Wersja PDF (do druku) Wersja PDF
(do druku)
Poprzednia stronaPoprzedni podrozdział Następny podrozdziałNastępna strona

Woda i ścieki

W następnych latach miasto przewiduje opracowanie kompleksowego, docelowego programu rozwoju miejskiego systemu odbioru i oczyszczania ścieków. Ma on uwzględniać m.in. rolę osiedlowych oczyszczalni komunalnych, wykorzystanie osobowickich pól irygowanych oraz WOŚ do przepustowości 180 tys. m3/dobę oraz ostateczną utylizację osadów ściekowych z oczyszczalni.

Na podstawie danych MPWiK z bilansu ścieków wynika trwały ich spadek w ostatnich latach. W 1996 roku wrocławianie produkowali przeciętnie 164 tys. m3 ścieków na dobę, gdy w 2001 już zaledwie 129 tys. m3. Ludność naszego miasta od kilkunastu lat utrzymuje się wokół 640 tys. osób. Spada jednak jednostkowe zużycie wody w przemyśle i gospodarce komunalnej mające niewątpliwie związek m.in. z stale rosnącą ceną wody jako następstwa wcześniejszych licznych inwestycji.

W związku z powyższym wydaje się, że przed zatwierdzeniem ostatecznego programu, o którym mowa powyżej, nie należy przesądzać, że WOŚ musi być rozbudowany do 180 tys. m3. Logicznie powinno to wówczas oznaczać pełną centralizację gospodarki ściekowej, konieczność likwidacji Pól Osobowickich (Berlin, który zabudował swoje pola irygacyjne, ma duże problemy, wymagające dodatkowych nakładów, z uwolnionymi w ten sposób zanieczyszczeniami, także metalami ciężkimi), brak budowy lokalnych oczyszczalni ścieków i pompowania wszystkich ścieków z wszystkich zakątków Wrocławia na WOŚ. Ile za tego rodzaju model będzie płacił wrocławianin za 5 i 10 lat? To pytanie lokalni politycy reprezentujący mieszkańców winni zadać już teraz, zlecając opracowanie różnych wariantów całościowego rozwiązania problemu z oceną ich kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Powinna również być dokonana symulacja niezbędnych cen wody i ścieków wynikająca z poszczególnych wariantów. To ostatnie ma zresztą oparcie w znowelizowanej w ubiegłej kadencji Sejmu ustawie o zaopatrzeniu w wodę i oczyszczaniu ścieków. Takie wariantowe opracowanie powinno być poddane ocenie oraz stanowić element strategii zrównoważonego rozwoju miasta, której powstanie postuluję na końcu niniejszego tekstu.

Segregacja odpadów Poprzednia stronaPoprzedni podrozdział Następny podrozdziałNastępna strona

Rozstawienie białych kontenerów po powodzi z 1997 r. do segregacji plastiku, metalu i szkła to zaledwie pierwszy krok. Miasto może liczyć na wsparcie środkami generowanymi przez zapisy nowych ustaw (o odpadach i o opłatach produktowych) pod warunkiem realizacji programów odzysku odpadów. Potrzebna jest aktywna współpraca władz miejskich z organizacjami społecznymi i organizacjami odzysku, które powstały w wyniku nowych ustaw i wspólne przygotowywanie programów gospodarki odpadami.



Kalendarz ekologiczny 2002–2010
1 stycznia 2002 r.
I. Wchodzą w życie następujące przepisy prawa ochrony środowiska:
  • art. 201-219 dotyczące tzw. pozwoleń zintegrowanych do prowadzenia instalacji, której funkcjonowanie ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości,
  • art. 272-321, czyli cały tytuł ustawy "Środki finansowo-prawne", regulujący takie kwestie, jak opłaty za korzystanie ze środowiska czy zróżnicowanie stawek podatków i innych danin publicznych służących celom ochrony środowiska,
  • art. 401 ust. 2, według którego przychodami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska są także wpływy z opłat produktowych.
II. OPŁATY

W razie ustalenia kary pieniężnej łącznej za okres do 31 grudnia 2001 r. i braku po 1 stycznia 2002 r. zmiany wielkości przekroczeń ilości substancji dopuszczonych do wprowadzania do powietrza, dopuszczalnego poziomu hałasu, przekroczeń związanych z wprowadzaniem do wód lub do ziemi ścieków oraz naruszeń warunków składowania odpadów, dotychczasowe kary godzinowe i dobowe stają się "karami biegnącymi" w rozumieniu nowego prawa ochrony środowiska.

31 marca 2002 r.
I. STREFY OCHRONY POWIETRZA

Wojewodowie na podstawie dostępnych danych wyodrębnią strefy ochrony powietrza.

II. ZAPOBIEGANIE AWARIOM

Podmiot prowadzący dotychczas zakład o zwiększonym lub dużym ryzyku awarii przemysłowej musi zgłosić zakład Państwowej Straży Pożarnej (PSP) 30 czerwca 2002 r.

ODPADY
  • Tracą moc dotychczasowe przepisy w sprawie określenia klasyfikacji odpadów i listy odpadów, których przywóz z zagranicy nie wymaga zezwolenia głównego inspektora ochrony środowiska oraz w sprawie wzorów dokumentów stosowanych w międzynarodowym obrocie odpadami.
  • Zarządzający spalarniami odpadów muszą przedłożyć tzw. przegląd ekologiczny. Jeżeli wyniknie z niego konieczność dostosowania spalarni do wymogów ustawy o odpadach, wojewoda może zobowiązać zarządzającego spalarnią do wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na zmianę sposobu użytkowania tego obiektu (jego części) lub o wydanie pozwolenia na przebudowę tej spalarni, określając jednocześnie termin złożenia tego wniosku. Tak samo postąpić muszą zarządzający składowiskiem odpadów.
  • Podmioty, które obecnie zajmują się usuwaniem, wykorzystywaniem lub unieszkodliwianiem odpadów innych niż niebezpieczne (z wyjątkiem odpadów komunalnych bez zezwolenia), są zobowiązane do uzyskania zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie odzysku, unieszkodliwiania, zbierania lub transportu tych odpadów.
  • Tracą moc obecne zezwolenia dotyczące międzynarodowego obrotu odpadami.
30 września 2002 r.
ZAPOBIEGANIE AWARIOM

Podmiot prowadzący dotąd zakład o zwiększonym lub dużym ryzyku awarii przemysłowej musi przedstawić PSP program zapobiegania takim awariom.

31 grudnia 2002 r.
I. POLITYKA EKOLOGICZNA

Rada Ministrów przedłoży Sejmowi projekt nowej polityki ekologicznej państwa.

II. ZAPOBIEGANIE AWARIOM

Prowadzący zakład o dużym ryzyku przedstawia komendantowi wojewódzkiemu PSP raport o bezpieczeństwie, który wykaże m.in., że zakład jest przygotowany do stosowania programu zapobiegania awariom, jego instalacje zapewniają bezpieczeństwo, zostały opracowane wewnętrzne plany operacyjno-ratownicze. Inny obowiązek to dostarczenie komendantowi wojewódzkiemu PSP informacji niezbędnych do opracowania zewnętrznego planu operacyjnego. Jeżeli nie przedstawi się do zatwierdzenia raportu o bezpieczeństwie lub przedstawiony nie spełnia wymagań, komendant może wstrzymać działalność zakładu; uruchomienie go może nastąpić po zatwierdzeniu raportu o bezpieczeństwie.

III. ODPADY
  • Zarządzający obecnie istniejącym składowiskiem odpadów obowiązany jest uzyskać decyzję zatwierdzającą instrukcję jego eksploatacji.
  • Mija termin, do którego zarządzający składowiskiem odpadów dysponujący pozwoleniem na jego budowę nie ponosi opłat podwyższonych, wymaganych od tych, którzy nie mają decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska.
30 czerwca 2003 r.
I. PRZEPISY WYKONAWCZE
Tracą moc nie uchylone wcześniej przepisy wykonawcze do ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz przepisy określające przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko.
II. AUTOSTRADY

W zasadzie mija termin wejścia w życie nowych rozporządzeń dotyczących: określenia szczególnych warunków, jaki powinien spełniać raport o oddziaływaniu na środowisko projektowanej autostrady; badania wpływu autostrady na potencjał produkcyjny gruntów rolnych i leśnych. Tracą bowiem moc przepisy dotychczasowe w tej kwestii.

III. POLITYKA EKOLOGICZNA

Sejmiki województw uchwalą nowe wojewódzkie programy ochrony środowiska.

IV. STREFY OCHRONY POWIETRZA

Wojewodowie określą w rozporządzeniu program ochrony powietrza.

V. ZAPOBIEGANIE AWARIOM

Komendanci wojewódzcy PSP sporządzą dla istniejących przed 1 października 2001 r. zakładów o dużym ryzyku zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy.

1 lipca 2003 r.
ODPADY

Obowiązuje zakaz składowania opon.

31 grudnia 2003 r.
POLITYKA EKOLOGICZNA

Rady powiatów uchwalą powiatowe programy ochrony środowiska.

1 stycznia 2004 r.
DOPUSZCZALNE EMISJE

Mija termin, do którego prowadzący istniejącą instalację (także taką, dla której pozwolenie na budowę zostało wydane przed 1 października 2001 r., a której użytkowanie rozpocznie się nie później niż 30 czerwca 2003 r.)., z której emisja wymaga pozwolenia tzw. zintegrowanego, powinien je uzyskać.

30 czerwca 2004 r.
I. POLITYKA EKOLOGICZNA

Rady gmin uchwalą gminne programy ochrony środowiska.

II. OBOWIĄZEK REKULTYWACJI ZIEMI

Mija termin, do którego podmiot władający powierzchnią ziemi, na której doszło do zanieczyszczeń spowodowanych przez kogoś innego, jest obowiązany zgłosić ten fakt właściwemu staroście, jeśli to zrobi – nie jest zobowiązany do jej rekultywacji. Starosta ma rok na rozpatrzenie sprawy.

III. OCHRONA PRZED HAŁASEM

W aglomeracjach o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys. starostowie sporządzą tzw. mapę akustyczną.

IV. ODPADY
  • Mija termin, do którego kierownik istniejącej spalarni i kierownik istniejącego składowiska odpadów mają obowiązek uzyskać świadectwo stwierdzające wymagane kwalifikacje.
  • Mija termin, do którego wytwórcy odpadów mający decyzje w sprawie ich wytwarzania wydane na podstawie dotychczasowych przepisów są obowiązani uzyskać odpowiednio pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi albo przedłożyć informację o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania nimi.
V. UWAGA! PRZEDAWNIENIE
  • Przedawniają się roszczenia związane z ograniczeniami sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną zasobów środowiska, powstałe przed 1 października 2001 r.
30 czerwca 2005 r.
I. OCHRONA PRZED HAŁASEM
  • Rady powiatu uchwalą programy minimalizowania hałasu w aglomeracjach o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys.
  • Wojewodowie określą program ochrony przed hałasem płynącym m.in. z dróg, linii kolejowych lub lotnisk dla terenów poza aglomeracjami.
II. DOPUSZCZALNE EMISJE

Prowadzący już istniejącą instalację, z której emisja wymaga pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych, powinien je uzyskać.

III. STREFY OCHRONNE
  • Podmioty prowadzące instalacje i zaopatrzone w decyzje o ustanowieniu stref ochronnych obowiązani są do ograniczenia szkodliwego oddziaływania na środowisko do terenu, do którego posiadają tytuł prawny. Jeżeli tego nie zrobią, wojewódzki inspektor ochrony środowiska wstrzyma działalność instalacji.
  • Mija termin, do którego właściciel nieruchomości położonej w strefie ochronnej może żądać wykupu nieruchomości lub jej zamiany na inną, jeżeli korzystanie z niej w sposób dotychczasowy byłoby związane z istotnymi ograniczeniami lub utrudnieniami.
1 stycznia 2006 r.
KONIEC ODSTĘPSTW OD STANDARDÓW EMISYJNYCH
  • Prowadzący istniejącą instalację objętą obowiązkiem uzyskania pozwoleń innych niż zintegrowane (tzn. na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, ścieków do ziemi, emitowanie hałasu i pól elektromagnetycznych, a także na wytwarzanie odpadów) może uzyskać pozwolenie mimo niespełnienia wymagań wynikających ze standardów emisyjnych oraz obowiązku nieprzekraczania standardów jakości środowiska, jeżeli wykaże, że do 1 stycznia 2006 r. wymagania te zostaną spełnione.
  • Mija termin, do którego władający instalacją, z której emisja wymaga pozwolenia, jeżeli nabył do niej tytuł prawny inny niż własność przed dniem dzisiejszym, musi spełnić wymóg przeniesienia obowiązków dotyczących jej eksploatacji w drodze aktu notarialnego.
30 czerwca 2006 r.
DOPUSZCZALNE EMISJE

Wydane do 1 października 2001 r. decyzje ustalające rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających, jakie wolno emitować do atmosfery, oraz decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu przenikającego do środowiska wygasają z upływem okresu, na który były wydane, a jeżeli nie był podany termin ich obowiązywania, to 30 czerwca 2006 r.

1 lipca 2006 r.
ODPADY

Obowiązuje zakaz składowania części opon.

30 czerwca 2008 r.
ODPADY

Tracą moc zezwolenia wydane na podstawie dotychczasowych przepisów podmiotom, które prowadzą działalność w zakresie usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów (jeśli nie utraciły jej wcześniej).

30 czerwca 2009 r.
OCHRONA PRZED HAŁASEM

Starostowie sporządzą mapę akustyczną (oceniającą stan akustyczny środowiska) dla wszystkich terenów.

31 grudnia 2009 r.
ODPADY

Jeżeli istniejące składowisko odpadów będzie eksploatowane niezgodnie z wymaganiami, wojewódzki inspektor ochrony środowiska wyda decyzję o wstrzymaniu korzystania z niego. To samo dotyczy spalarni.

30 czerwca 2010 r.
OCHRONA PRZED HAŁASEM

Rady powiatów uchwalą dla wszystkich terenów, na których poziom hałasu przekracza dopuszczalny program minimalizowania hałasu.

31 grudnia 2010 r.
ODPADY

Posiadacze odpadów zawierających PCB obowiązani są do unieszkodliwienia PCB albo do unieszkodliwienia tych odpadów.

Opracowanie na podstawie "Rzeczpospolitej" z 1.10.2001.

Ucieczka z miasta Poprzednia stronaPoprzedni podrozdział Następny podrozdziałNastępna strona

Planowane nowe osiedla mieszkaniowe nie powinny być tylko sypialniami. Istotą zrównoważonego rozwoju jest planowanie i realizowanie minicentrów z własnymi usługami, małymi rynkami i ośrodkami rozrywki i kultury, strukturą zieleni i przyrody miejskiej. Znamienny był tu w ubiegłych latach spór, do dziś nierozstrzygnięty, wokół planu zagospodarowania przestrzennego Gądowa, gdzie takie centrum nieoczekiwanie miało być zastąpione budową kolejnego hipermarketu.

Miasto winno przeanalizować procesy migracji osiedleńczej zamożniejszych mieszkańców do sąsiednich gmin. Niezbędna jest współpraca z sąsiadami w monitorowaniu tych procesów. Jest to ważne m.in. ze względu na generowanie dodatkowego ruchu, pustoszenie centrów miast znane z krajów wysokorozwiniętych, wspólne planowanie i rozwiązywanie problemów związanych z infrastrukturą (woda, ścieki, drogi). Z punktu widzenia przyrodniczego to zjawisko ma także niekorzystne znaczenie – jest nim urbanizowanie i przekształcania terenów zielonych przyległych do miasta. Z punktu widzenia komfortu mieszkania ludzi zrozumiała jest chęć ucieczki od sztucznego krajobrazu. Miasto winno wspierać realizację tych pragnień, planując elementy przyrody w korytarzach ekologicznych docierających do centrum. Wymaga to planu odtworzenia zieleni, przyrody i izolacji od hałasu komunikacyjnego! Może wtedy ucieczka mieszkańców Wrocławia do okolicznych gmin zostanie zahamowana.

Lasy, zieleń, odtwarzanie, renaturyzacja przyrody Poprzednia stronaPoprzedni podrozdział Następny podrozdziałNastępna strona

II PEP (pkt 76): Zadrzewienia powinny być chronione i wprowadzane jako element przeciwdziałający wielostronnej degradacji krajobrazu (ochrona zasobów wodnych, łagodzenie niekorzystnych wpływów klimatycznych, ochrona lokalnej różnorodności biologicznej) wspomagający rolę zalesień i lasów.

ZPEW zawierają cały rozdział poświęcony temu zagadnieniu (tab. 1). Znajduje się tu wiele ważnych i aktualnych zadań, dotyczących Wrocławia i jego okolic.

Tabela 1. Ochrona przyrody i kształtowanie systemów ekologicznych miasta – fragmenty Zasad polityki ekologicznej Wrocławia z 1998 r.:


  • tworzenie podstawowego systemu powiązań przyrodniczych związanego z siecią ECONETU (dzis bardziej wiąże nas z realizacją dyrektyw UE sieć Natura 2000, która stwarza też możliwości wsparcia finansowego rolników, którzy świadczą usługi na rzecz środowiska, ochrony krajobrazu itp.,na tych obszarach)

  • rozwijanie pierścieniowo- klinowego podsystemu zieleni miejskiej i podsystemu przewietrzania miasta

  • dążenie do objęcia ochroną różnych obszarów o szczególnych walorach ekologicznych w mieście

  • współpraca z administarcją rządową w celu utworzenia parków krajobrazowych

  • wzbogacanie zasobów przyrodniczych i rekonstrukcja zieleni zwartej i izolacyjnej i kompozycyjnej (osiedla, tereny przemyslowe i usługowe)

  • otoczenie opieką cennych obszarów przyrodniczych i elementów ekosystemu miasta: wymienia się w szczególności tereny wodonośne, osobowickie pola irygacyjne, Las Pilczycki- zagrożony przecięciem obwodnicą autostradową, oczka wodne i starorzecza

  • doskonalenie metod użytkowania i zarządania zasobami przyrodniczymi min poprzez przejęcie przez miasto terenów leśnych, znajdujących się na terenie gminy i w strefie podmiejskiej (do 10 km od granic miasta).

Jak widać z tabeli 1, która wymienia część najważniejszych zadań, jest to całościowa strategia. To jedna z najlepszych części ZPEW. Czeka na realizację plan objęcia ochroną lasów przyległych do Wrocławia. Koncepcja Zielonego Pierścienia wokół Wrocławia powstała w gronie proekologicznie zorientowanych leśników na początku lat dziewięćdziesiątych. Lasy Państwowe nie są skłonne przekazywać gruntów leśnych wraz z lasem samorządom. Ta droga jest wątpliwa pod względem prawnym i zupełnie sprzeczna z polityką LP. Jest to postulat ZPEW, który wymaga weryfikacji. Istnieje inny wariant, możliwy do przyjęcia przez LP. Jest nim utworzenie nadleśnictwa tworzącego pierścień lasów ochronnych wokół miasta. W nadleśnictwie tym mogłaby być prowadzona specjalna polityka zorientowana zdecydowanie bardziej na funkcje pozaprodukcyjne. Obecnie w okolicznych lasach mamy normalną gospodarkę leśną. Nadal zgodnie z jej regułami i planami urządzania lasów, dęby, sosny czy olchy, gdy dochodzą do wieku rębności, są wycinane. Kilka kilometrów od granic miasta jeszcze dziś można zobaczyć grubo ponad stuletnie dęby czy sosny, przygotowane do przerobu na parkiet lub deski.

Ekologizacja nastawionej na produkcję gospodarki leśnej w tym rejonie nie byłaby dla LP rewolucją. W wielu regionach kraju ma ona miejsce. Pozwoliłaby wydłużyć wiek rębności, a może nawet, wzorem Puszczy Białowieskiej, najstarsze drzewa uchronić trwale przed wycinaniem. Po trzebna jest niewątpliwie większa aktywność władz miasta. Wszyscy zaniedbaliśmy tę sprawę. Aglomeracja wrocławska potrzebuje otoczenia leśnego, które nie będzie plantacją i... śmietnikiem dla okolicznych drobnych zakładów oszczędzających na płaceniu za składowanie odpadów. Pilno wanie czystości w lasach mogłoby być jedną z istotnych funkcji nowego nadleśnictwa.

Turystyka Poprzednia stronaPoprzedni podrozdział Następny podrozdziałNastępna strona

Znajdziemy w II PEP:
…wspieranie rozwoju zróżnicowanych form turystyki (oprócz masowej turystyki stacjonarnej także przyjaznej środowisku turystyki wędrownej, agroturystyki, turystyki edukacyjno-przyrodniczej itp.)…

To bardzo ważna dziedzina gospodarki. Polska ma wszelkie dane, aby szeroko korzystać z wizyt turystów zagranicznych. Dla wielu wystarczy atrakcyjna przyroda, bioróżnorodna, mozaikowa wieś, Holendrom czy Francuzom przypominająca czasy sprzed wejścia przemysłu rolnego do produkcji żywności. Jest na tym rynku duża konkurencja. Miasto we współpracy z innymi gminami Dolnego Śląska winno aktywnie popierać tworzenie atrakcyjnych ofert turystycznych. Powinny one obejmować na przykład zamieszkanie na wsi w gospodarstwie, które gwarantuje żywność produkowaną metodami ekologicznymi połączone z wizytami we Wrocławiu z udostępnieniem zabytków, kultury, restauracji. Oczywiście potrzebne jest zadbanie o jakość tego "produktu turystycznego" i odpowiednią promocję. Może to byłby znak firmowy oferty turystycznej na Dolnym Śląsku. Wymaga to współpracy stoli cy regionu z innymi gminami i organizacjami zrzeszającymi gospodarstwa ekoturystyczne.

Handel Poprzednia stronaPoprzedni podrozdział Następny podrozdziałNastępna strona

Zadania które wskazuje tu II PEP to:
ulepszanie systemu informacji o proekologicznych walorach produktów i wyrobów poprzez rozwój systemu ekoetykietowania oraz poprzez wprowadzanie bądź upowszechnianie i uczytelnienie dołączanych do przedmiotów sprzedaży informacji o uciążliwości dla środowiska ich produkcji i eksploatacji (zużycie energii, wody itp.).

W powyższej materii przepisy stanowione na poziomie państwa odgrywają decydującą rolę. Lecz miasto ma też pewne możliwości, np. promując te jednostki handlu, które idą drogą wskazywaną przez II PEP.

Wrocław musi przeanalizować patrząc na plan zagospodarowania przestrzennego, czy potrzebne są dalsze obiekty, takie jak hipermarkety i stacje benzynowe? Czy nie należy powiedzieć "stop" rozwojowi tej "lokalnej globalizacji". W Polsce grozi upadek ok. 1 mln drobnych podmiotów handlowych w związku z konkurencją, nie zawsze uczciwą, dużych sieci handlowych. Władze mają obowiązek myśleć o strukturze handlu w naszym mieście za 5–10 lat. Hipermarkety redukują miejsca pracy, generują dodatkowy ruch pojazdów, za który płacimy wszyscy zmuszani do rozbudowy infrastruktury.

Biorąc pod uwagę doświadczenia francuskie, gdzie 1 miejsce pracy w hipermarkecie eliminowało 3-4 miejsca pracy w drobnym handlu oraz bankructwo 400 tys. sklepów z ok. 500 tys., które istniały przed hipermarketyzacją, miasto winno poważnie przeanalizować postulat powstrzymania budowy nowych sieci handlowych.

Miasto powinno wspierać sieć drobnych sklepów, które konkurowałyby z marketami jakością produktów i przyjemną intymną atmosferą.

POPRZEDNIA STRONA GŁÓWNA PDF POCZĄTEK STRONY NASTĘPNA