Wersja PDF (do druku)

Dysponowanie funduszami

Zadania, na jakie można przeznaczać środki finansowe z gminnego i powiatowego funduszu ochrony środowiska w omawianym okresie, ulegały zmianom, przy czym każdorazowo zwiększano ilość zadań na jakie można przeznaczać środki z obu funduszy.

Obecnie zgodnie z nową ustawą "Prawo ochrony środowiska" mogą być przeznaczone:

• z gminnego funduszu na:
  1. edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju,
  2. wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,
  3. wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła,
  4. realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej,
  5. urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków,
  6. realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami,
  7. wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom,
  8. profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska,
  9. wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii,
  10. wspieranie ekologicznych form transportu,
  11. działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby, powietrza i wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody,
  12. inne zadania ustalone przez radę gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska;
• z powiatowego funduszu na wspomaganie działalności jak dla gminnego oraz na:
  1. realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi,
  2. inne zadania ustalone przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gos – podarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.

Rada Miejska Wrocławia korzystając z uprawnień zawartych w p. 12 powyżej ustaliła, że innymi zadaniami wspieranymi środkami funduszu będą:

• ochrona przed hałasem,
• ochrona atmosfery, tj. likwidacja niskiej emisji poprzez modernizację kotłowni.

W tabelach poniżej przedstawiono wydatki z gminnego i powiatowego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Z uwagi na to, że środki niewykorzystane z obu funduszy przechodzą na rok następny, można wspierać zadania wieloletnie. Należy wspomnieć, że rozdział obu funduszy następuje według zasad i kryteriów uchwalonych przez Radę Miejską Wrocławia. Jako jeden z istotnych warunków przyjęto wymóg posiadania przez wnioskodawcę co najmniej 50% środków własnych. Każdy wniosek jest opiniowany przez Komisję Ochrony Środowiska Rady Miejskiej Wrocławia.

Rysunek 3. Wydatki GFOŚiGW

W tab. 4 i na rysunku 3 przedstawiono wpływy, środki rozdysponowane, rozliczone w poszczególnych latach a, także stan konta na koniec poszczególnego roku dla GFOŚiGW.

Cechą charakterystyczną po roku 1998 jest gwałtowny wzrost wydatków na realizowanie zadań służących ochronie przyrody. Nieplanowany wzrost ilości usuwanych drzew spowodował z jednej strony nieplanowany, wspomniany wyżej wzrost wpływów, z drugiej potrzebę przynajmniej częściowego zrekompensowania ubytków zieleni.

Nieplanowany wzrost wpływów spowodował, że opóźniało się planowanie wydatków, dlatego na koncie funduszu na koniec roku zaczęły pojawiać się niewykorzystane środki, co widać na rysunku powyżej. Ponieważ w przedstawianym okresie nieplanowane wpływy rosły, corocznie rosły również środki na koncie funduszu na koniec roku.

Na taki przebieg wydatków duży wpływ miały również:

• wymóg posiadania 50% własnych środków na inwestycję jako warunek konieczny uzyskania dotacji, a więc zapewnienia ich w budżecie, co przeważnie jest możliwe w roku następnym,
• świadomość inwestorów, że środki te z końcem roku nie przepadają i terminy ukończenia inwestycji nie muszą przypadać na koniec roku.

Jednak z uwagi na to, że środki te jako środki z funduszu celowego przechodzą na rok następny, wspieranie inwestycji z zakresu ochrony środowiska nie zostało zagrożone i ułatwia to jednocześnie finansowanie wieloletnich inwestycji. Sumaryczne nakłady na poszczególne zadania w latach 1998 - 2001 wyniosły:

• Edukacja ekologiczna 164 540 zł.
• Wspomaganie systemów kontrolno - pomiarowych stanu środowiska 355 193 zł.
• Realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących ochronie wód 1 456 804 zł.
• Realizowanie zadań służących ochronie przyrody:6 173 128 zł.
• Realizowanie zadań związanych z gospodarką odpadami 350 000 zł.
• Profilaktyka zdrowotna dzieci na obszarach szczególnej ochrony środowiska 2 463 283 zł

Inne zadania służące ochronie środowiska, w tym:

• ochrona powietrza 2 853 982 zł,
• ochrona przed hałasem 346 113 zł,
• ekspertyzy, prace badawcze 429 644 zł.

W ramach powyższego wykonano między innymi:

• modernizację 48 lokalnych kotłowni (likwidacja niskiej emisji),
• wspierano działanie monitoringu środowiska poprzez dofinansowywanie:
  1. dwóch automatycznych stacji pomiarów zanieczyszczeń powietrza,
  2. badań chemizmu opadów atmosferycznych,
  3. badań wokół składowisk odpadów Żerniki, Swojczyce, Maślice,
• dofinansowano wyjazdy ponad 20 000 dzieci na kolonie w ramach profilaktyki leczniczej,
• odbudowano zbiorniki wodne w laskach Sołtysowickim, Rędzińskim i parku Południowym (mała retencja),
• dofinansowano wymianę okien na dźwiękoszczelne w szpitalach i szkołach,
• dofinansowano konserwację istniejącej i zakładanie nowych terenów zieleni, m.in.: park Południowy, budowa parku na Gaju.

Początkowo największe środki przeznaczano na modernizację kotłowni, jednak po powodzi największe środki stopniowo przeznaczano na konserwację zieleni oraz tworzenie nowej.

Bardzo dobrze przyjmowana jest przez społeczeństwo akcja dofinansowywania wyjazdów dzieci na kolonie w ramach profilaktyki leczniczej. Z takich możliwości korzysta corocznie coraz więcej dzieci, a środki przeznaczone na ten cel wzrosły od 1998 roku 14 - krotnie.

Wydatki PFOŚiGW

Niewielkie początkowo środki, będące w dyspozycji PFOŚiGW, a jednocześnie bardzo duże potrzeby Wrocławia w tym zakresie spowodowały, że początkowo fundusz przeznaczano głównie do wspierania monitoringu składowisk odpadów i był on stosunkowo mało wykorzystywany. Obecnie, w roku 2002, w związku ze zmianami organizacyjnymi i ustawowymi rozdysponowanie funduszu w połowie roku przekroczyło już 70%.

Dotychczasowe wykorzystanie obu funduszy wykazało, że wspieranie finansowe pewnych działań pobudza aktywność inwestorów i przyczynia się do poprawy stanu środowiska.

Dzięki promowaniu działań obu funduszy poprzez internet na stronach Urzędu Miejskiego Wrocławia oczekujemy na zwiększone zainteresowanie możliwościami dofinansowania poszczególnych zadań z zakresu ochrony środowiska.

Summary

During the not that long ago finished World Summit in Johannesburg the Polish President Aleksander Kwaśniewski by presenting Polish accomplishments in the sphere of environmental protection has introduced (as one of the successes) the system of purpose oriented funds for the protection of environment. The funds of foundation are ensured by system of payments and fees for the utilisation of environment. In the light of the decreasing funds inflows it is necessarily to further tighten the system by verification of all subjects utilising environment and to equip it with tools for proper enforcement. The expenditures of the foundations are executed according to the agreed key of environmental priorities that embraces investment, educational and monitoring activities etc. Based on the “Law on Environmental Protection." However, while using funds provided by County foundation, besides investing it in the soil protection the City Council can establish its own relevant priority goals such as (on the example of Wrocław) are modernisation of heating plant and noise protection. To ensure the effectiveness of expenditures of foundation ’s resources the existence of clear, transparent procedures and public control of funds is necessarily.

Literatura

1. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 62. poz. 627 z dnia 20 czerwca 2001) .
2. Monitor Polski, nr 10, poz. 163 z dnia 30. 03. 2001.
3. Monitor Polski, nr 21, poz. 376 z dnia 23. 05. 2002.