Opinia Lubuskiego Klubu Przyrodników o projekcie Zasad Urządzania Lasu

Zobacz także: [Szczegółowa opinia LKP w sprawie Programu Ochrony Przyrody] [Projekt zasad Urządzania Lasu do ściągnięcia i więcej na ten temat] [Opinia LKP o projekcie Zasad Hodowli Lasu] [Projekt Zasad Hodowli Lasu i więcej na ten temat] [Zasady ochrony przyrody w lasach - propozycja społeczna] [Home Page Lubuskiego Klubu Przyrodników]

18 kwietnia 2001

Opinia Lubuskiego Klubu Przyrodników
o projekcie
"Zasad sporządzania planu urządzania lasu dla nadleśnictwa"

[Zobacz także Załącznik: szczegółowa opinia w sprawie Programu Ochrony Przyrody]

Projekt nowelizacji zasad urządzania lasu odbieramy jako element postępu w polskiej gospodarce leśnej. Postęp ten widoczny jest również z punktu widzenia ochrony różnorodności biologicznej i walorów przyrodniczych lasów. Za szczególnie cenne elementy projektu uważamy między innymi:

A. Uelastycznienie procedur sporządzania planu urządzania lasu, wyrażone chociażby zastąpieniem dotychczasowej "Instrukcji urządzania lasu" - "Zasadami urządzania lasu", ale i wieloma zmianami merytorycznymi.

B. Wprowadzenie kategorii "gruntów przewidzianych do naturalnej sukcesji" - co rozwiąże problem "nieodnawialnych halizn" i zapobiegnie próbom uznawania ich - bez podstaw przyrodniczych - za użytki ekologiczne.

C. Zasadę wydzielania w pododdziały "gruntów leśnych niezalesionych objętych szczególną ochroną" już od powierzchni 0,10 ha.

D. Zasadę trwałości (w miarę możliwości) oznaczeń pododdziałów,

E. Zasada zbierania danych i informacji do Programu Ochrony Przyrody przed rozpoczęciem taksacji leśnej - tylko taki tryb wykonywania Programu umożliwi bowiem wykorzystanie jego treści w planowaniu; tylko wtedy program będzie realnym narzędziem ochrony przyrody w Nadleśnictwie. Konieczne jest jednak, aby zasada ta dotyczyła również elementów terenowych inwentaryzacji wykonywanych do celów Programu; oczywiście mogą i powinny one być później uzupełnione o dane zebrane w trakcie taksacji.

F. Zasadę indywidualizacji gospodarczego typu drzewostanu dla każdego drzewostanu oddzielnie. Proponowalibyśmy jednak skreślić podpunkt 4) w § 24 (ewentualnie złagodzić na "zaleca się zasadę..." - nie warto ograniczać swobody tej indywidualizacji !!!)

G. Zasadę indywidualizacji wieku rębności dla każdego drzewostanu.

H. Wydzielenie lasów ochronnych w odrębne gospodarstwa, a także wydzielenie gospodarstwa przebudowy oraz przyjęcie zasady stosowania etatu z potrzeb hodowlanych w tych gospodarstwach.

I. Ujmowanie jako cechy drzewostanu: pochodzenia z zalesień porolnych oraz położenia w otulinie parku narodowego (nie było w poprzedniej instrukcji). Ale analogicznie cechą drzewostanu powinny być określone: lasy w parkach krajobrazowych oraz lasy w zespołach przyrodniczo-krajobrazowych.

J. Opisywanie osobliwości przyrodniczych w opisie taksacyjnym.

K. Przejście z szacowania udziału gatunków w drzewostanie na podstawie miąższości na szacowanie na podstawie powierzchni lub liczby drzew. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że ta zmiana metodyczna spowoduje, że wiele mieszanych, np. sosnowo-bukowych lub sosnowo-dębowych drzewostanów (w których sosna dominuje miąższościowo a gatunki liściaste liczebnie), dotychczas w statystyce ujmowanych jako "sosnowe" (gatunek panujący sosna) będzie odtąd ujmowanych jako "liściaste" ! IV rewizja urządzania lasu wykaże więc korzystną zmianę struktury polskich lasów w kierunku wzrostu udziału gatunków liściastych, ale zmiana ta będzie artefaktem, a nie wynikiem pracy leśników !

W kilku miejscach projektu znajdujemy jednak zapisy które naszym zdaniem wymagałyby uzupełnienia, rozwinięcia lub poprawienia. Szczegółową listę naszych wątpliwości i propozycji przedstawiamy poniżej:

1. W kilku miejscach tekstu Zasad (np. § 10 pkt 3, § 26 pkt 1) odnosi się wrażenie, że Lasy Państwowe ignorują niektóre z istniejących w Polsce form ochrony przyrody - parki krajobrazowe i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Tymczasem formy te istnieją na podstawie obowiązującej w Polsce Ustawy o Ochronie Przyrody. Gospodarkę leśną w parkach krajobrazowych i zespołach przyrodniczo-krajobrazowych prowadzi się wprawdzie na podstawie planu urządzania lasu, ale przecież zasady ochrony tych obiektów (np. plan ochrony parku krajobrazowego) są w stosunku do planu urządzania nadrzędne i ich zapisy właśnie w planie urządzania powinny być uwzględnione.
Praktyka potwierdziła wielokrotnie (np. Nadleśnictwo Rokita w RDLP Szczecin !) skuteczność formy zespołu przyrodniczo-krajobrazowego dla ochrony cennych fragmentów lasu. Zespoły takie bywają niejednokrotnie tworzone z inicjatywy leśników. Znane są przypadki opracowywania dla nich specjalnych (i bardzo trafnych) "zasad hodowlano-ochronnych". Forma Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego jest przy tym bardzo elastyczna; nie odbierając gospodarzom terenu możliwości prowadzenia gospodarki leśnej według zasad sztuki leśnej umożliwia lokalne zastosowanie tej sztuki tak, by jak najlepiej zachować cenne wartości krajobrazowe.
W planach ochrony parków krajobrazowych formułowane bywają zasady i ograniczenia istotne dla gospodarki leśnej i silnie wpływające na jej formy. Zapisy te muszą być konsekwentnie przeniesione do planu urządzania lasu.
Wydaje nam się w konsekwencji, że parki krajobrazowe i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe powinny być odnotowywane zarówno na mapach planów urządzania lasu i jak i w opisach taksacyjnych drzewostanów, a uwarunkowania wynikające z konieczności ich ochrony muszą być jedną z podstaw planowania gospodarki leśnej.

2. Nie jest dla nas jasna przewidywana przez Zasady zmiana usytuowania Programu Ochrony Przyrody. Z jednej strony bowiem widzimy zmiany, które powinny być ocenione korzystnie (zbieranie danych do Programu PRZED rozpoczęciem taksacji, elementy Programu wyszczególnione w § 83 - w tym ekologiczna ocena zachodzących w przyrodzie procesów, ocena walorów przyrodniczych lasów poza obiektami formalnie chronionymi), z drugiej strony niepokoi nas:

Osłabienie roli Programu wyrażające się w ujęciu go tylko jako składnika opisu ogólnego nadleśnictwa (§ 75), a nie jako integralnego składnika części planistycznej. Co prawda w zakresie usytuowania Programu, § 75 jest niespójny z § 3 Zasad.

Ograniczenie liczby map Programu do jednej mapy o charakterze inwentaryzacyjnym.

Ograniczenie skali mapy ochrony przyrody do 1:50 000 lub 1:100 000; operujący opracowaniami w tej skali Program przestanie być narzędziem mogącym w jakikolwiek skuteczny sposób wpływać na gospodarkę leśną !

Usunięcie odniesień do osobnej instrukcji sporządzania Programu Ochrony Przyrody; obecna instrukcja - mimo jej licznych wad - funkcjonuje jako załącznik do instrukcji urządzania lasu, tymczasem w nowych Zasadach nie ma zapowiedzi, że będzie istniał taki załącznik !

Przyjęcie zasady że Program ma być wykonywany w ramach całościowego urządzania lasu - w domyśle więc przez tę samą jednostkę wykonawstwa urządzeniowego, która będzie wykonywać taksację; utrudni to lub uniemożliwi wykonywanie Programów przez zespoły przyrodników, co dotychczas niekiedy stosowano w praktyce, z korzyścią dla rozpoznania przyrody Nadleśnictw.
Zagadnienie Programu Ochrony Przyrody wymaga szerszego potraktowania, uważamy bowiem Program za niezwykle cenny instrument ochrony różnorodności biologicznej lasów. Nasze szczegółowe stanowisko na temat potrzeb i możliwości optymalizacji zasad opracowywania Programu zawarliśmy w załączniku do niniejszej opinii. Tu wymaga zasygnalizowania, że naszym zdaniem:

Przyrodnicza inwentaryzacja terenowa do celów Programu Ochrony Przyrody powinna być - tak jak prace glebowo-siedliskowe - elementem prac przygotowawczych, wykonywanych z takim wyprzedzeniem, by podczas I KTG mogły na jej podstawie być ustalane szczegółowe wytyczne w sprawie taksacji i planowania gospodarki leśnej.

Program - tak samo jak prace glebowo-siedliskowe - powinien być wykonywany na podstawie szczegółowej instrukcji, wprowadzanej odrębnym zarządzeniem Dyrektora Lasów Państwowych. Instrukcja ta powinna być zmodyfikowaną i poprawioną wersją instrukcji obecnej.

3. Zasadniczej reformy wymagają - przeniesione bez zmian z dotychczasowej instrukcji - zasady oceny zgodności drzewostanu z siedliskiem. Obowiązujące dotychczas zasady tej oceny są bowiem źródłem wielu błędów i nieporozumień przy ocenie ekologicznego stanu polskich lasów. Naszym zdaniem muszą być wyraźnie odróżnione:

Zgodność drzewostanu z siedliskiem - rozumiana jako niedegradujący wpływ drzewostanu na siedlisko; zgodny z siedliskiem jest ten drzewostan, który pielęgnuje siedlisko i jego rozwój, niezgodny ten, który uruchamia w siedlisku procesy degradacyjne i degeneracyjne lub hamuje naturalne procesy glebotwórcze

Zgodność drzewostanu z celami gospodarki leśnej, wyrażająca się podobieństwem składu drzewostanu z przyjętym dla tego drzewostanu gospodarczym typem lasu
Pomocniczym (ale w niektórych przypadkach głównym - np. rezerwatach, lasach ochronnych, parkach krajobrazowych i innych obszarach szczególnych) kryterium powinna być:

Zgodność ze składem naturalnej fitocenozy leśnej - rozumiana jako podobieństwo składu gatunkowego do składu naturalnego ekosystemu leśnego na odpowiednim siedlisku, z uwzględnieniem jego zmienności. Zgodny z fitocenozą naturalną byłby drzewostan którego skład mieściłby się w zakresie zmienności składu naturalnych ekosystemów występujących w analogicznych warunkach siedliskowych.
Metodyka oceny zgodności wymaga, naszym zdaniem przepracowania w taki sposób, aby nie mieszać tych trzech kryteriów. Jako materiał do dyskusji proponujemy:

W zakresie zgodności z siedliskiem:
a) za "zgodne z siedliskiem" (+) uznaje się drzewostany, które w pełni wykorzystują możliwości produkcyjne siedliska (w tym możliwości produkcji szlachetnych gatunków liściastych) i nie wpływają na nie degradująco (np. drzewostany Bk, Db, Js na siedliskach lasowych, drzewostany SoDb, SoBk na siedliskach LMśw i BMśw)
b) za "częściowo zgodne z siedliskiem" (0) uznaje się drzewostany, które nie wykorzystują w pełni możliwości siedliska, ale też nie wpływają na nie degradująco (np. drzewostany Brz na siedliskach lasowych)
c) za "niezgodne z siedliskiem" (-) uznaje się drzewostany wpływające degradująco na siedlisko, np. drzewostany o zawyżonym udziale gatunków iglastych - sosny i świerka. Orientacyjnie tu kwalifikuje się:
- wszystkie drzewostany na siedliskach lasu i lasu mieszanego o udziale gatunków iglastych większym niż 30%
- monokulturowe drzewostany iglaste na siedliskach boru mieszanego
d) za "rażąco niegodne z siedliskiem" (-!) uznaje się drzewostany, których degradujący wpływ na siedlisko jest ewidentny i niczym nie łagodzony, np. lite drzewostany gatunków iglastych (So, Św) na siedliskach lasowych (lasu i lasu mieszanego)
W zakresie zgodności z przyjętymi celami gospodarki leśnej:
metodyka jak dotychczas, z tym że sformułowanie "zgodność z siedliskiem" zastępuje się sformułowaniem "zgodność z celami gospodarki leśnej"
W zakresie zgodności z naturalną fitocenozą przyjąć jako prowizoryczne kryterium podobieństwo drzewostanu do typowego składu drzewostanu potencjalnego zespołu leśnego (potencjalnej roślinności naturalnej) w danym miejscu

4. Proponujemy, by wyraźnie zapisać w Zasadach obowiązek skompletowania podczas prac przygotowawczych informacji opisujących przyrodniczo-geograficzne uwarunkowania gospodarki leśnej w Nadleśnictwie. Proponujemy by w § 7 pkt 1 dodać podpunkt d) o brzmieniu:

d) skompletowanie materiałów opisujących geograficzne, przyrodnicze i historyczne uwarunkowania gospodarki leśnej w nadleśnictwie, a obejmujących co najmniej:
- dane przyrodnicze z terenu nadleśnictwa opublikowane w okresie ostatnich 30 lat w ogólnopolskich i regionalnych czasopismach naukowych z zakresu geografii fizycznej, botaniki i zoologii (na podstawie przejrzenia numerów tych czasopism)
- dotyczące terenu nadleśnictwa prace magisterskie i doktorskie wykonane w katedrach nauk przyrodniczych uniwersytetów, szkół pedagogicznych i akademii rolniczych w ośrodkach naukowych, których zasięg oddziaływania obejmuje teren nadleśnictwa (na podstawie kwerendy w odpowiednich zakładach i katedrach tych ośrodków)
- dotyczące terenu nadleśnictwa dane posiadane przez regionalne towarzystwa i organizacje naukowe i przyrodnicze (na podstawie skierowanego do tych organizacji zapytania)
- dane powszechnej inwentaryzacji przyrodniczej gmin, o ile została sporządzona
- dane odpowiedniego Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody
- dane o stanowiskach archeologicznych i zabytkach kultury (na podstawie materiałów Służby Ochrony Zabytków)
- odpowiednie arkusze ogólnopolskich opracowań: powierzchniowej mapy geologicznej Polski, mapy geomorfologicznej Polski, mapy potencjalnej roślinności naturalnej Polski, mapy hydrologicznej Polski, mapy glebowo-rolniczej Polski
- materiały źródłowe do analizy historyczno-przyrodniczej, w tym w szczególności: historyczne mapy terenu w skalach topograficznych (od 1:100000 wzwyż), dawne mapy leśne i opisy taksacyjne drzewostanów
- informację o relacji przestrzennej urządzanego nadleśnictwa w stosunku do: makroobszarów funkcjonalnych wyznaczonych planami zagospodarowania przestrzennego, ogólnopolskiej sieci ECONET, sieci Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych w Polsce, sieci obszarów Natura 2000

5. Zmiana planu urządzania jest, według Zasad (§ 5 pkt 2), dopuszczalna tylko w razie szkody lub klęski żywiołowej - a co np. w przypadku utworzenia z części lasów nadleśnictwa parku narodowego lub rezerwatu przyrody ? Czy w takim przypadku etat musiałby być zrealizowany w pozostałych lasach nadleśnictwa ?

6. Nie tylko w górach i na wyżynach, ale i na niektórych, morenowych obszarach Pomorza, celowe jest planowanie podziału powierzchniowego (i w ogóle gospodarowanie w lesie) przy użyciu map zawierających informację o rzeźbie terenu. Dlaczego więc z zasad usunięto (§ 9 pkt 3b) (obecne w poprzedniej instrukcji) zalecenie planowania podziału powierzchniowego na obszarach moreny czołowej przy użyciu map z warstwicami ? Uważamy również że rzeźba terenu (warstwice) powinna być integralnym elementem mapy gospodarczej (§ 65) także "na obszarach morenowych i pojeziernych o urozmaiconej rzeźbie".

7. W §10 pkt 3 - niezbędna jest również aktualizacja granic innych, nie wymienionych w tekście form ochrony przyrody - zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, użytków ekologicznych oraz otulin parków krajobrazowych.

8. W § 14 pkt 8c) za bardzo cenną zmianę uważamy (jak wspomniano wyżej) kategorii gruntów "przewidzianych do naturalnej sukcesji". Jednak gdy śródleśne łąki lub polany oraz miejsca widokowe pozostawi się do naturalnej sukcesji, to zarosną one lasem, tracąc swoje wartości. Proponujemy modyfikację jak następuje:

c) pozostałe powierzchnie leśne niezalesione, w tym:
- przewidziane do naturalnej sukcesji, do których mogą być zaliczone wieloletnie halizny na terenach szczególnie trudnych do odnowienia (np. na siedliskach bagiennych lub zalewowych), jak również niewielkie odkryte powierzchnie ważne dla zachowania różnorodności biologicznej, np. wilgotne zagłębienia śródleśne, łozowiska, skupienia zarośli krzewów, łąki lub polany przewidziane do zarośnięcia
- objęte szczególną ochroną (przy czym istotna jest tu faktyczna funkcja w ekosystemie, a nie formalne objęcie ochroną prawną), do których mogą być zaliczone na przykład:

śródleśne oczka wodne i inne naturalne zbiorniki wodne

bagna, torfowiska i źródliska

mszary

wrzosowiska

płaty roślinności chronionej

płaty roślinności w strefie górnej granicy lasu

murawy ciepłolubne

łąki i polany cenne dla zachowania różnorodności biologicznej

fragmenty gruntów leśnych nie zalesionych, których odnowienie może wpłynąć niekorzystnie na warunki występowania cennych gatunków roślin lub zwierząt, np. stanowiska cennych nieleśnych gatunków roślin, biotopy nieleśnych gatunków ptaków, łąkowe żerowiska ptaków drapieżnych, otwarte biotopy płazów lub gadów.

miejsca widokowe wskazane do zachowania ze względów krajobrazowych

miejsca występowania cennych zabytków kultury.

9. Wprowadzenie kategorii "gruntów przewidzianych do naturalnej sukcesji" oraz "gruntów objętych szczególną ochroną" ma sens o tyle, o ile znajdzie swoje odzwierciedlenie nie tylko w klasyfikacji gruntów, ale i we wskazaniach gospodarczych i w części planistycznej. Proponujemy w § 45 modyfikację punktu 6 oraz dodanie punktu 8 jak następuje:

6. Dla gruntów nieleśnych, z wyjątkiem gruntów rolnych, nieużytków przeznaczonych do zalesienia, zadrzewień i gruntów objętych specjalną ochroną wskazań gospodarczych nie projektuje się...
(...)
8. Dla gruntów objętych szczególną ochroną wskazania gospodarcze (wskazania ochronne) projektuje się w Programie Ochrony Przyrody; wskazania te mogą dotyczyć - w miarę konieczności - np. zabiegów niezbędnych dla utrzymania nieleśnego charakteru gruntu, renaturalizacji stosunków wodnych, zabiegów ochrony czynnej na rzecz stanowisk cennych gatunków roślin lub zwierząt itp.

10. Proponujemy również uzupełnienie § 46 punktu dotyczącego projektowania wskazań gospodarczych dla drzewostanów:

2. Wszelkie wskazania gospodarcze dotyczące użytkowania, hodowli i ochrony lasu oraz innych czynności gospodarczych, powinny uwzględniać perspektywiczne, średniookresowe i doraźne cele gospodarki leśnej oraz odpowiadać bieżącym potrzebom lasu, a także uwzględniać wymagania ochrony różnorodności biologicznej i zidentyfikowanych cennych elementów przyrody (osobliwości przyrodniczych).

11. Niedopuszczalne jest dalsze "przyjmowanie typu siedliskowego lasu z poprzedniego planu urządzania lasu", bez wykonywania prac glebowo-siedliskowych (§23 pkt 7) ! Praktyka wskazuje, że typy siedliskowe określone bez prac glebowo-siedliskowych są w ponad 50% sytuacji zaniżone; jest to więc informacja bezwartościowa, a wręcz szkodliwa (znane nam są przypadki, gdy od Nadleśniczych żąda się zakładania upraw zgodnie z "urządzeniowym" typem siedliskowym lasu, mimo że są oni świadomi faktu jego zaniżenia i proponują właściwe składy gatunkowe !!!) Informacja taka nie powinna być przepisywana do nowych planów urządzania; lepiej jest przyjąć, że typ siedliskowy lasu jest nieznany, a podstawą gospodarowania musi być w takiej sytuacji wiedza i doświadczenie Nadleśnictwa oraz ich ocena możliwości siedlisk.
Wykonanie mapy przeglądowej siedlisk nie powinno polegać na wniesieniu na podkład typów siedliskowych na podstawie opisów taksacyjnych (§ 70 pkt 3), ale na wniesieniu rzeczywistych granic typów siedliskowych na podstawie prac glebowo-siedliskowych (nie należy przybliżać granic typów siedliskowych do granic wydzieleń, ponieważ utrudnia to zrozumienie geograficzno-przyrodniczych uwarunkowań hodowli lasu!).

12. Jako "powierzchnie nie stanowiące wydzieleń" proponowalibyśmy ujmować również nie spełniające kryterium powierzchniowego:
- bagna i źródliska
- stanowiska cennych roślin runa
- stanowiska archeologiczne o własnej formie powierzchniowej
- inne zabytki kultury w środowisku leśnym.

13. Proponujemy w § 31 dodać punkt 6a: "Cenne i lokalnie rzadkie gatunki drzew, np. brekinię, cis, wiązy, rodzime gatunki topól, rzadsze gatunki egzotyczne ujmuje się opisowo, nawet gdy ich udział jest mniejszy od 1%".

14. Jak od kilkunastu już lat wiadomo, istotnym elementem ekosystemu leśnego są obecne w nim zasoby martwego drewna. Od jego ilości, struktury rozmiarowej, stopnia rozkładu itp. zależy różnorodność biologiczna poszczególnych fragmentów lasu. Istotnym zagadnieniem jest, jaka powinna być ilość rozkładającego się drewna dla zachowania pełni różnorodności gatunkowej ekosystemu.
Ten element ekosystemu powinien więc znaleźć swoje odzwierciedlenie w opisie taksacyjnym, chociażby przez przymiotnikowe oszacowanie ilości martwego drewna, a lepiej - przez oszacowanie jego miąższości prostymi metodami, np. transektu liniowego.

15. Jakkolwiek rozumiemy i akceptujemy wykorzystanie w planowaniu urządzeniowoleśnym i w gospodarce leśnej nowoczesnych technik informatycznych (SILP i przyszły System Informacji Przestrzennej, mapy numeryczne), niepokoi nas związany z tym, a przewidziany w Zasadach, zanik pewnych tradycyjnych elementów planu urządzania lasu, jak:

Mapy gospodarczo-przeglądowe 1:10 000, stanowiące podstawowe mapy dla służby terenowej - leśniczych, zawierające stosunkowo bogatą informację o lesie (skrót opisu taksacyjnego a nie tylko litera i powierzchnia wydzielenia), a niekiedy także pewne informacje ogólnogeograficzne, np. rzeźbę terenu.

Księga opisu taksacyjnego lasu.
Obawiamy się że przejście na wyłącznie elektroniczną formę istnienia tych elementów przynajmniej przejściowo spowoduje spadek "kultury geograficzno-kartograficznej" leśnej służby terenowej i utrudni wyrabianie sobie przez tą służbę całościowego obrazu lasu na terenie powierzonym ich pieczy.

16. Proponujemy rozszerzenie charakterystyki przyrodniczych warunków produkcji leśnej opisywanych w elaboracie (§ 78) o następujące elementy:

Strukturę potencjalnej roślinności naturalnej.

Lokalną relację potencjalnych zespołów leśnych i typów siedliskowych lasu.

Wykaz naturalnych zespołów leśnych występujących na terenie nadleśnictwa (a w miarę możliwości także ich zwięzłą charakterystykę oraz wykaz zbiorowisk związanych z lasem - oszyjków, okrajków, zbiorowisk dróg leśnych, z podaniem ich cech fitoindykacyjnych).

Wykaz gatunków drzew i krzewów występujących na terenie nadleśnictwa ze wskazaniem gatunków rodzimych i obcych, a także z określeniem zasad polityki względem poszczególnych gatunków (które ekspansywne gatunki obce powinny być eliminowane, które gatunki powinny być specjalnie protegowane i chronione, które gatunki z terenu nadleśnictwa powinny być zachowane w Banku Genów, dla których gatunków potrzebne są specjalne programy restytucji - np. jodła sudecka, cis, brekinia, trześnia, dzikie drzewa owocowe).

17. W rozdziale "Cele i zasady trwałej zrównoważonej gospodarki leśnej" proponujemy wyraźne wprowadzenie zapisów, że gospodarka taka musi zapewniać również zachowanie różnorodności biologicznej lasów. Proponujemy dodanie w § 87 pkt 1 podpunktu e) zapewnieniu zachowania w stanie nieuszczuplonym różnorodności biologicznej krajobrazu leśnego oraz w § 88 podpunktu k) uwzględnianie potrzeb ochrony cennych elementów przyrody.

18. Do gospodarstwa specjalnego proponujemy zaliczać także: lasy w zespołach przyrodniczo-krajobrazowych (zespoły przyrodniczo-krajobrazowe to w większości przypadków niewielkie, a cenne przyrodniczo obszary wymagające specjalnych form gospodarki leśnej, w przeciwieństwie np. do parków krajobrazowych).

19. Nasz zdecydowany sprzeciw budzi schematyzm podejścia do ustalania wieków rębności dla obrębów. Zamiast - jak dotychczas - indywidualnych decyzji KTG mają one być określane schematycznie na podstawie enigmatycznego "wykazu uzgodnionego w ministerstwie właściwym do spraw środowiska" (z kim uzgodnionego ??). Znikła tez stosowana dotychczas możliwość różnicowania wieków rębności dla lasów ochronnych i gospodarczych. Odstępstwa od schematu mają mieć wyjątkowy charakter i wymagać zgody ministra. Zaproponowane tu rozwiązanie idzie "pod prąd" ogólnego kierunku ewolucji sztuki urządzania, polegającego przecież na indywidualizacji podejścia do lasu !

20. Przy określaniu wieku dojrzałości rębnej drzewostanu proponujemy, by brać również pod uwagę funkcję, jaką drzewostan (a zwłaszcza stary drzewostan) pełni dla flory i fauny w nim żyjącej. Proponujemy dodanie w § 90 pkt 6 podpunktu "potrzeb ochrony różnorodności biologicznej".

21. Przy szczegółowym projektowaniu lokalizacji cięć rębnych (§ 104 pkt 4) proponujemy brać pod uwagę również - e) potrzeby ochrony przyrody i krajobrazu.

22. Ekosystem leśny to nie tylko gleba, siedlisko i drzewostan, ale także np. runo, fitocenoza i fauna. Pozostałości dawnego schematu myślenia, polegającego na utożsamiania lasu z drzewostanem, i niedostrzeganiu innych elementów ekosystemu (np. § 83 pkt 1f) powinny być wyplewione z tekstu Zasad.

[<< Powrót]