Wersja PDF(do druku)
|
Wersja PDF (do druku) |
|
|
Obecnie operatorami systemu gospodarki odpadami komunalnymi we Wrocławiu są wyłącznie samodzielne jednostki gospodarcze, nie będące komunalnymi jednostkami organizacyjnymi. W świetle przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach podmioty te zobowiązane są do uzyskania zezwolenia na działalność polegającą na transporcie, usuwaniu, wykorzystywaniu i unieszkodliwianiu odpadów. W odniesieniu do gospodarki odpadami komunalnymi postępowania w sprawie zezwoleń prowadzi Wydział Ochrony i Kształtowania Środowiska Urzędu Miejskiego Wrocławia. Według stanu na dzień 30.06.2002 r. zezwolenia na prowadzenie działalności polegającej między innymi na zbiórce, transporcie, usuwaniu, wykorzystaniu i unieszkodliwieniu odpadów stałych komunalnych miało 46 podmiotów gospodarczych, na usuwanie odpadów płynnych zezwolenia takie miało 37, a stałych i płynnych 7 podmiotów gospodarczych.
Z danych statystycznych wynika, że największy udział w wywozie odpadów mają dwie firmy. Jedną z nich jest Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo jest obecnie we Wrocławiu liderem w zakresie zbiórki i wywozu stałych i płynnych odpadów komunalnych oraz całorocznego, kompleksowego oczyszczania miasta. Większość udziałów spółki posiada inwestor niemiecki, a pozostałe należą do współwłaściciela, którym jest Gmina Wrocław. Firma w połowie roku 2000 uruchomiła nową stację przeładunkową odpadów komunalnych przy ulicy Szczecińskiej we Wrocławiu, umożliwiającą transfer odpadów na składowiska poza Wrocławiem. Drugą w kolejności firmą jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami i Higieny Komunalnej Miasta Wrocławia TRANSFORMERS Sp. z o.o. Firma ta oraz inni działający we Wrocławiu operatorzy rozpatrują własne lokalizacje stacji przeładunkowych odpadów komunalnych między innymi: przy ulicach Betonowej, Mokronoskiej i Ceglanej we Wrocławiu.
Obecnie we Wrocławiu gromadzenie i wywóz odpadów regulowane jest przez prawa wolnego rynku. Firmy na podstawie umów cywilno-prawnych z klientami (wytwórcami odpadów i właścicielami nieruchomości) stają się odbiorcami odpadów i wykonują czynności ich zagospodarowania. Funkcjonujący system zbiórki odpadów komunalnych w miejscach ich powstawania oparty jest głównie o gromadzenie odpadów w formie zmieszanej (niesortowanej), w standardowych pojemnikach o objętości 0,06 m3, 0,11 m3, 0,24 m3, 1,1 m3, 8 m3, 10 m3 i 16 m3 [7]. Odbiór mieszanych odpadów komunalnych z miejsc gromadzenia odbywa się taborem samochodowym (z reguły są to pojazdy specjalistyczne, bezpylne). Natomiast odpady zbierane selektywnie są wstępnie segregowane, a następnie ekspediowane do ostatecznych odbiorców.
| Rysunek 1. Zbiorcze zestawienie zebranych przez ZGO i sprzedanych surowców wtórnych w latach 1998-2001 |
|---|
 |
Zaczątki systemu powstały na terenie osiedla Sępolno, na którym w roku 1994 firma ECO-S rozstawiła 19 pojemników. Gromadzone są w nich razem szkło, plastik, papier i puszki aluminiowe, które są sortowane po zwiezieniu na ul. Ceglanej. W roku 2001 zebrano: 0,48 Mg aluminium, 10,6 Mg makulatury oraz niewielkie ilości tworzyw sztucznych i szkła (650 szt. butelek).
| Rysunek 2. Selektywna zbiórka odpadów prowadzona przez Trans-Formers w latach 1999-2001 |
|---|
 |
Zarząd Gospodarki Odpadami, działając w imieniu Gminy Wrocław w drugiej połowie 1997 r. zakupił z dotacji przyznanej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 200 sztuk pojemników o pojemności 3,2 m3 każ dy, przeznaczonych do selektywnego gromadzenia odpadów oraz zakupił samochód samowyładowczy o dużej nośności, wyposażony w dźwig ze specjalistyczną głowicą przystosowaną do opróżniania zakupionych pojemników. Zostały one rozstawione na terenie miasta na przełomie lutego i marca 1998 r. W latach następnych ze środków budżetu Gminy zakupiono dodatkowo 20 pojemników o pojemności 3,2 m3 każdy, oraz 63 pojemniki o pojemności 1,6 m3 każdy.
W chwili obecnej na terenie Gminy rozstawionych jest 210 pojemników o pojemności 3,2 m3 każdy (w 105 zestawach po dwa pojemniki: jeden – do zbiórki plastiku, drugi – do zbiórki szkła), przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów na terenie całego Wrocławia, obsługiwanych przez Zarząd Gospodarki Odpadami. Oprócz ZGO selektywną zbiórką odpadów na terenie Wrocławia prowadzi Trans-Formers obsługujący 164 zestawy po trzy pojemniki (stłuczka szklana, tworzywa sztuczne oraz makulatura) rozstawione na 17 wrocławskich osiedlach. W znacznie mniejszym zakresie recyklingiem zajmują się pozostałe podmioty gospodarcze, również rozszerzające swój zakres działania.
Podstawowymi, wyselekcjonowanymi asortymentami odpadów zbieranych na terenie miasta, są:
Wyselekcjonowane odpady są sprzedawane wyspecjalizowanym odbiorcom, którzy dokonują ich przerobu.
Dominującą pozycję na rynku makulatury w ostatnich latach ma Spółdzielnia Pracy "Surmet". Zbiórka bazuje na współpracy z wrocławskimi szkołami i zakładami pracy. Ilościowo dane obrazuje poniższy wykres.
| Rysunek 3. Skup wybranych surowców przez "Surmet" |
|---|
 |
| W latach 1998-99 metale kolorowe i puszki aluminiowe razem, dane z roku 2002 za okres styczeń–wrzesień |
Selektywną zbiórkę makulatury i tworzyw sztucznych prowadzi także SITA Wrocław. Za rok ubiegły uzyskano ok. 450 Mg makulatury oraz ponad 100 Mg tworzyw sztucznych.
Akcję zbiórki zainicjowała fundacja Recal w roku 1996. Wydano specjalne materiały informacyjne i edukacyjne dla szkół. We Wrocławiu akcja koordynowana jest przez Dolnośląską Fundację Ekorozwoju. Ilość uczestniczących szkół w pierwszym roku akcji wynosiła kilkanaście, obecnie osiągając 90. Jednocześnie na terenie Wrocławia powstało od 1995 roku 35 punktów skupu aluminium.
| Rysunek 4. Selektywna zbiórka aluminium we Wrocławiu |
|---|
 |
W latach 1995-1999 prowadzona była we Wrocławiu przez Dolnośląską Fundację Ekorozwoju selektywna zbiórka zużytych baterii. Średnio w roku zbieranych było ok. 8,5 Mg tych niebezpiecznych odpadów. Z uwagi na wycofanie się w roku 1999 odbiorcy, zbiórki zaprzestano, choć w dalszym ciągu niektóre placówki szkolne i sklepy gromadzą ten odpad we własnym zakresie. Na przeszkodzie w jej wznowieniu od ubiegłego roku stoi brak środków finansowych w budżecie miasta umożliwiający utylizację baterii w przeznaczonych do tego instalacjach. Wprowadzona w 2002 opłata produktowa w odniesieniu do tej grupy odpadów powinna na nowo dać możliwość bezpiecznego dla środowiska pozbywania się zużytych baterii.
Od 1996 roku z inicjatywy Zarządu Gospodarki Odpadami, Polskiego Klubu Ekologicznego oraz przy współpracy Wojskowej Agencji Mieszkaniowej i Rady Osiedla "Gaj" zorganizowany został we Wrocławiu "Pilotowy program zbiórki selektywnej odpadów BIO". Programem tym objęto ok. 440 gospodarstw domowych (około 1600 osób zaakceptowało udział w selektywnej zbiórce odpadów organicznych BIO). Selektywnie wydzielone odpady kuchenne i częściowo odpady zielone z gospodarstw domowych gromadzone są przez mieszkańców w pojemnikach plastykowych o poj. 7 l i usuwane do 16 specjalnych pojemników zbiorczych typu "Compostainer" o poj. 240 l ustawionych obok stałych boksów na ogólne odpady komunalne. Odpady są wywożone według ustalonego cyklu raz w tygodniu, i składowane w pryzmowej kompostowni pilotowej zlokalizowanej na terenie składowiska "Maślice".
Program badawczy zakładał realizację dwóch głównych zadań (celów):
Wykorzystując wyniki pomiarów nagromadzenia bioodpadów określono jednostkowy wskaźnik gromadzenia, który kształtował się w granicach 33 kg/mieszkańca/rok. Analiza morfologiczna badanych bioodpadów wykazała, że przeważa zdecydowanie frakcja biologicznie rozkładalna (93%). Pozostałe składniki ujęte w jedną grupę, jako "odpady mineralne łącznie", stanowią mniej niż 7%. Podstawowy skład fizykochemiczny bioodpadów cechują przede wszystkim: wilgotność (około 80% suchej masy), wysoka zawartość substancji organicznej (80% sm) z pewną zmiennością w ciągu roku, lekko kwaśny odczyn pH od 5,3 do 6,9. Ze składników nawozowych NPK, zawartość azotu ogólnego jest wysoka, bo ok. 22 g/kg sm, P – 7,6 g/kg sm, K – ok. 13 g/kg sm, Na – ok. 5 g/kg sm. Zawartość wybranych (wg określonej metodyki) elementów śladowych (metali ciężkich) jest w zasadzie w granicach naturalnych stężeń, rejestrowanych bądź w roślinach rosnących w warunkach naturalnych, bądź w glebach naturalnych.
W trakcie prowadzenia pomiarów bilansowych i badań składu selektywnie gromadzonych bioodpadów prowadzono równocześnie eksperymenty z kompostowaniem w warunkach zorganizowanej minikompostowni. Urządzona została jako kompostownia pryzmowa wyposażona w bardzo uproszczone rozwiązania techniczne bez żadnej infrastruktury technicznej, dostosowana wyłącznie do przeprowadzenia wstępnych prób skojarzonego kompostowania pryzmowego, z ręcznym wykonaniem prac. Próby samego kompostowania prowadzone były z dodatkiem jako materiału strukturalnego, zrąbków i liści pozyskiwanych z terenów parkowych m. Wrocławia. Próby tych eksperymentów pozwoliły na częściowe praktyczne sprawdzenie technologii pryzmowego kompostowania skojarzonego i potwierdziły przydatność bioodpadów do kompostowania. W związku z zakończeniem eksploatacji i rozpoczęciem rekultywacji składowiska odpadów komunalnych "Maślice", obecnie zawieszono funkcjonowanie pilotażowej kompostowni (działającej w technologii pryzmowego kompostowania skojarzonego). Między innymi na bazie tych badań planowana jest budowa kompostowni. Miejsce jej lokalizacji obecnie nie jest znane.
Rocznie zbiera się około 20,0 Mg bioodpadów. Odpady te zostały w całości przetworzone na kompost. Uzyskany materiał wykorzystany był do bieżącej eksploatacji składowiska, a obecnie wykorzystywany jest do rekultywacji składowiska odpadów komunalnych "Maślice".
Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132 poz. 622 – z późniejszymi zmianami) Gmina jest zobowiązana do organizowania i prowadzenia na swym terenie selektywnej zbiórki, segregacji, magazynowania odpadów komunalnych oraz do współdziałania z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami. W związku z powyższym, Gmina Wrocław, dążąc do osiągnięcia standardów UE (jedna lokalizacja zestawu pojemników na 800-1000 mieszkańców), zamierza – działając wspólnie z innymi przedsiębiorstwami z terenu miasta – doprowadzić do docelowego rozmieszczenia na terenie Wrocławia w ciągu najbliższych 5-6 lat – 650 zmodyfikowanych zestawów pojemników do selektywnej zbiórki odpadów. Białe do zbiórki szkła bezbarwnego, zielone do szkła kolorowego oraz żółte do plastiku. Dla tak zorganizowanego systemu selektywnej zbiórki odpadów planuje się zakończenie budowy zakładu rycyklingu przy ulicy Michalczyka we Wrocławiu. W chwili obecnej zakończona jest budowa części biurowych z centrum edukacji ekologicznej (kompletowane jest wyposażenie centrum, którym kieruje Wydział Ochrony i Kształtowania Środowiska UM) oraz została oddana do użytkowania część hali produkcyjnej, w której można przetwarzać tworzywa sztuczne.
We Wrocławiu podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów jest składowanie. Składowaniu poddaje się całość odpadów komunalnych, z wyjątkiem wykorzystywanych gospodarczo, selektywnie gromadzonych surowców wtórnych oraz wykorzystywanej do produkcji kompostu, selektywnie gromadzonej frakcji BIO. Po ostatecznym zaprzestaniu w roku 1995 eksploatacji składowiska odpadów komunalnych "Swojec" oraz przeprowadzonej w 1998 roku rekultywacji składowiska odpadów komunalnych "Żerniki", jedynym obiektem na terenie gminy Wrocław zdolnym do przyjęcia odpadów komunalnych pozostało składowisko "Maślice". Względy techniczne, ochrony środowiska oraz społeczne zadecydowały o konieczności zaprzestania eksploatacji także tego obiektu i przystąpienia do planowej jego rekultywacji. Ostatecznie w połowie roku 2000 podjęto decyzję o zamknięciu tego składowiska. W chwili obecnej całość wrocławskich odpadów komunalnych składowana jest na obiektach sąsiednich gmin, głównie Lubina, Polkowic, Przemkowa i innych znajdujących się wokół Wrocławia.
Od 1998 roku prowadzony jest monitoring wokół składowisk odpadów komunalnych "Żerniki", "Swojczyce", "Maślice". Wykonywany jest przez firmę ARCADIS Ekokonrem Sp. z o.o. Monitoring obejmuje cztery elementy środowiska: wody podziemne, powierzchniowe, gleby oraz powietrze atmosferyczne. Badania wykonywane są z częstotliwością raz na kwartał w czterech seriach pomiarowych. Próbki do badań pobierane są z piezometrów rozmieszczonych wokół tych składowisk. Zakres analiz dla gleb, wód powierzchniowych i podziemnych obejmuje między innymi takie parametry, jak: substancje rozpuszczone, zawiesiny, kwasowość, odczyn pH, twardość ogólna, przewodność elektrolityczna, chlorki, siarczany, fosforany, azot amonowy, azot azotynowy, sód, potas żelazo ogólne, mangan, wapń, magnez, badania bakteriologiczne, fluorki, BZT5. Pomiary immisji zanieczyszczeń powietrza obejmują między innymi takie parametry, jak: metan, siarkowodór, amoniak, stężenie pyłu, ksylen, tlenek węgla, toluen i inne. Wyniki badań nie stwierdzają zanieczyszczenia w glebach, zarówno pod względem składu fizykochemicznego, jak i zawartości fenoli i metali ciężkich. Większość parametrów mieści się w zakresie wartości naturalnych. Natomiast badania wody podziemnej i powierzchniowej oraz powietrza wskazują na odmienne oddziaływanie każdego ze składowisk na środowisko.
Zorganizowanie nowego składowiska odpadów jest jednym z najważniejszych celów dla działającego systemu gospodarki odpadami w gminie Wrocław. Brak innych składowisk na terenie Gminy zmusza operatorów systemu do zawierania umów na wywóz odpadów na już istniejące składowiska poza Wrocławiem. Sytuacja ta wymusza zarówno na władzach miasta, jak i na prywatnych operatorach starania do pozyskiwania odpowiedniej lokalizacji dla budowy nowego składowiska zapewniającego zagospodarowanie wrocławskich odpadów komunalnych. Ustalenie korzystnej lokalizacji dla budowy nowego, odpowiednio dużego obiektu jest do dnia dzisiejszego kwestią otwartą. W chwili obecnej najbardziej zaawansowane w tej grupie działań wydają się być prace nad wykorzystaniem poodkrywkowego wyrobiska "Halina" w gminie Jaroszów. Drugą prawdopodobną lokalizacją przyszłego składowiska odpadów jest Janówek. Posiada uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Teren projektowanego zakładu położony jest w granicach miasta Wrocławia, w jego północno-zachodniej części graniczy z gminą Miękinia. Grunty należały wcześniej do PGR Janówek, obecnie są pod zarządem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Zgodnie z podjętą Uchwałą Rady Miejskiej prowadzone mają tam być zalesienia odgradzające osiedle mieszkaniowe od projektowanego zakładu.
Przyjętym przez Radę Ministrów w czerwcu 2000 roku, a zaakceptowanym przez Sejm RP w dniu 23 sierpnia 2001 r. dokumencie pt. "II Polityka ekologiczna państwa" określa się politykę ekologiczną kraju w perspektywie do 2025 r. W dokumencie tym dużo miejsca poświęca się gospodarowaniu odpadami. Kierunkiem przewodnim polityki w zakresie gospodarowania odpadami jest zasada zrównoważonego rozwoju oraz zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska z uwzględnieniem zagadnień odpowiedzialności. Celem nadrzędnym jest zapobieganie powstawaniu odpadów, przy rozwiązaniu problemu odpadów "u źródła", odzyskiwaniu surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwienie odpadów niewykorzystanych. Kontynuowane będzie stosowanie zasady "zanieczyszczający płaci" i wprowadzona została zasada "rozszerzonej odpowiedzialności producenta", tzn. że producent jest odpowiedzialny nie tylko za odpady powstające w trakcie procesu produkcyjnego (tzw. odpady technologiczne), ale również za odpady powstające po zużyciu wyprodukowanych przez niego produktów [5].
Przyjęty w ostatnim czasie pakiet nowych ustaw tworzy ramy prawne dla praktycznego wdrażania założeń polityki ekologicznej w dziedzinie gospodarki odpadami, oparty na planach określających:
Zgodnie z trybem określonym przez ustawę wprowadzającą z 27 lipca 2001 (Dz.U. 2001 nr 100, poz. 65) plan szczebla gminnego powstać ma do połowy 2004 roku. Przy tworzeniu planów obowiązywać będzie system wzajemnego uzgodnienia i opiniowania przez organy wyższego i niższego szczebla administracji. Plany gospodarki odpadami określać będą docelowo postępowanie ze wszystkimi rodzajami opadów: komunalnymi, powstającymi w wyniku działalności bytowej mieszkańców i działalności gospodarczej o charakterze użyteczności publicznej; przemysłowymi oraz użytkowymi, które mogą być wtórnie wykorzystywane. Plany powinny uwzględniać sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi, np. szpitalnymi, bateriami, akumulatorami czy przeterminowanymi lekarstwami oraz odpadami tzw. użytkowymi, takie jak: wraki samochodowe, sprzęt gospodarstwa domowego i odpady wielkogabarytowe.
Na opracowanie gminnego planu gospodarki odpadami, spełniającego powyższe oczekiwania, Wrocław ma niemal 2 lata.
We are all well aware of the fact that the amount and kind of waste we “produce" primarily depends on our consciousness. On a yearly basis, every citizen of Wrocław “produces" almost 400 kg of waste. As it is, we pay continuously higher price for the ever-expanding amount of waste. Our environment pays similar price. It is, therefore, indispensable to manage the economy in such a way that it recovers and recycles the largest possible amount of waste. The closing down of waste dump in Maślice by the end of 2000 combined with entering into force of the law of enterprise waste management obligations and of product and deposit charges, became an impulse to search for ways of minimisation of waste and introduction of a general system of segregation of possibly largest types of waste. The tasks of the city, therefore, will be to ensure technical support for the process and management of waste as well as provide educational and informational support for the process. Currently, the city faces the task of choosing of the locations for future communal waste dumping grounds. The functioning waste management private enterprises will undertake their own, best from their point of view solutions. These solutions, however, should be based on the (already worked out with the city) consensus model of development strategy for this sphere of activities and in agreement with superior to it "Strategy of Communal Waste Management" for Lower Silesia.
Literatura
Ponadto dane uzyskane od firm: "Trans-Formers", "Surmet", "Sita", "Recal".
| POPRZEDNIA STRONA GŁÓWNA PDF POCZĄTEK STRONY NASTĘPNA |