odpowiednie, rozwinięcie cech krajobrazu o dużym znaczeniu dla dzikiej fauny i flory, jak to określono w Artykule 10".

Artykuł 10, który generalnie zajmuje się planami zagospodarowania terenów i polityka rozwojową wymaga aby:

Państwa członkowskie planując zagospodarowanie terenów i formułując politykę rozwoju, w szczególności mając na względzie poprawę ekologicznej spójności sieci NATURA 2000, będą dążyć tam gdzie uznają to za konieczne, do popierania zagospodarowania i ochrony tych elementów krajobrazu, które mają duże znaczenie dla dzikiej fauny i flory.

Są to elementy, które ze względu na swą liniową lub ciągłą strukturę (na przykład rzeki i ich brzegi albo tradycyjne systemy oznaczania granic pól), bądź pełnioną funkcję wyjściowych obszarów ekspansji (na przykład stawy lub niewielkie lasy) są bardzo ważne dla migracji, rozprzestrzeniania i wymiany genetycznej dzikich gatunków."

Słowo "ekologiczny" jest użyte zarówno przez Artykuł 3 jak i 10 w celu wyjaśnienia charakteru spójności. Jest zatem oczywiste, że zwrot "ogólna spójność" na mocy Artykułu 6(4) ma takie same znaczenie.

Artykuł 6(40 wymaga "ochrony" ogólnej spójności Natury 2000. W związku z tym dyrektywa ta zakłada ogólną spójność sieci w momencie jej utworzenia. Stosując zasadę naruszania, powstała w jej wyniku sytuacja musi zostać skorygowana, tak aby przywrócić spójność sieci.

Na mocy dyrektywy "Habitatowej" selekcja obiektów do sieci NATURA 2000 dokonuje się:

• biorąc pod uwagę siedliska i gatunki w stosunku do (powierzchni, liczebności) na podstawie Standardowego Formularza Informacyjnego (standard data form);
• biorąc pod uwagę wartość ekologiczną obiektu dla regionu biogeograficznego z którego jest on wybrany;
• biorąc pod uwagę kryteria selekcji ustanowione przez komitet ds. "Siedlisk" oraz używane przez European Environment Agency - European Topic Centre for Nature Conservation;
• biorąc pod uwagę wskazania powyższej instytucji co do pozostawienia obiektu na spisie wspólnotowym.

Dyrektywa "Ptasia", nie odwołuje się do regionów biogeograficznych lub selekcji na poziomie Wspólnoty. Poprzez analogię jednak, można stwierdzić, że ogólna spójność sieci jest zapewniona jeżeli:

• zapewni się możliwość zastosowania działań kompensujących na trasach przelotu;
• miejsce(a) stosowania kompensacji są z pewnością dostępne dla ptaków, które zwykle przebywają na obiekcie uszkodzonym przez projekt.

W celu zapewnienia ogólnej spójności sieci NATURA 2000 , działania kompensujące w stosunku do projektu powinny: (a) wziąć pod uwagę (w skali porównawczej) siedliska oraz gatunki uszkodzone w wyniku projektu; (b) dotyczyć tego samego regionu biogeograficznego na terenie tego samego państwa członkowskiego; oraz (c) odtworzyć funkcjonowanie obiektu do stanu porównywalnego z tym, który spowodował jego selekcję do sieci NATURA 2000.

Odległość pomiędzy oryginalnym obiektem a miejscem zastosowania działań kompensujących nie ma istotnego znaczenia, pod warunkiem, że nie naruszy on funkcjonowania obiektu jak również nie zmieni powodów dla których został on wyselekcjonowany do sieci NATURA 2000.

5.4.4. Kto ponosi koszty działań kompensujących?

Wydaje się logiczne, że zgodnie z zasada 'polluter pays' organizator projektu ponosi koszty działań kompensujących. Może on załączyć je w ogólnym budżecie projektu przedłożonym władzom publicznym w przypadku wspólnego finansowania projektu.
W związku z tym, fundusze europejskie mogą, dla przykładu, wspólnie z (organizatorem projektu) finansować działania kompensujące dotyczące infrastruktury transportu na podstawie TEN (trans-European network).

Dofinansowanie przyznane przez władze publiczne dla działań podjętych w celu kompensacji szkód na obiekcie NATURA 2000 może być uważane za pomoc państwa (State aid) (na podstawie treści Artykułu 87 (ex 92) Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą) jeśli jest przyznane dla przedsięwzięć dotyczących obiektu NATURA 2000 desygnowanego jako taki przed lub po podjęciu tego przedsięwzięcia. Jednakże, jeśli takie przedsięwzięcie wykonywane jest na zlecenie władz publicznych w celu wykonania prac infrastrukturalnych, dofinansowanie takie nie będzie uważane za pomoc państwa (State aid) jeśli było ono przyznane w celu wykonania tych prac.

Państwa członkowskie zobowiązane są stosować działania kompensujące z dniem wejścia w życie Artykułu 6. Finansowanie tych działań może podlegać ich kompetencji.

5.4.5. Powiadomienie Komisji Europejskiej o działaniach kompensujących

Kompetentne władze państwowe muszą powiadomić Komisję o przyjętych działaniach kompensujących. Omawiane postanowienie nie precyzuje ani formy ani celu takiego powiadomienia. Jednakże w celu ułatwienia tego procesu, służby Komisji przygotowały odpowiedni formularz (Aneks IV) na mocy Artykułu 6(4)1 lub 6(4)2. Nie mniej, Komisja nie będzie proponować ani zatwierdzać naukowo działań kompensujących.

Powiadomienie powinno umożliwić Komisji zrozumienie sposobu w jaki wypełniane są założenia ochrony danego obiektu. Nawet jeśli władze państwowe są specyficznie zobligowane do powiadomienia o podjętych działaniach kompensujących, powiadomienie o określonych elementach przeprowadzonych badaniach rozwiązań alternatywnych, oraz realizacji planu lub projektu ze względu na imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego, może również okazać się niezbędne w takim stopniu, w jakim wpłynęły one na wybór działań kompensujących.

Powiadomienie o działaniach kompensujących powinno umożliwić Komisji zrozumienie sposobu w jaki wypełniane są założenia ochrony danego obiektu.
Jednakże, Komisja nie będzie proponować działań kompensujących.

5.5. Co się dzieje z obiektami, na których znajdują się siedliska i/lub gatunki o pierwszorzędnym znaczeniu?

Drugi podparagraf Artykułu 6(4) wskazuje aby plan lub projekt dotyczący obiektu, na którym znajdują się siedliska lub gatunki o pierwszorzędnym znaczeniu przewidywał ich specjalne traktowanie. Wykonanie planów lub projektów mogących naruszać takie siedliska może być dopuszczalne tylko w przypadku kiedy uzasadnia je imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego dotyczący zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa publicznego lub nadrzędny interes korzyści dla środowiska, lub jeśli poprzedzając przyjęcie takiego planu lub projektu Komisja wyda odpowiednią opinie na jego temat.

Innymi słowami, uszkodzenie obiektów może być zaakceptowane tylko jako działanie unieważniające wypełnienie zadań tej dyrektywy przy jednoczesnym występowaniu powyższych imperatywnych powodów, lub, alternatywnie, po dodatkowych procedurach zabezpieczających na podstawie niezależnej opinii Komisje.

Postanowienie to wywołuje szereg pytań związanych z:

• identyfikacją obiektów, których ono dotyczy;
• interpretacją pojęć zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa publicznego oraz pozytywnych skutków o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska;
• procedury przyjęcia opinii Komisji i ich konsekwencji.

5.5.1. Obiekt

Drugi podparagraf Artykuł 6(4) stosuje się również w stosunku do realizacji planów lub projektów, które mogą uszkodzić obiekt, na którym znajdują się siedliska i/lub gatunki o pierwszorzędnym znaczeniu. Na tej podstawie, byłoby uzasadnione stwierdzić, że plan lub projekt, który:
a) nie uszkadza w żaden sposób siedliska i/lub gatunku o pierwszorzędnym znaczeniu; lub
b) uszkadza siedliska i/lub gatunki, które nie zostały wzięte pod uwagę w trakcie selekcji obiektu (występowanie siedliska i/lub gatunku nie mającego znaczenie dla obiektu) na podstawie Standardowego Formularza Informacyjnego (standard data form))
nie powinien de facto uzasadniać, że obiekt ten powinien podlegać temu podparagrafowi.

Drugi podparagraf Artykuł 6(4) może być rozumiany jak dotyczący wszystkich obiektów, na których znajdują się siedliska i/lub gatunki o pierwszorzędnym znaczeniu, kiedy siedliska te i gatunki mogą być uszkodzone.

5.5.2. Interpretacja pojęć "zdrowia ludzkiego", "bezpieczeństwa publicznego" oraz "pozytywnych skutków o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska"

Zdrowie ludzkie, bezpieczeństwo publiczne oraz pozytywne skutki o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska składają się na najważniejszy imperatyw wynikającego z nadrzędnego interesu publicznego. Jednakże, podobnie jak koncepcja "imperatywu wynikającego z nadrzędnego interesu publicznego" te trzy kategorie nie są bezpośrednio zdefiniowane.

Prawo wspólnotowe odwołuje się do zdrowia oraz bezpieczeństwa publicznego jako powodów uzasadniających przyjęcie państwowych działań ograniczających wolny przepływ towarów, usług oraz siły roboczej jak również prawa do (right to establishment?).
Dodatkowo, ochrona zdrowia osobistego jest jednym z fundamentalnych założeń polityki Wspólnoty w dziedzinie ochrony środowiska. Z tego samego punktu widzenia, pozytywne skutki o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska stanowią kategorię, która musi być włączona w wyżej wymienione fundamentalne założenia polityki ochrony środowiska.

W ramach zasady podrzędności aktów prawnych, pozostawia się w gestii kompetentnych władz państwowych sprawdzenie czy występują takie sytuacje. Oczywiście, każda sytuacja tego typu może być zbadana prze Komisję w ramach jej działań kontrolujących poprawne stosowanie prawa wspólnotowego.

Co się tyczy pojęcia "bezpieczeństwa publicznego", użyteczne jest odwołanie się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 28 lutego 1991 w sprawie C-57/89 "Wspólnota v Niemcy" ('Leybucht Dykes'). Decyzja ta została podjęta przed przyjęciem Dyrektywy 92/43/EEC a zatem również Artykułu 6. Jednakże, decyzja ta ma nadal znaczenie, nie tylko dlatego, że podejście Trybunału wpłynęło na przygotowanie Artykułu 6. Przedmiotem sporu były prace budowlane przeprowadzane w celu wzmocnienia tam w miejscowości Leybucht na morzem północnym. Prace te wymagały redukcji obszaru OSO (SPA). W ramach ogólnych zasad postępowania, Trybunał oznajmił, że podstawowe uzasadnienie redukcji obszaru OSO musi odpowiadać ogólnemu interesowi społecznemu, który jest nadrzędny w stosunku do ogólnego interesu reprezentowanego przez założenia ekologiczne dyrektywy. Podczas postępowania szczegółowego, Trybunał potwierdził, że niebezpieczeństwo powodzi oraz ochrona brzegu są wystarczająco ważnym powodem usprawiedliwiającym budowę tam i wzmocnienia struktury brzegowej tak długo jak można ich dokonać w minimalnie niezbędnym zakresie.

Władze państwowe mogą zezwolić na realizacje planu lub projektu tylko wtedy kiedy posiadają dowody występowania wyżej wymienionych powodów nadrzędnego interesu publicznego, i w wymiarze, w którym omawiany plan lub projekt jest niezbędny do wypełnienia interesu publicznego, którego on dotyczy.

5.5.3. Przyjęcie opinii Komisji i jej konsekwencje

W przypadku występowania imperatywów wynikającego z nadrzędnego interesu publicznego innych niż ludzkie zdrowie i korzyści dla ochrony środowiska, wstępna opinia Komisji jest niezbędna. Drugi podparagraf Artykułu 6(4) nie precyzuje procedury ani specyficznych elementów takiej procedury19. Należy zatem znowu odwołać się do ustroju i celów rozważanego postanowienia.

Opinia powinna obejmować ocenę walorów ekologicznych, które mogą zostać uszkodzone w wyniku planu lub projektu, stosowność przedstawionych imperatywnych powodów, balans pomiędzy tymi dwoma przeciwstawnymi interesami, jak również ocenę działań kompensujących. W skład oszacowania wejdą zarówno opinie naukowe i gospodarcze jak również ocena niezbędności i proporcjonalności realizacji planu lub projektu w stosunku do przedstawionych powodów imperatywnych.

Ze względu na swoja naturę opinia nie jest wiążącym aktem prawnym. Władze państwowe nie są zobowiązane do zastosowania jej wskazań i mogą wdrożyć plan lub projekt nawet jeśli jego skutki będą ujemne. W takim przypadku, jednakże, oczekuje się, że podejmując taką decyzję odpowiednie władze ustosunkują się do opinii Komisji uzasadniając jej podjęcie. W każdym przypadku, Komisja może ocenić czy realizacja planu lub projektu jest zgodna z wymaganiami prawa wspólnotowego oraz, jeśli jest to niezbędne, podjąć odpowiednie działania prawne.

Przedstawiając swoją opinię Komisja powinna zbadać balans pomiędzy uszkodzonymi walorami ekologicznymi a stosownością przedstawionych imperatywnych powodów oraz ocenić działania kompensujące. Opinia ta nie jest wiążąca, jednak w przypadku jeśli podjęte działania nie pozostają w zgodności z prawem wspólnotowym Komisja może podjąć odpowiednie działania prawne.

PRZYPISY

1. OJ L 206, 22.7.1992, str. 7 i OJ L 103, 25.4.1979, str. 1.
2. Artykuł 2(1).
3. Artykuł 2(2).
4. Artykuł 2(3).
5. Artykuł 3(1) Dyrektywy 92/43/EEC przewiduje, że "sieć NATURA 2000 powinna obejmować specjalne obszary ochrony (SPAs) sklasyfikowane przez państwa członkowskie, do których stosuje się Dyrektywę 79/409/EEC".
6. Artykuł 7 Dyrektywy 92/43/EEC.
7. Decyzja Rady 82/72/EEC z 3 grudnia 1981 dotycząca zawarcia Europejskiej Konwencji Ochrony Dzikiej Fauny i Flory oraz Siedlisk Naturalnych.(OJ L 38, 10.2.1982, str. 1).
8. Decyzja Rady 93/626/EEC z 25 października 1993 dotycząca zawarcia Europejskiej Konwencji Biologicznej Bioróżnorodności (OJ L 309, 13.12.1993, str. 1).
9. Decyzja Rady (EC) No 1257/1999 z 17 maja 1999, OJ L 160, 26.6.1999, pkt.80.
10. Uproszczony schemat postępowania zawiera Aneks III.
11. OJ L 175, 5.7.1985, pkt.40 i OJ L 73, 14.3.1997, pkt.5.
12. Komisja zaproponowała dyrektywę o środowiskowej ocenie planów oraz programów (COM(96) 511 ostateczna poprawiona propozycja COM(1999) 73), która może pomóc przy uwzględnianiu użycia terminu "plan". W tym kontekście terminy "plan" i "program" mogą być używane alternatywnie.
13. Patrz Artykuł 2(1) Dyrektywy 85/337/EEC.
14. Dyrektywa ta odwołuje się do " bezpośredniego oddziaływania i wszelkich niebezpośrednich, wtórnych, kumulacyjnych, krótko, średnio oraz długoterminowych , pozytywnych i negatywnych oddziaływań" - patrz przypis 1 Aneksu III.4 dyrektywy, który jest identyczny z przypisem 1 Aneksu IV.4 Dyrektywy 97/11/EC.
15. Standard data form (Standardowy Formularz Danych), ustanowiony na podstawie Decyzji Komisji 97/266/EC z 18 grudnia 1996 (OJ L 107, 24.4.1997, pkt.1).
16. PPG 9, UK Department of the Environment, październik 1994.
17. COM(96) 443, z 11.9.1996.
18. Obowiązki służb publicznych, z kolei, powinny cechować się kontynuacja, równym dostępem, uniwersalnością oraz przejrzystością. Obowiązki te, mogą być rożne w każdym z państw członkowskich w wyniku odmiennych okoliczności dotyczących ograniczeń geograficznych i technicznych, struktury politycznej i administracyjnej, historii i tradycji.
19. Odpowiedni standardowy format (Aneks IV) zawiera również prośbę o uzyskanie opinii Komisji na mocy Artykułu 6(4)2.