Stanowisko Klubu Przyrodników w sprawie trybu ustanowienia rozporządzeń Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planów ochrony.
W związku z wydaniem przez Ministra Środowiska podpisanych 15.04.2002, a opublikowanych 14.05.2002 rozporządzeń w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planów ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, wyrażamy ubolewanie z powodu zastosowania w tej sprawie procedury postępowania pomijającej etap opiniowania projektów dokumentów, zarówno przez społeczeństwo, jak i przez powołane do tego organy ustawowe.
Organizacja nasza, ze względu na swoje cele statutowe jak i zakres swojego działania, jest szczególnie zainteresowana planowaniem ochrony przyrody. Uważamy, że jest to zagadnienie kluczowe dla skutecznej ochrony przyrody w Polsce. Byliśmy i jesteśmy wykonawcami wielu planów ochrony i ich elementów, zarówno parków narodowych, jak i krajobrazowych, a także licznych rezerwatów przyrody. Od momentu pojawienia się w ustawie o ochronie przyrody zapisu delegującego Ministra Środowiska do wydania ropozrządzeń określających szczegółowe zasady opracowywania planów ochrony, deklarowaliśmy chęć współpracy i udziału w ich opracowaniu.
W roku 2001 opiniowaliśmy dwie kolejne wersje projektów przedmiotowych rozporządzeń, udostępnione nam przez ówczesnego ministra, Antoniego Tokarczuka. Od początku 2002 r., w związku z informacją o pracach nad kolejną wersją projektu rozporządzeń, kilkakrotnie zwracaliśmy się do Ministra Środowiska z prośbą o umożliwienie wyrażenia opinii o projektach.
Mimo tych kilkakrotnych próśb, tekst projektów rozporządzeń otrzymaliśmy dopiero 12 kwietnia, a więc w momencie gdy uwzględnienie jakiejkolwiek opinii nie było już możliwe. Nie było to przy tym wynikiem trwających do ostatniej chwili prac nad projektami; według dat umieszczonych na dokumentach projekty przynajmniej dwóch z trzech rozporządzeń nie były zmieniane od 2 stycznia b.r.
Mimo wszystko 19 kwietnia przesłaliśmy do Departamentu Ochrony Przyrody nasze propozycje modyfikacji dotyczących przedmiotowych projektów rozporządzeń.
Dodatkowo teksty, które otrzymaliśmy 12 kwietnia i które mieliśmy okazję zaopiniować, były (zwłaszcza projekt rozporządzenia dla parku krajobrazowego) inne od podpisanych przez Ministra w dniu 15 kwietnia rozporządzeń.
Projektów kluczowych dla ochrony przyrody w Polsce rozporządzeń nie otrzymała także według naszych informacji Państwowa Rada Ochrony Przyrody, ustawowo powołana do opiniowania projektów aktów prawnych (Art. 11 ust. 4 pkt. 2 Ustawy o ochronie przyrody), ani członkowie jej Komisji do spraw Parków Narodowych i Rezerwatów Przyrody. Stało się tak, mimo że między styczniem a kwietniem 2002 r. odbyło się plenarne posiedzenie PROP.
Przypominamy, że podpisana przez Polskę Konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, stwierdza w Artykule 8 co następuje:
"Każda ze Stron będzie starać się promować skuteczny udział społeczeństwa na odpowiednim etapie i, gdy wybór pozostaje jeszcze możliwy, w przygotowywaniu przez władze publiczne przepisów wykonawczych i innych powszechnie stosowanych wiążących prawnie norm, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko. W tym celu powinny zostać podjęte następujące kroki:
(a) ramy czasowe umożliwiające rzeczywiste uczestnictwo powinny być ustalone;
(b) projekty zasad powinny zostać opublikowane lub w inny sposób udostępnione publicznie; oraz
(c) społeczeństwo powinno mieć możliwość zgłaszania uwag, bezpośrednio lub poprzez reprezentatywne ciała opiniodawcze.
Rezultaty udziału społeczeństwa zostaną wzięte pod uwagę tak dalece jak to jest możliwe"
Tryb postępowania przyjęty przy opracowywaniu przedmiotowych rozporządzeń rażąco naruszył postanowienia tego artykułu.
Wnosimy do Ministra Środowiska o:
1. Wyciągnięcie wniosków z zaistniałej sytuacji i nie unikanie w przyszłości konsultacji społecznych projektów aktów prawnych; praktyka wskazuje, że konsultacje takie dobrze służą jakości przygotowywanych dokumentów.
2. Pilne rozpoczęcie prac nad nowelizacją przedmiotowych rozporządzeń, celem usunięcia z nich błędów, będących między innymi skutkiem braku konsultacji społecznych projektów tych aktów prawnych.
Załącznik:
Opinia Klubu Przyrodników o wydanych rozporządzeniach w sprawie planów ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody