prawna instrukcja obsługi

Zapłać za samochodowe spaliny!

Kto powinien płacić? Rys. Andy Singer Za zanieczyszczenia pochodzące z silników spalinowych należy uiszczać opłatę. Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska nakłada na jednostki organizacyjne obowiązek (Art. 86 ust. 1 i 2 pkt. 1) ponoszenia przez nie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza. Pojęciem jednostki organizacyjnej określa się podmioty gospodarcze, w tym także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, oraz jednostki organizacyjne nie prowadzące takiej działalności. Obowiązkiem ponoszenia wspomnianych opłat obciążony jest podmiot, który faktycznie korzysta ze środowiska. Dlatego też bez znaczenia jest fakt, kto jest właścicielem pojazdu, którego eksploatacja powoduje powstawanie zanieczyszczeń i ich wprowadzanie do powietrza. W tym przypadku znaczenie ma jedynie fakt, kto użytkuje taki pojazd. Przy czym opłatom podlegają zanieczyszczenia, które zostały wprowadzone do powietrza na terenie Polski. Kto jest zwolniony z opłat? Zwolnione z obowiązku uiszczania opłat są: zakłady opieki zdrowotnej, domy pomocy społecznej i ośrodki wsparcia, szkoły, przedszkola, placówki opiekuńczo-wychowawcze i resocjalizacyjne, Ochotnicze Hufce Pracy, biblioteki, szkoły wyższe, seminaria duchowne prowadzone przez kościoły i związki wyznaniowe, zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich, jednostki organizacyjne Służby więziennej, rybacy oraz rolnicy, z wyjątkiem prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, instytuty naukowo – badawcze, placówki naukowe i pomocnicze placówki Polskiej Akademii Nauk. Zwolnienie to dotyczy także paliw zużywanych podczas eksploatacji statków morskich i samolotów oraz podczas prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych.

Rys. Andy Singer

Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Rady Ministrów sprawie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza..., od pobrania opłaty za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza można odstąpić, jeżeli jej łączna wysokość za rok kalendarzowy nie przekracza kwoty 1143 zł*. Przepis ten nie przesądza jednak o bezwzględnym zwolnieniu z opłaty. Z jego brzmienia wynika, że wysokość opłaty niższa od 1143 zł nie jest warunkiem wystarczającym do odstąpienia od jej pobrania, a rozstrzygnięcie w tej sprawie zależy od uznania organu właściwego od pobierania opłat – marszałka województwa, który ma na względzie interes społeczny i słuszny interes strony postępowania. Na podstawie tego przepisu może on nie wyrazić zgody na odstąpienie od pobierania przedmiotowych opłat. Rozstrzygnięcie w tej sprawie powinno mieć formę decyzji administracyjnej, wydanej na wniosek jednostki organizacyjnej, w którym wykazana jest przewidywana wysokość opłaty za rok kalendarzowy obejmująca łącznie wszystkie źródła jednostki organizacyjnej w tym również silniki spalinowe. Kidey i jak płacić? Jednostki organizacyjne co kwartał ustalają we własnym zakresie wysokość opłat i wnoszą bez wezwania na rachunek właściwego miejscowo urzędu marszałkowskiego. Opłatę należy uiścić do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału.

Rys. Andy Singer

Zgodnie z art. 86b ust. 4 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska jednostka organizacyjna obowiązana jest do prowadzenia aktualizowanej co kwartał ewidencji zawierającej wykaz rodzajów i ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości. W terminie do końca miesiąca po upływie każdego kwartału należy bez wezwania przedstawić marszałkowi województwa informację zawierającą ten wykaz i dane, co wynika z ust. 5 tego artykułu.

Prowadzenie ewidencji jest ściśle związane z obowiązkiem uiszczania co kwartał opłat za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza. Jednostki organizacyjne zobowiązane są sporządzać ewidencję w dwóch egzemplarzach, z których jeden przekazują marszałkowi województwa, a drugi przechowują przez 5 lat licząc od dnia jego przekazania. Obowiązek ten dotyczy to także tych jednostek, które zostały zwolnione decyzją marszałka województwa z wnoszenia opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza. Bowiem zwolnienie to dotyczy opłat, nie obejmuje zaś prowadzenia i przesyłania wymienionych powyżej ewidencji Ile płacić? Wysokość przedmiotowych opłat ustala się w zależności od rodzaju zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza jak i ich ilości. Podstawą ustalenia zanieczyszczeń mogą być ciągłe pomiary emisji, wskaźniki emisji oraz inne dane technologiczne i techniczne.

Rys. Andy Singer

Zasady ustalania opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza określone są w art. 86b ustawy, natomiast jednostkowe stawki opłat za poszczególne rodzaje zanieczyszczeń określone są w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 grudnia 1997 roku. W związku z inflacją stawki opłat ulegają podwyższeniu w każdym roku kalendarzowym.

W przypadku wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza pochodzących z eksploatacji silników spalinowych, wysokość opłaty w praktyce ustala się na podstawie ilości zużytego paliwa oraz rodzaju silnika spalinowego. Przykładowo spalenie tony benzyny bezołowiowej lub gazu propan-butan w samochodach osobowych z katalizatorami wiąże się z koniecznością poniesienia opłaty w wysokości 10,70 zł, spalenie tony zwykłej benzyny w samochodach bez katalizatorów kosztuje już pięć razy więcej bo 52,02 zł. Zaś zdecydowanie najdroższe jest spalanie tony benzyny zawierającej ołów w silnikach maszyn roboczych - kosztuje ono obecnie 160,21 zł. Szczegółowa tabela stawek dostępna jest w internecie www.eko.org.pl/kropla/oplaty A jeśli nie zapłacimy?

W sytuacji niedopełnienia przez jednostkę organizacyjną obowiązku wniesienia opłaty lub w razie złożenia informacji budzącej zastrzeżenia, marszałek województwa na podstawie własnych ustaleń wydaje w trybie art. 86b ust. 7 ustawy decyzję, w której określa wysokość nie wniesionej opłaty stosując stawki w dniu wszczęcia postępowania.

Od redakcji:

Władza powinna dawać przykład obywatelom. Dlatego też w następnym numerze Kropli (nr 3/2000) opublikujemy listę przykładowych dolnośląskich urzędów i instytucji nie uiszczających opłat za emisję do atmosfery spalin z samochodów.

W razie nieterminowego uiszczenia opłaty pobiera się odsetki za zwłokę w wysokości odsetek pobieranych za nieterminowe regulowanie zobowiązań podatkowych. Odsetki nalicza się od dnia, w którym zgodnie z ustawą jednostka organizacyjna zobowiązana jest uiścić opłatę do dnia jej uiszczenia. Należy zwrócić uwagę, że wcześniej omówiona decyzja marszałka województwa o nie wniesionej opłacie określa wyłącznie wysokość tej kwoty i nie ma charakteru zobowiązania – obowiązek uiszczenia wynika bezpośrednio z ustawy. Wobec tego w przypadku wydania takiej decyzji odsetki należą się za okres od ustawowego terminu płatności, to znaczy od ostatniego dnia miesiąca po upływie kwartału do dnia uiszczenia opłaty. Opłaty nie uiszczone w terminie podlegają wraz odsetkami przymusowemu ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Obowiązek uiszczenia opłaty przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin wniesienia opłaty. W przypadku gdy organ egzekucyjny, którym w tym przypadku jest urząd skarbowy, nie ściągnie opłaty przed upływem pięcioletniego terminu przedawnienia postępowanie umarza się.

Józef Miklaszewski
Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska
Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu
tel. 071/ 3749331

* wszystkie kwoty podano według stawek obowiązujących w 2000 roku

Lp. Rodzaj silnika spalinowego Stawka w zł za Mg spalonego paliwa
    Etyliny Benzyny bezołowiowej Gazu płynnego propan-butan Oleju napędowego Oleju napędowego CITY
1 2 3 4 5 6 7
1 Silniki w samochodach z katalizatorami - 10,70 10,70 - -
2 Silniki w samochodach bez katalizatorów 52,05 44,88 36,78 12,78 6,13
3 Silniki w samochodach dostawczych o masie całkowitej poniżej 3,5 Mg 49,98 43,85 - 15,27 8,62
4 Silniki w samochodach ciężarowych o masie całkowitej powyżej 3,5 Mg 66,29 60,16 - 32,11 25,04
5 Silniki w autobusach - - - 35,74 28,57
6 Silniki w ciągnikach rolniczych - - - 30,65 24,00
7 Silniki w maszynach roboczych 160,21 158,14 - 34,70 28,05
8 Silniki w pojazdach szynowych - - - 30,65 -
Jednostkowe stawki opłat za spalanie paliwa
na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza..., z 30 grudnia 1997 (stawki obowiązujące w 2000 roku)