Główna \ Kiermasz pomysłów \

Zabawy dla dzieci

Zdobywanie wiedzy poprzez zabawę łączy przyjemne z pożytecznym i przynosi świetne efekty. Proponujemy kilka zabaw, które sprawdziły się podczas szkolnych imprez "bocianowych".

Zabawy p. Haliny Gut

Arka Noego

Prowadzący rozdaje dzieciom karteczki z nazwami lub wizerunkami zwierząt, które wydają charakterystyczne głosy (np. bocian, żaba, kukułka, sowa, pszczoła, wąż, krowa). Dla każdego gatunku przygotowuje dwie, trzy karteczki. Zadaniem dzieci jest na dany znak jak najszybciej odnaleźć "inne osobniki swojego gatunku". Wolno im używać jedynie charakterystycznego dla zwierzęcia głosu i wykonywać odpowiednie ruchy. Na sygnał dzieci piszczą, skrzeczą, brzęczą, ale nie wolno im mówić - mają zachowywać się i poruszać tak jak zwierzę, z którym się identyfikują.

Czapka niemówka

Uczniowie siadają w pewnej odległości od siebie, zakładają czapki na głowy. Od tej pory nie wolno nic mówić, tylko notować w pamięci wszystkie odgłosy. Po upływie około minuty dzieci opowiadają o swoich wrażeniach. W ten sposób uczą się słuchania przyrody.

Kooperacja w bocianim gnieździe

Dzieci ustawione w równe liczebnie zespoły mają na wyścigi podawać sobie piłeczkę do tenisa, trzymaną pod brodą i przekazywać ją bez pomocy rąk następnemu dziecku. Jeśli piłeczka spadnie, grupa zaczyna od początku.

Malowanie naturą

Na kartonikach uczniowie komponują bocianie żerowisko używając gleby, kwiatów, kory, trawy. Potrzebny jest przy tym klej, ewentualnie farby, kredki. Uwaga. Nie wolno niszczyć niepotrzebnie roślin.

Mozaika z bocianem

Na folii samoprzylepnej dzieci tworzą barwną mozaikę bociana z kawałeczków liści, płatków, ziemi, kory, łodyg, piórek itp.

Powyższe zabawy opracowała pani Halina Gut ze Szkoły Podstawowej w Trzebusce (woj. podkarpackie):

Składanie jaj w gniazdach

Jest to konkurencja drużynowa. Każda drużyna typuje parę zawodników (dziewczynkę i chłopca - "bocianową i bociana"). Na linii startu ustawiają się chłopcy - bociany, w połowie wyznaczonej trasy oczekują dziewczęta - bocianowe. Na sygnał bociany skaczą na jednej nodze w kierunku swoich "żon" niosąc w ręku jajo (gładki kamień wielkości jaja). Bocianowe odbierają jajo, biegną z nim w kierunku gniazda (pieniek z gniazdem wymoszczonym słomą) i składają je w nim, po czym wracają po następne jajo. Wygrywa ta para, która jako pierwsza złoży w swoim gnieździe cztery jaja i w chwili zakończenia konkurencji będzie przy nim stała.

Powyższa zabawa została opracowana przez nauczycieli z Zespółu Szkół w Ostrowach (Krzysztof Deska), Szkoły Filialnej w Borowej (Urszula Mazurek-Deska) oraz Szkoły Podstawowej w Miedźnie (Marzena Bęben) (woj. śląskie)

Zabawy prowadzone podczas festynu zorganizowanego w Rudzie Sułowskiej

Na rozległym trawiastym boisku przygotowanych zostało 11 stanowisk z zabawami. Prowadzili je wolontariusze Towarzystwa (w tym harcerze oraz uczniowie Zespołu Szkół Przyrodniczych i Zespołu Szkół im. Tadeusza Kościuszki w Miliczu). Wszystkie dzieci chętne do zabawy przechodziły na wstępie przez tzw. "Punkt obrączkowania bocianów", gdzie każdy otrzymywał obrączkę z bristolu i czapeczkę z dziobem. Tak zaopatrzony delikwent "ruszał do boju". Po wzięciu udziału w zabawie otrzymywał nalepkę z numerkiem, którą prowadzący wklejał na obrączkę. Po zebraniu co najmniej 6 nalepek każdy gracz zgłaszał się ponownie do "Punktu" gdzie otrzymywał na pamiątkę okolicznościowy kubek z bocianem.

Imprezę staraliśmy się zaplanować tak, aby dzieci prócz dobrej zabawy miały okazję nauczyć się czegoś nowego o bocianach. Dlatego już na wstępie każdy mógł dowiedzieć się po co obrączkowane są bociany, kto może to robić i jak wygląda prawdziwa, aluminiowa obrączka. Zabawy proponowane dzieciom podczas festynu zawsze opatrzone były "bocianowym" komentarzem. Poniżej podajemy wybrane przykłady. → Zdjęcia można obejrzeć na stronie

Żerujące boćki

Na ziemi układamy w pewnej odległości od siebie trzy hulahoop (ewentualnie okręgi ułożone ze sznurka) imitujące gniazda. Pomiędzy nimi rozkładamy wykonane wcześniej z kolorowego brystolu ryby, myszy, żaby, ślimaki, węże itp. Do każdego "gniazda" zapraszamy parę bocianów (dwoje dzieci najlepiej chłopca i dziewczynkę). Na umówiony sygnał dzieci skacząc na jednej nodze mają pozbierać i zanieść do "swego gniazda" jak najwięcej ofiar. Wolno zanosić do gniazda tylko po jednej ofierze. Para, która zgromadzi najwięcej ofiar zwycięża. Można utrudnić zabawę wręczając każdemu dziecku dwie długie, wąskie deseczki pomalowane na czerwono, pełniące funkcję dzioba, którym, niczym szczypcami, bocian chwyta swą zdobycz.

Komentarz: Bociany żerują głównie na terenach podmokłych, pożywienie ich stanowią różne drobne zwierzęta - nie tylko żaby jak zwykło się uważać. Wśród chętnie chwytanych przez boćki stworzeń znajdują się jaszczurki, węże, myszy, norniki, krety, pasikoniki, ryby, dżdżownice, ślimaki. Bociany dostosowują swoje menu do panujących warunków, żywią się pokarmem, którego jest w danym miejscu najwięcej.

Pojenie bocianków

Trzy oddalone od siebie, ułożone na ziemi hulahoop pełnią rolę gniazd. Na środku każdego z nich stoi, imitujący pisklęta, plastykowy kubek przymocowany taśmą klejącą do tekturki (aby się nie przewracał), z przyklejonym czarnym dziobem z brystolu. Pomiędzy gniazdami znajduje się miska z wodą pełniąca funkcję stawu. Gniazda "rozdzielamy" pomiędzy trzy pary "bocianów" - wyznaczonych spośród dzieci. Każdy "bocian" jest zaopatrzony w łyżkę. Zadanie polega na możliwie najszybszym napojeniu swoich "bocianiątek" to znaczy napełnieniu kubeczków wodą do wyznaczonej linii. Wygrywa para, która najsprawniej wykona zadanie.

Komentarz: w upalne dni bociany przynoszą w dziobie wodę i poją swoje pisklęta. Czasami również robią im prysznic polewając je wodą dla ochłody. Młode bociany mają czarne dzioby i nogi, czym różnią się od dorosłych aż do czasu opuszczenia gniazd.

Robienie cienia

Dzieci próbują na asfalcie zrobić jak największy cień. Prowadzący obrysowuje kolorową kredą cienie poszczególnych dzieci i wszyscy porównują kto zrobił największy.

Komentarz: Bociany w czasie upałów osłaniają swoje młode przed słońcem rozpościerając skrzydła. Podobnie czynią chcąc uchronić je przed obfitym deszczem.

Kim jestem?

W zabawie udział bierze dowolna liczba dzieci. Ochotnikowi zawiesza się na plecach kartkę z ilustracją, ewentualnie nazwą zwierzęcia, tak aby nie wiedział jakie to zwierzę. Pozostali uczestnicy zabawy ustawiają się naokoło w kółeczku. Dziecko z kartką na plecach zadaje towarzyszom różne pytania aby dowiedzieć się jakim jest zwierzęciem. Pozostali gracze mogą odpowiadać tylko: tak i nie. (przykładowe pytania: czy mam futerko, czy lubię wodę, czy umiem chodzić po drzewach itp., lub w przypadku starszych: czy jestem ssakiem, czy oddycham skórą). Warto wybrać zwierzęta związane ze środowiskiem bociana.

Walki bocianów (inna nazwa: walki smoków)

Grupę dzieci (do 20 osób) dzielimy na dwie drużyny. Każda z nich tworzy rząd, w którym poszczególne osoby stoją jeden za drugim i chwytają poprzednika mocno za ramiona. W ten sposób powstają dwa szeregi, z których każdy jest jednym bocianem. Pierwsze dziecko z szeregu jest głową bociana, ostatnie jego ogonem. Do ogona każdego z "bocianów" lekko przywiązuje się kolorową chustkę. Zabawa polega na tym, że głowy "bocianów" próbują złapać ogon przeciwnika nie dając złapać własnego ogona. Szeregi dzieci muszą tak lawirować aby uchronić swoją chustkę przed zerwaniem i starać się dostać chustkę przeciwnego boćka.

Komentarz: Dobra lokalizacja gniazda (to znaczy bliskość obfitych żerowisk) to dla bocianów gwarancja sukcesu lęgowego. Dlatego wiosną, w okresie zajmowania gniazd, bociany często toczą ze sobą walki. Po zajęciu gniazda przez jedną parę, przylatuje druga para i chce wypędzić dotychczasowych "gospodarzy". Dochodzi czasem do poważnych obrażeń tak zaciekle bociany potrafią się bić. Jeśli napastnicy zwyciężą, wyrzucają z gniazda jaja bądź pisklęta pokonanej pary.

Wędrówka bocianów - sztafeta

Do przeprowadzenia zabawy potrzebna jest otwarta przestrzeń. Równolegle ustawiamy dwa identyczne tory przeszkód, które umownie stanowią trasę jaką bociany pokonują podczas jesiennej wędrówki. Po drodze znajdują się przeszkody, które gracze muszą pokonać, by dotrzeć do celu. Dzieci dzielimy na dwie równe drużyny (po 5, 6 osób). Każda drużyna musi pokonać trasę z Polski (start) na zimowisko w Afryce południowej (meta). Zabawa rozpoczyna się od "sejmiku bocianiego" przy, wykonanej specjalnie, planszy Europy i Afryki z zaznaczoną trasą migracji. Tu prowadzący wyjaśnia uczestnikom przebieg zabawy, informując jednocześnie o trasie wędrówki i czekających na niej utrudnieniach. Dwie drużyny ustawiają się równolegle i na umówiony sygnał rozpoczynają wyścig. Z każdej grupy startuje pierwszy "bocian" i pokonuje kolejne przeszkody. Dopiero jak dotrze do końca toru, może wyruszyć następny. Dzieci muszą pokonać następujące punkty:

EUROPA

Zagrożenie dla bocianów stanowią przewody energetyczne, z którymi ptaki zderzają się podczas lotu często ulegając porażeniu. Dzieci muszą przeskoczyć przez trzy rzędy sznurków, imitujących druty pod napięciem, rozwieszonych pomiędzy wbitymi w ziemię kołkami, imitującymi słupy.

MORZE

Bociany nie lecą nad otwartym morzem, tam nie ma bowiem wstępujących prądów ciepłego powietrza (tzw. kominów termicznych) wynoszących ptaki w górę, trzymają się wybrzeży, lecą wzdłuż gór, przez cieśniny. Dzieci mają przed sobą rozległe morze z niebieskich worków na śmieci i tylko jedną wąską cieśninę (np. Bosfor) - to znaczy długą ławkę, po której muszą przejść.

EGIPT

Boćki lecą wzdłuż doliny Nilu, którą stanowi sznurek rozciągnięty lub ułożony na ziemi. Dzieci skaczą wzdłuż niego na jednej nodze. (Dolinę Nilu może imitować również rząd pudeł tekturowych, przez które dzieci muszą się przeczołgać.)

AFRYKA CENTRALNA (KENIA, TANZANIA)

W tym punkcie, na każdym z torów, czeka na uczestnika sztafety po sześć ogromnych sześciennych klocków (wykonanych z kartonów oklejonych rysunkami), z których należy ułożyć (na zasadzie puzzli) jedno z sześciu afrykańskich zwierząt. Klocki należy wcześniej przygotować naklejając na kartony namalowane kolorowymi farbami na dużych arkuszach papieru i odpowiednio pocięte wizerunki charakterystycznych dla Afryki zwierząt (takich jak np. słoń, żyrafa, lew, krokodyl, zebra, nosorożec).

AFRYKA POŁUDNIOWA (RPA)

Boćki żerują na szarańczy, która masowo pojawia się w pewnych okresach. Dzieci zbierają rozrzucone piłeczki lub szyszki i wrzucają do ustawionych w pewnej odległości wiaderek.

(Przeszkody na trasie sztafety można dowolnie modyfikować i wprowadzać nowe pomysły. Jeśli przeprowadzicie tę zabawę gorąco proszę o komentarz i opis ewentualnych innowacji).

Quiz bocianowy.

Fragment terenu przedzielamy linią. Po jednej stronie ustawiamy tabliczkę z napisem TAK, po drugiej z napisem NIE. Prowadzący czyta zdanie. Grupa dzieciaków biorących udział w quizie słucha i każdy sam decyduje czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe. Po podjęciu decyzji dziecko przechodzi na stronę TAK bądź na stronę NIE. Prowadzący ujawnia odpowiedź prawidłową i dzieciom, które przeszły na dobrą stronę rozdaje po jednym groszku (kamyku, cukierku). Po przeprowadzeniu zabawy (ok. 10, 15 pytań) i podliczeniu kto zdobył najwięcej groszków, wytypowany zostaje zwycięzca. Propozycja pytań:

Quiz

  1. Czy bocian umie śpiewać? (t)
  2. Czy bocian to ptak roślinożerny? (n)
  3. Czy bocian potrafi połknąć węża? (t)
  4. Czy bocian łapie muchy? (n)
  5. Czy bociany polują na ryby? (t)
  6. Czy bociany budują gniazda na kominie? (t)
  7. Czy młode bocianki mają czerwone dzioby? (n)
  8. Czy bociania mama może znieść 5 jajek i wychować 5 młodych? (t)
  9. Czy to prawda, że w Danii jest więcej bocianów niż w Polsce? (n)
  10. Czy gniazdo bociana może ważyć 2 tony? (t)
  11. Czy bocian biały to jedyny gatunek bociana w Polsce? (n)
  12. Czy bociany podczas wędrówki mogą przelecieć 400 km w ciągu 1 dnia? (t)
  13. Czy wypalanie traw zagraża gniazdom bocianim? (n)
  14. Czy bociany mogą lecieć na wysokości 2 km ? (t)
  15. Czy plastikowe sznurki bywają niebezpieczne dla bocianów? (t)
Zabawy prowadzone podczas → festynu zorganizowanego w Rudzie Sułowskiej (woj. dolnośląskie) z okazji Dnia Bociana przez PTPP "pro Natura" przy wsparciu WFOŚiGW we Wrocławiu: