Opinia
Lubuskiego klubu Przyrodników
o projektach:
Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie opracowa ń ekofizjograficznych
oraz
Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
1. Oba projekty naszym zdaniem znacząco poprawiają procedury prawne związane z planowaniem przestrzennym. Wprowadzenie obowiązku wykonania - przed sporządzeniem planu - opracowania ekofizjograficznego, może stać się zabezpieczeniem przed opracowywaniem planów w warunkach nieznajomości struktury i funkcjonowania środowiska przyrodniczego na terenie objętym planem i terenach sąsiednich. Obecnie jest to niestety powszechna praktyka. Zakres i warunki prognozy oddziaływania na środowisko, załączanej do planu, nie ulegają większym zmianom w stosunku do obecnie obowiązujących.
2. Proponujemy wzmocnienie roli, jaką w planowaniu przestrzennym powinny spełniać inwentaryzacje przyrodnicze gmin, wykonywane sukcesywnie w większości województw. Inwentaryzacje te są podstawowym źródłem informacji o różnorodności biologicznej - zasobach flory i fauny. Praktyka wskazuje, że bez uprzedniego wykonania takiej inwentaryzacji jakiekolwiek wnioskowanie o zasobach florystycznych i faunistycznych nie jest możliwe. Proponujemy jawne wymienienie inwentaryzacji przyrodniczych gmin wśród źródeł informacji, na podstawie których sporządza się opracowanie ekofizjograficzne.
3. Proponujemy w podobny sposób podkreślić rangę programów ochrony przyrody, będących elementem składowym planów urządzania lasu. To bowiem w tej części planu urządzania lasu są identyfikowane podstawowe elementy różnorodności biologicznej przestrzeni leśnej.
4. Proponujemy by wprowadzić na listę źródeł informacji również istniejące bazy danych i bazy publikacji naukowych. Uniknie się w ten sposób częstej obecnie sytuacji, gdy na skutek braku przepływu informacji między badaczami-przyrodnikami a administracją terenu, w planowaniu przestrzennym nie jest uwzględniana wiedza o obiektach unikatowych nawet w skali kraju.
5. Dla wypełnienia Art 11 pkt. 1 Ustawy o ochronie dóbr kultury (Obowiązkiem wojewodów i organów jednostek samorządu terytorialnego jest (...) uwzględnianie zadań ochrony zabytków, między innymi w regionalnych i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (...)) oraz poprawienia realizacji - powszechnie nie przestrzeganego - przepisu Art. 13 ust 2 Ustawy o ochronie dóbr kultury (Zarządy gmin są zobowiązane do prowadzenia ewidencji dóbr kultury nie wpisanych do rejestru zabytków, a znajdujących się na terenie ich działania), proponujemy wymienienie również tej ewidencji wśród źródeł informacji do opracowania ekofizjograficznego
6. Ponieważ w wyniku ostatniej nowelizacji ustawy o ochronie przyrody, plan ochrony parku narodowego, krajobrazowego lub rezerwatu przyrody to odpowiednie rozporządzenie Ministra lub wojewody, materiały inwentaryzacyjne i dokumentacyjne zebrane do celów opracowania tego planu nie są w ścisłym rozumieniu "planem ochrony" tylko "dokumentacją planu ochrony". Autor opracowania ekofizjograficznego powinien korzystać nie tylko z tekstu rozporządzenia i ustanawianego nim tekstu planu (zawierającego głównie decyzje, jak ma być chroniona przyroda obiektu), ale także i z dokumentacji planu, tam bowiem znajduje się większość informacji na temat struktury i funkcjonowania przyrody obiektu.
7. W konsekwencji punktów 1-6 tej opinii proponujemy, by w § 3 ust. 1. rozporządzenia w sprawie opracowań ekofizjograficznych, nadać punktowi 1 brzmienie:
1. Opracowanie podstawowe i problemowe wykonuje się:
1) na podstawie kompleksowego kartowania terenu, badań i pomiarów, analizy danych teledetekcyjnych, archiwalnych materiałów kartograficznych, planistycznych, inwentaryzacyjnych i studialnych, a w szczególności: dokumentacji hydrogeologicznych i dokumentacji geologiczno-inżynierskich, dokumentacji geologicznych złóż kopalin, opracowań warunków korzystania z wód dorzecza, inwentaryzacji przyrodniczej gminy, map glebowo-rolniczych, planów urządzania lasów ze szczególnym uwzględnieniem programów ochrony przyrody, planów ochrony rezerwatów przyrody, parków narodowych i krajobrazowych i ich dokumentacji, baz danych gromadzonych przez instytucje i organizacje zajmujące się ochroną przyrody i środowiska, publikacji naukowych dotyczących poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego, dokumentacji różnych form ochrony przyrody, dokumentacji uzdrowisk oraz rejestru zabytków, ewidencji dóbr kultury prowadzonej na podstawie Art 13 pkt. 2 Ustawy o ochronie dóbr kultury i innych materiałów dokumentujących obiekty kulturowe i stanowiska archeologiczne,
Jakkolwiek wszystkie proponowane przez nas do jawnego wymienienia źródła informacji mieszczą się w pojęciu "innych materiałów dokumentujących obiekty kulturowe i stanowiska archeologiczne", sądzimy że celowe jest ich osobne wymienienie.
8. Również w projekcie rozporządzenia o prognozie oddziaływania planu na środowisko, sądzimy że nie jest celowe usunięcie planów ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów z listy źródeł informacji, jakie muszą być zawarte w prognozie. Proponujemy przywrócenie zapisu w formie:
W prognozie uwzględnia się informacje zawarte w szczególności w:
1) opracowaniach ekofizjograficznych,
2) studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz dotychczas obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
3) decyzjach określających warunki korzystania ze środowiska,
4) warunkach korzystania z wód dorzecza opracowanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 ze zm.),
5) ocenach i raportach oddziaływania na środowisko oraz przeglądach ekologicznych, 6) planach ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody, oraz w ich dokumentacjach
7) innych dokumentach i materiałach planistycznych, ekofizjograficznych, inwentaryzacyjnych i studialnych, które nie zostały uwzględnione w opracowaniu ekofizjograficznym sporządzonym do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.