Przyroda Polski Zachodniej, w wyniku kilkusetletniej, nastawionej na "uproduktywnienie" każdego fragmentu terenu, gospodarki niemieckiej, a następnie kontynuowanej w tym duchu przez kilkadziesiąt lat państwowej gospodarki socjalistycznej, uległa wyjątkowym, większym niż w innych regionach Polski przeobrażeniom. Jednym z objawów tego zjawiska jest powszechnie obserwowana degradacja terenów podmokłych. Jej efektem jest zanikanie szeregu gatunków roślin i zwierząt, których funkcjonowanie nierozerwalnie związane jest z tego typu środowiskami.

Przy współpracy Wojewódzkich Konserwatorów Przyrody oraz Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych, zamierzamy rozpocząć realizację długofalowego, kompleksowego programu, którego celem jest powstrzymanie procesu degradacji przyrody najcenniejszych terenów podmokłych Polski Zachodniej. Podstawą naszych działań będzie ograniczanie nadmiernego odpływu wód powierzchniowych, podwyższanie poziomu wód gruntowych i przywracanie stosunków wodnych umożliwiających właściwe funkcjonowanie ekosystemów oraz zasiedlających je populacji zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.

Jeśli do finansowania projektu uda się przekonać sponsorów, w latach 2000 - 2002 zostanie nim objętych około 200 różnego typu terenów podmokłych, w znacznej części obszarów chronionych lub proponowanych do ochrony, o powierzchni od kilku arów do kilkuset hektarów - torfowisk, łąk zalewowych, dawnych zbiorników młyńskich i niewielkich stawów. Podstawą ich ochrony będzie wykonanie bądź odtworzenie około 1000 różnego typu prostych, możliwych do realizacji bez użycia ciężkiego sprzętu, urządzeń piętrzących wodę. Koszt wykonania pojedynczego urządzenia nie powinien przekroczyć 1000 zł. Uzupełnieniem będą próby reintrodukcji roślinności torfotwórczej prowadzone na wybranych obiektach, a także działania edukacyjne i popularyzatorskie. [Więcej]

Cele: powstrzymanie degradacji, utrzymanie bądź odtworzenie korzystnych warunków hydrologicznych i przyrodniczych na chronionych lub godnych ochrony obszarach wodno-błotnych - łąkach, torfowiskach i zbiornikach wodnych Polski Zachodniej.

1. Obiekty priorytetowe wytypowane zostaną spośród obszarów, w obrębie których występują gatunki chronione bądź rzadkie oraz cenne, zagrożone ekosystemy.

2. Podstawowe prace obejmowały będą: stopniowe podpiętrzanie wody w rowach melioracyjnych, tamowanie odpływu za pomocą prostych zastawek, odbudowę istniejących wcześniej zbiorników wodnych, usuwanie roślinności bądź warstwy zmineralizowanego torfu, przenoszenie płatów roślinności właściwych dla danego typu torfowiska.

3. W pierwszej kolejności podejmowane będą prace w obiektach charakteryzujących się najmniejszym stopniem degradacji i położonych w granicach istniejących bądź projektowanych obszarów chronionych, nie wymagające prac zaawansowanych technologicznie i dużych nakładów finansowych.

4. Prace będą tak zaplanowane aby w stopniu maksymalnym wykorzystywać renaturyzacyjne siły przyrody i spontaniczne procesy przyrodnicze, stymulować pożądane naturalne procesy ekologiczne oraz hamować zmiany wywołane działalnością człowieka.

5. W przypadku tworzenia trwałych konstrukcji technicznych niezbędnych dla zabiegów renaturyzacyjnych w stopniu maksymalnym wykorzystane zostaną lokalne materiały naturalne (drewno, kamienie, darń itp.) pochodzące z bezpośredniego sąsiedztwa obiektu.

6. Planowane piętrzenia wody w większości przypadków będą ograniczone wyłącznie do podniesienia poziomu lustra wód gruntowych. Tylko w nielicznych przypadkach piętrzenie wody będzie związane z powierzchniowym zalaniem terenu.

7. Zbiorniki wodne odtwarzane będą wyłącznie w miejscach gdzie istniały w przeszłości, tam gdzie uda się je odtworzyć bez konieczności stosowania prac ziemnych wpływających niekorzystnie na walory krajobrazowe. Głębokość zbiorników nie będzie przekraczać głębokości zalewu występującego w przeszłości.

8. Przyjęte rozwiązania techniczne będą niskonakładowe. Prace związane z budową najprostszych konstrukcji wykonywane będą systemem gospodarczym siłami Lubuskiego Klubu Przyrodników lub współpracujących jednostek. W wypadku większych konstrukcji wybierane będą rozwiązania najprostsze i najtańsze.

9. Dla każdego obiektu, przed rozpoczęciem prac, przeprowadzone zostanie rozpoznanie szaty roślinnej, fauny oraz warunków siedliskowych oraz wykonany zostanie uproszczony plan ochrony. Zostanie założona stała sieć punktów pomiarowych i reperów umożliwiających prowadzenie monitoringu oraz ocenę skuteczności działań.

10. Wyniki projektu zostaną upowszechnione w formie publikacji oraz ekspozycji prezentujących podstawowe założenia oraz katalog typowych rozwiązań projektowych.