Uzasadnienie
do projektu ustawy o ochronie przyrody




Rozdział 1
Przepisy ogólne


Art. 2.
W stosunku do dotychczasowych zapisów ustawy, do składników przyrody, których dotyczy ochrona przyrody dodano (w ust. 1 pkt. 6) „kopalne szczątki roślin i zwierząt. Chodzi tu w szczególności o szczątki prehistoryczne. Ponadto wymieniono dodatkowo zadrzewienia. W całej ustawie wyodrębniono grzyby. Dotychczasowa ustawa do pojęcia „rośliny włączyła też „grzyby, co jest niezgodne z systematyką. Do celów ochrony dodano „zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego (kopalnych szczątków roślin i zwierząt).

Art. 3.
Znacząco rozszerzono słowniczek pojęć użytych w projekcie ustawy (z 10 do 37). Przyczyni się to do lepszego zrozumienia zapisów ustawy, m. in. pojęć odnoszących się do regulacji związanych z wdrożeniem niektórych Dyrektywach Rady. Niektóre zapisy przeredagowano lub uzupełniono, np. dotyczące terenu zieleni. Wyodrębniono pojęcie „zadrzewienie. Wyodrębniono pojęcie „ochrony czynnej (stosowane do obszarów chronionych), a dotychczasowe pojecie „ochrony częściowej zastosowano jedynie w odniesieniu do poszczególnych gatunków roślin, zwierząt oraz grzybów.

Art. 4.
Dla osiągnięcia celów ochrony przyrody dodano działania wymienione w pkt. 4 i 5. Oznacza to, że ochrona przyrody ma być realizowana także przez poszczególne działy administracji państwowej poprzez uwzględnienie ochrony przyrody w ich działalności statutowej.

Art. 5.
W art. tym określono obowiązki administracji publicznej, osób prawnych osób fizycznych oraz jednostek organizacyjnych, w zakresie dbałości o ochronę przyrody.


Rozdział 2
Formy ochrony przyrody


Art. 6.
Do dotychczasowych form ochrony przyrody dodano „obszary Natura 2000 (ust. 1 pkt. 5). Jest to najważniejszy zapis w zakresie dostosowania polskiego prawa ochrony przyrody do prawa unijnego. Chodzi tu o Dyrektywę Siedliskową i Dyrektywę Ptasią.

Art. 7.
Podobnie, jak w dotychczas obowiązującej ustawie o ochronie przyrody artykuł ten określa, jaki obszar może być objęty parkiem narodowym oraz określa cel jego utworzenia. W ust 3 doprecyzowano, że park narodowy jest państwową jednostką budżetową „w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.

Art. 8.

Art. temu nadano nowe brzmienie w związku z likwidacją KZPN. Dotychczasowe zadania KZPN będą wykonywane w urzędzie obsługującym Ministra Środowiska.. Zmiana ta spowoduje przeniesienie w ustawie budżetowej środków finansowych i etatów KZPN do odpowiedniej pozycji w budżecie ministra właściwego do spraw środowiska. Chodzi tu w szczególności o zapewnienie kontroli nad istniejącymi obecnie 23 parkami narodowymi.

Art. 9.
W stosunku do poprzedniej regulacji prawnej, która wymagała uzgodnienia z właściwymi miejscowo organami zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego powiększenia lub utworzenia parku narodowego, w ust. 3 wskazano, że w takich przypadkach wymagane jest uzyskanie opinii w tym zakresie. Zmiana ta umożliwi utworzenie parków bez uzyskiwania akceptacji właściwych jednostek samorządu terytorialnego.
W ust. 3 wskazano, w jakich przypadkach może nastąpić likwidacja lub zmniejszenie parku narodowego.

Art. 10.
Dotyczy otuliny parku narodowego i strefy ochrony zwierzyny. Te zapisy są zgodne z dotychczasowymi.

Art. 11.
Zapis dotyczy udostępnienia parku narodowego. Jest to zapis podobny do dotychczasowego z tym, że miejsce przebywania ludzi oraz maksymalną liczbę osób, mogących korzystać równocześnie z obszaru parku narodowego ma określić plan ochrony parku narodowego lub zadania roczne parku narodowego.

Art. 12.
Dotyczy uznawania obszaru za rezerwat przyrody. Od dotychczasowej regulacji prawnej różni się wskazaniem (w ust. 3) przesłanek dotyczących znoszenia ochrony rezerwatowej, zwłaszcza przyczyn uzasadniających likwidację rezerwatów przyrody.

Art. 13.
Zapisy mają na uwadze potrzebę precyzyjnej i zarazem zwięzłej charakterystyki istniejących rezerwatów (wg przedmiotu ochrony i typu ekosystemów na ich obszarze), zwłaszcza dla potrzeb statystyki i oceny krajowego systemu obszarów chronionych.

Art. 14.
Wymieniono zakazy obowiązujące na terenie parków narodowych i rezerwatów przyrody. W projekcie wymieniono listę zakazów, które dotyczą każdego parku narodowego i rezerwatu przyrody. Odnośnie rybactwa (pkt. 2) zakaz nie dotyczy obszarów w parkach narodowych i w rezerwatach przyrody, określonych w planach ochrony lub działaniach ochronnych. Na pozostałych obszarach, w stosunku do ichtiofauny, działania parków narodowych wynikają jedynie z potrzeb ochrony, np. regulacji liczebności populacji poszczególnych gatunków ryb, lecz nie jest to gospodarka rybacka w rozumieniu ustawy o rybactwie śródlądowym. W ust. 3 wprowadzono zapis, że minister właściwy ds. środowiska może zezwalać wyjątkowo na odstępstwa od zakazów określonych w ust. 1 w przypadkach badań naukowych, ochrony przyrody lub w przypadku działań dla celów publicznych.

Art. 15.
Zapisy dotyczące utworzenia parku krajobrazowego, w stosunku do dotychczasowych różnią się tym, że w projekcie ustawy dodano wymóg nadawania przez wojewodę statutu parku krajobrazowego (ust. 5) oraz wymóg uzgadniania z wojewodą projektu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w części dotyczącej parku krajobrazowego (ust. 7).


Art. 16.
Do czynności zabronionych w parku krajobrazowym dodano wydobywanie w celach zarobkowych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu (ust. 1 pkt. 5) oraz lokalizowania obiektów kubaturowych w pasie 200 m od krawędzi brzegów klifowych mórz lub jezior oraz w pasie technicznym brzegu morskiego.

Art. 17.
Wskazuje na wymóg sporządzenia planów ochrony dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych.

Art. 18.
Doprecyzowano, kto sporządza projekt planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego (ust. 1). Szczególnie istotną zmianą w stosunku do wymogu obecnego jest rezygnacja z obowiązku sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów, dla których sporządzono plany ochrony. Natomiast ustalenia planu ochrony mają być uwzględnione w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ust. 8 wprowadza wymóg uzgadniania z ministrem właściwym do spraw środowiska planu ochrony rezerwatu przyrody przed jego ustanowieniem przez wojewodę. Wynika to z wielu sprzecznych z celem ochrony rezerwatu przyrody zadań wpisywanych do planów i dlatego niezbędne jest sprawdzanie przez służby ministerstwa zasadności projektowanych zadań ochronnych. Lepiej dokonać tej akceptacji, niż doprowadzić do sytuacji zanegowania przez ministerstwo wydanego przez wojewodę rozporządzenia w sprawie ustanowienia planu ochrony.

Art. 19.
Generalnie zapisy tego artykułu są zbieżne z zapisami dotychczasowej ustawy, z tym, że wskazano (w ust. 3 pkt. 4) na zawarcie w planie ochrony parku narodowego i rezerwatu przyrody, m. in. programu działań ochronnych z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji zadań ochronnych.

Art. 20.
W artykule tym, w stosunku do dotychczasowej ustawy, wpisano dodatkowo wymóg, aby minister właściwy do spraw środowiska określił m. in. zakres, zasady i sposoby ochrony przyrody. Obecnie żaden akt prawny nie określa tych spraw i dlatego są częste przypadki, że w parkach narodowych, rezerwatach przyrody i parkach krajobrazowych, ochrona przyrody jest często rażąco sprzeczna z celami ochrony.

Art. 21.
Zapisy tego artykułu, podobnie jak dotychczasowa ustawa, wskazują na konieczność ustanowienia zadań ochronnych, jeżeli nie sporządzono planów ochrony. Chodzi o to, aby do czasu sporządzenia 20-letniego planu ochrony można było wykonywać czynności ochronne, gdyż odstępstwa od zakazów w parkach narodowych i rezerwatach przyrody są dopuszczalne m. in. w przypadku konieczności wykonania czynności ochronnych, które jednak muszą być wyraźnie określone w tych planach lub zadaniach.

Art. 22-23.
Te artykuły odnoszą się do obszarów chronionego krajobrazu. Zapisy znacząco różnią się od zawartych w dotychczasowej ustawie o ochronie przyrody, ponieważ dotychczasowe były zbyt ogólnikowe. Ponadto, (w art. 23) wyszczególniono czynności zakazane na obszarze chronionego krajobrazu oraz przypadki odstępstw od tych zakazów.



Art. 24-35.
Dotyczą nowej formy ochrony przyrody, jaką jest „obszar Natura 2000. Tę formę wprowadzono ze względu na potrzebę wprowadzenia do polskiego prawa ochrony przyrody Dyrektywy Siedliskowej i Dyrektywy Ptasiej. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej istnieje obowiązek uwzględnienia postanowień Dyrektyw w krajowym porządku prawnym. Obecnie obowiązująca ustawa o ochronie przyrody jest dostosowana do prawa Unii w tym zakresie. Istnieje więc konieczność dokonania odpowiednich zmian w tym zakresie. Obszary Natura 2000 wyznacza się dla ochrony siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej.
Rodzaje tych siedlisk minister właściwy do spraw środowiska określi w drodze rozporządzenia (art. 27). Na obszarze Natura 2000 mogą być dopuszczone działania naruszające ochronę, ale tylko w określonych sytuacjach i pod pewnymi warunkami, o których mowa w art. 31-33.

Art. 24.
Definiuje pojęcie, cele oraz metodę wyznaczania obszarów Natura 2000. Należy zauważyć, że obszary te różnią się np. od rezerwatów przyrody, ponieważ ich celem jest ochrona określonych siedlisk, a w rezerwacie przyrody ochronie podlegają wszystkie składniki przyrody. Oznacza to, że obszar Natura 2000 może być użytkowany gospodarczo, jeżeli nie spowoduje ono pogorszenia stanu siedlisk.

Art. 25-26.
Wskazuje tryb powoływania obszarów Natura 2000 (w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska).

Art. 27.
Rozporządzenie, o którym mowa w tym artykule, będzie zawierało rodzaje siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt występujących w Polsce i wymienionych w załącznikach I i II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, tzw. „Siedliskowej, dla których wymagane jest wyznaczenie obszarów ich ochrony pod nazwą obszarów Natura 2000 oraz kryteria ich wyboru.

Art. 28.
Wskazuje tryb ustanowienia (w drodze rozporządzenia ministra właściwego ds. środowiska), zakres oraz zawartość planów ochrony dla obszarów Natura 2000. Plany te mogą być opracowane specjalnie dla tych obszarów lub mogą być zintegrowane z innymi planami obowiązującymi na danym obszarze. Plany te będą różniły się od planów ochrony dla innych form ochrony przyrody tym, że określą zadania ochronne w stosunku do siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono dany obszar Natura 2000, a nie, jak w przypadku innych form ochrony przyrody, dla wszystkich składników przyrody na tym obszarze. Ponadto na obszarach Natura 2000 ochronę należy powiązać, w miarę możliwości, ze zrównoważonym gospodarowaniem.

Art. 29.
Wskazuje tryb określenia (w drodze rozporządzenia ministra właściwego ds. środowiska) zakresu i procedury opracowania projektu planu ochrony, o którym mowa w art. 28. Nakłada na ministra właściwego ds. środowiska konieczność kierowania się celami i zadaniami określonymi w przepisach Unii Europejskiej. Nadaje obowiązek sporządzania co 6 lat oceny skuteczności realizacji planów ochrony, o czym traktuje art. 17 Dyrektywy Siedliskowej.

Art. 30.
Nakłada na ministra właściwego do spraw środowiska obowiązek koordynacji i kontroli nad funkcjonowaniem sieci Natura 2000 oraz ewidencjonowaniem danych, niezbędnych do podejmowania działań w zakresie ochrony obszarów Natura 2000. Wskazuje także ministra właściwego do spraw środowiska jako odpowiedzialnego za współpracę z Komisją Europejską w zakresie ustalania obszarów Natura 2000. Wprowadza się do ustawy zapisy art. 11 Dyrektywy Siedliskowej, dotyczące konieczności monitorowania i nadzoru nad stanem ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których dany obszar Natura 2000 został wyznaczony.

Art. 31.
Dokonuje implementacji art. 6.3 i 6.4 Dyrektywy Siedliskowej. Dotyczy konieczności sporządzania oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 dla każdego planu lub projektu przedsięwzięcia, które nie jest bezpośrednio związane lub nie wynika z konieczności ochrony obszaru Natura 2000. Minister właściwy ds. środowiska określa w drodze rozporządzenia etapy i zakres przedmiotowej oceny oraz wzory formularzy do jej sporządzania. Wojewoda może wyrazić zgodę na dane przedsięwzięcie w przypadku, gdy ocena ta jest pozytywna.

Art. 32.
Dopuszcza możliwość działań, o których mowa w art. 31 ust. 1, nawet w przypadku oceny negatywnej, ale tylko wobec braku rozwiązań alternatywnych oraz ze względu na nadrzędność interesu publicznego. W tym przypadku należy zastosować wszelkie działania kompensujące, niezbędne do zapewnienia spójności sieci obszarów Natura 2000. O podjętych działaniach minister właściwy ds. środowiska poinformuje Komisję Europejską. Wyrażenie „kompensacja przyrodnicza definiuje ustawa - Prawo ochrony środowiska.

Art. 33.
Jeżeli przedmiotem ochrony na obszarze Natura 2000 są siedliska przyrodnicze lub siedliska gatunków o znaczeniu priorytetowym, jedynymi powodami dopuszczającymi przedsięwzięcie sprzeczne z jego ochroną są względy zdrowia ludzi lub bezpieczeństwa powszechnego, lub inne powody wynikające z zasady nadrzędności interesu publicznego. Inne działania niż wymienione wyżej mogą być podjęte po wyrażeniu opinii przez Komisję Europejską. Jest to wymóg prawa unijnego.

Art. 34.
Określa ograniczenia na obszarach Natura 2000, wskazując, że zabronione jest tylko podejmowanie takich działań, które mogą wpływać na pogorszenie stanu siedlisk, będących przedmiotem ochrony. Wskazuje, że wojewoda zawiera umowy cywilno-prawne z właścicielem lub użytkownikiem gruntów na obszarze Natura 2000, jeżeli ochrona obszaru Natura 2000 spowoduje obniżenie dochodowości w gospodarce rolnej, leśnej lub rybackiej osób fizycznych, w celu dostosowania ich działań do wymogów ochrony obszaru Natura 2000. Ustala także konieczność uzgodnienia działań związanych z uczestnictwem w programach rolno-środowiskowych ze sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000, w celu dostosowania tych działań do potrzeb ochrony, określonych dla danego obszaru Natura 2000. Środki dotyczące ochrony obszarów Natura 2000 będą pochodzić z puli środków przeznaczonych na programy rolno-środowiskowe oraz ze środków budżetowych lub funduszy celowych.

Art. 35.
Zgodnie z zapisem Dyrektywy Siedliskowej, istnieje obowiązek nakazu zaniechania działań na obszarze Natura 2000, jeżeli pogarszają one stan siedlisk, a nie uzyskały wcześniej zgody wojewody.

Art. 36-41.
Dotyczy form ochrony przyrody:
a) pomników przyrody,
b) stanowisk dokumentacyjnych,
c) użytków ekologicznych,
d) zespołów przyrodniczo-krajobrazowych.
W stosunku do obecnych regulacji prawnych dotyczących tych form ochrony przyrody, projekt ustawy - oprócz zabronionych czynności - wymienia odstępstwa od nich, co nie zostało zawarte w dotychczasowej ustawie.

Art. 42-43.
Celem ochrony gatunków, o których mowa w tych przepisach jest zapewnienie przetrwania gatunków zagrożonych wyginięciem na terenie kraju, jak też w skali Europy, oraz zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Do objęcia ochroną zobowiązują nas porozumienia międzynarodowe, których Polska jest Stroną. W przypadku gatunków endemicznych i rzadko występujących, których zagrożenie wynika ze zmian odpowiednich dla nich siedlisk, dla zachowania tych gatunków niezbędne jest objęcie tych miejsc specjalną ochroną. Dla utrzymania warunków spełniających wymagania występujących tam gatunków zagrożonych, niezbędne jest wprowadzenie stosownych ograniczeń.

Art. 44.
Rozporządzenia o ochronie gatunkowej będą zawierały także listy gatunków krajowych, z wyszczególnieniem wymienionych w załącznikach do Dyrektywy Siedliskowej i Dyrektywy Ptasiej oraz stosowne zakazy i odstępstwa od tych zakazów. Istotną częścią rozporządzenia w sprawie ochrony gatunkowej będą zapisy wskazujące sposoby ochrony gatunków, a nie jak dotychczas tylko listy gatunków i zakazów.

Art. 45-46.
Wymienia zabronione czynności w stosunku do gatunków chronionych. Są one dostosowane do wymogów Dyrektywy Siedliskowej i Dyrektywy Ptasiej.

Art. 47.
Określa metody i środki zabronione przy zabijaniu zwierząt. Jest to nowy zapis wynikający z Dyrektyw UE (Siedliskowej i Ptasiej).

Art. 48.
Jest to nowy zapis. W dotychczasowym zapisie sprawa obrączkowania ptaków nie była uregulowana w ustawie o ochronie przyrody.

Art. 49.
Ust. 1 - nowy zapis. Zgodnie z tym art. minister właściwy do spraw środowiska wydaje zezwolenia o których tam mowa, dla osób, którym szkody zostały wyrządzone przez gatunki chronione, np. bobra czy kormorana lub, ze względu na bezpieczeństwo publiczne oraz potrzeby nauki i edukacji. Sporządzanie raportów i przesyłanie ich do Komisji Europejskiej odnosi się do gatunków wymienionych w niektórych załącznikach do Dyrektywy Siedliskowej (będą one wykazane w rozporządzeniu w sprawie ochrony gatunkowej).

Art. 50.
Nowy zapis. Treść tego artykułu zobowiązuje organy ochrony przyrody i służby ochrony przyrody do opracowania i realizacji programów ochrony gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Chodzi tu w szczególności o gatunki zagrożone. Bez programów ochrony, samo ujęcie gatunku na liście gatunków chronionych, nie spełnia wymogu zabezpieczenia jego trwałości.





Art. 51.
Nakazuje zgodnie z Dyrektywą Siedliskową inicjowanie i podejmowanie badań naukowych w celu ochrony siedlisk i gatunków chronionych.

Art. 52.
Zapis ust. 1 zobowiązuje organy ochrony przyrody do podjęcia działań zapewniających trwałe występowanie gatunków roślin, grzybów i zwierząt, a szczególnie gatunków zagrożonych wyginięciem.
Zapis ust. 2 tego artykułu wskazuje na obowiązek podjęcia przez wojewodę odpowiednich działań w celu zapewnienia trwałego zachowania gatunku, jego siedliska i ostoi. W tym celu wojewoda powinien tworzyć na terenie ostoi lub stanowiska zagrożonych gatunków strefy ochrony zapewniające trwałe występowanie tych gatunków.
Zgodnie z ustępami 6 i 7 wojewoda może w drodze rozporządzenia wprowadzić na czas określony ochronę gatunków, które z przyczyn losowych znalazły się w stanie zagrożenia.
Nowym zapisem jest wskazanie na obowiązek ustalenia przez wojewodę stref ochrony ostoi dla roślin i grzybów gatunków objętych ochroną. Dotychczas takie strefy wojewoda ustalał jedynie dla wybranych gatunków zwierząt.

Art. 53.
Przepisy tego artykułu wynikają z wymogów określonych przez Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska - CITES) i rozporządzenie Rady Nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikich zwierząt i roślin poprzez regulację obrotu nimi. Regulują one zasady przewożenia przez granicę Państwa roślin, zwierząt, ich rozpoznawalnych części i produktów pochodnych gatunków podlegających ochronie na podstawie postanowień umów międzynarodowych.
Zapis ten jest zbieżny z dotychczasową regulacją ustawy o ochronie przyrody (art. 27 d).

Art. 54-55.
Zobowiązuje ministra właściwego do spraw środowiska do wydania rozporządzeń określających gatunki podlegające ochronie wg. prawa międzynarodowego oraz sposoby postępowania z gatunkami przewożonymi bez zezwolenia.

Art. 56.
Artykuł ten wynika z postanowień Konwencji Waszyngtońskiej zwalniających wpisane do rejestru instytucje naukowe z obowiązku posiadania zezwoleń na przewożenie przez granicę państwa okazów naukowych w celu nieodpłatnej wymiany, użyczenia lub darowizny. Jest to nowa regulacja prawna.

Art. 57.
Artykuł ten zachowuje dotychczasowy wymóg zgłoszenia do rejestru prowadzonego przez starostę, zwierząt objętych ochroną na podstawie przepisów Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska - CITES), z tym, że obecnie proponowany zapis nie dotyczy obowiązku rejestrowania roślin (zapis dotyczący rejestracji roślin uznano za zbędny), a rejestr zwierząt ogranicza się do ssaków, ptaków, gadów i płazów.
Z obowiązku, o którym mowa w art. 54 ust. 1 zwolniono ogrody zoologiczne, które prowadzą rejestr na podstawie art. 62 ust. 2. oraz podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie handlu zwierzętami, o których mowa w art. 50 ust. 1.
Ponadto, ust. 7 niniejszego artykułu daje możliwość ministrowi właściwemu do spraw środowiska, sporządzenia listy gatunków zwierząt podlegających znakowaniu oraz określenia sposobów ich znakowania i wskazania podmiotów uprawnionych do prowadzenia znakowania (w proponowanej regulacji zrezygnowano z dotychczasowego zapisu o znakowaniu roślin, ich rozpoznawalnych części oraz opakowań zawierających roślinne i zwierzęce produkty pochodne).

Art. 58.
W sprawie ochrony gatunków zagrożonych wyginięciem chodzi o wskazanie ważnej roli ogrodów zoologicznych, botanicznych i banków genów, jaką jest ochrona gatunków poza ich naturalnym środowiskiem.
Zapis ust. 1 tego artykułu jest wprowadzeniem do prawa krajowego postanowień Dyrektywy Rady 1999/22/EC w sprawie wymogu przetrzymywania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych.

Art. 59.
Wskazuje na wymogi uwzględniania potrzeb w zakresie funkcjonowania i rozwoju ogrodów botanicznych i zoologicznych przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennym.

Art. 60.
W stosunku do zapisu dotyczącego wydania zezwolenia na utworzenie ogrodu zoologicznego, jest to przeniesienie zapisu z ustawy o ochronie zwierząt.

Art. 61.
Zapisy ust. 1 określają treść wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie ogrodu zoologicznego. Jest to nowy zapis.
Zapisy ust. 3 stanowią dostosowanie do wymogów określonych Dyrektywą Rady 1999/22/EC w sprawie przetrzymywania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych w kwestii cofnięcia zezwolenia na prowadzenie ogrodu zoologicznego i botanicznego lub zmiany postanowień zezwolenia. Jest to nowy zapis.

Art. 62.
Wskazuje na działania zarządzającego ogrodem zoologicnym w razie jego likwidacji.
Zapisy ust. 1 i 2 są zgodne z wymogami artykułu 4 ust. 5 oraz art. 6 Dyrektywy Rady 199/22/EC w sprawie przetrzymywania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych w zakresie likwidacji ogrodu lub jego części. Jest to nowy zapis.

Art. 63.
Artykuł ten jest zgodny z artykułem 3 Dyrektywy Rady 199/22/EC w sprawie przetrzymywania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych, w którym określone są zadania jakie powinny być realizowane na terenie ogrodu. Jest to nowy zapis.

Art. 64.
Zapisy ust. 1 i 2 są przeniesione z ustawy o ochronie zwierząt. Szczegółowe określenie warunków przetrzymywania zwierząt wynika z wdrożenia zapisów art. 3 Dyrektywy Rady 1999/22/EC z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie utrzymywania dzikich zwierząt.

Art. 65.
Określa ogólnie jakie zwierzęta mogą być przetrzymywane w ogrodach i w jakim celu. Jest to nowy zapis.

Art. 66.
Jest zgodny z artykułem 3 Dyrektywy Rady 199/22/EE w sprawie przetrzymywania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych, który mówi, że zwierzęta należy przetrzymywać w warunkach, które są zgodne z ich potrzebami życiowymi.

Art. 67.
Ust. 1 przeniesiony jest z ustawy o ochronie zwierząt.
Zapisy ust. 2 i 3 zobowiązują ministra właściwego do spraw środowiska do określenia w drodze rozporządzenia gatunków zwierząt niebezpiecznych dla człowieka i sposobów zabezpieczenia się przed zwierzętami niebezpiecznymi.

Art. 68.
Wskazuje na procedurę przenoszenia gatunków z ogrodów zoologicznych i ośrodków hodowli do środowiska (wolnej przyrody).

Art. 69.
Zapisy ust. 1 określają treść wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie ośrodka rehabilitacji zwierząt. Jest to nowy zapis.
Zapisy ustępów 3 9 regulują cele stawiane ośrodkom rehabilitacji zwierząt oraz warunki prowadzenia i zamykania ośrodków. Jest to nowy zapis.

Art. 70.
Zapisy ust. 1-3 regulują kwestię kontroli funkcjonowania ogrodów botanicznych, zoologicznych i ośrodków rehabilitacji. Artykuł ten jest częściowo przeniesiony z ustawy o ochronie zwierząt. Zapis ust. 4 jest dostosowaniem do wymogów artykułu 4 Dyrektywy Rady 199/22/EC w sprawie przetrzymywania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych.

Art. 71.
Wprowadza przepis, który zobowiązuje do ochrony walorów krajobrazowych na terenie całego kraju, nie tylko na terenie parków narodowych, parków krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu. Jest to uwzględnienie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, która ma być wkrótce ratyfikowana przez Polskę.

Art. 72.
Po raz pierwszy ustawowo zobowiązuje organy gminy do tworzenia zadrzewień i utrzymania ich w należytym stanie. Zakres tych zadań określają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

Art. 73.
Zadrzewienia mają być tworzone poza obszarami o zwartej zabudowie i w miarę potrzeb wynikających z polityki państwa w tym zakresie. Warunkiem ich tworzenia jest zgoda właściciela gruntu. (Drzewa i krzewy rosnące w miastach zalicza się do składników terenów zieleni).

Art. 74.
Zobowiązuje ministra właściwego do spraw środowiska do wydania rozporządzenia, które uporządkuje działania dotyczące tworzenia zadrzewień.

Art. 75.
Reguluje zasady tworzenia parków gminnych poza obszarami o zwartej zabudowie z obiektów, które nie zostały zakwalifikowane do objęcia ochroną na podstawie ustawy o ochronie zabytków. Jest to spójne z dotychczasową regulacją.

Art. 76.
Określa zasady prowadzenia robót na terenie pokrytym drzewami lub krzewami w celu uniknięcia ich bezzasadnego uszkadzania lub zniszczenia. Ministrowi właściwemu do spraw transportu powierza się określenie, w drodze rozporządzenia, wymogów dla zimowego utrzymywania dróg publicznych w celu ograniczenia szkodliwego ich oddziaływania na drzewa i krzewy w miastach oraz zadrzewienia dróg publicznych.
Art. 77.
Zobowiązuje władających nieruchomościami do utrzymywania drzew i krzewów we właściwym stanie oraz określa tryb postępowania dotyczący ich usuwania oraz zwolnienia od wymogu uzyskiwania zezwolenia.

Art. 78.
Reguluje wnoszenie opłat za usuwanie drzew lub krzewów oraz określa, na jakich warunkach umarza się opłaty za drzewa przesadzone, które nie utraciły żywotności w okresie ich trzyletniej pielęgnacji.

Art. 79.
Dotyczy naliczania opłat za usuwanie drzew i krzewów.
Projekt ustawy ogranicza górną granicę stawek podstawowych, które za 1 cm obwodu pnia mierzonego na wys. 130 cm nie mogą przekraczać: dla poszczególnych grup wielkości obwodu pnia: do 25 cm 270 PLN, od 26 do 50 cm 410 PLN, od 51 do 100 cm 640 PLN, od 101 do 200 cm 1000 PLN i powyżej 200 cm 850 PLN. Ceny za 1cm obwodu pnia i stawki podstawowe za usuwanie drzew będą podlegały corocznej waloryzacji w stopniu odpowiadającym średniorocznemu wskaźnikowi cen i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjętemu w ustawie budżetowej za rok poprzedni i ogłoszone w drodze obwieszczenia ministra właściwego do spraw środowiska w Monitorze Polskim w terminie do 31 października każdego roku.

Art. 80.
Wprowadza odstępstwa od obowiązku pobrania i uiszczenia opłat za usuwanie drzew lub krzewów. Do dotychczas obowiązujących na mocy ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody dodano także zwolnienie od opłat za usuwanie topól o obwodzie pnia powyżej 100 cm gatunków nie należących do rodzimych, pod warunkiem zastąpienia ich innymi gatunkami w najbliższym sezonie wegetacyjnym. Wymiar topól, za których usunięcie nie pobiera się opłat odpowiada wiekowi ok. 35 lat, który stanowi wiek ich rębności. Po tym okresie topole te starzeją się i zagrażają bezpieczeństwu ludzi oraz ruchu drogowego.

Art. 80 ust. 1.
Rozszerzony katalog przypadków, w których nie pobiera się opłat za usunięcie drzew, spowoduje zmniejszenie wpływu do gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Trudno jest oszacować w jakiej wysokości, gdyż nie są znane plany wycinki drzew przy drogach. Projektowany zapis został wprowadzony na wiosek Ministerstwa Infrastruktury, które podnosiło, że obciążenie z tytułu opłat za wycinkę drzew jest za wysokie w przypadku potrzeby ich wycięcia dla potrzeb modernizacji lub przebudowy dróg. Ograniczone środki na inwestycje drogowe uzasadniają wprowadzenie pkt. 7 w art. 80 ust.1. Wpisanie pkt. 13 do tego art. jest propozycją Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Art. 81.
Określa zasady uiszczania opłaty, a także przesunięcia terminu płatności i rozłożenia jej na raty w określonych okolicznościach.

Art. 82.
Ustala za co nakładane są pieniężne kary administracyjne w zakresie ochrony drzew i krzewów oraz zasady rozłożenia kar na raty i ich odraczania. Ma to znaczenie dla podmiotów rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej na terenie, z którego bez zgody właściwego organu usunięto drzewa lub krzewy. Rozłożenie na raty lub odroczenie kary ma zapobiec odstępowaniu inwestorów od podejmowania działalności gospodarczej w przypadku konieczności odprowadzenia do budżetu gminy, przed rozpoczęciem tej działalności, nieraz dużych kwot, z tytułu kar za usunięcie drzew bez zezwolenia. Jest to nowa regulacja prawna.
Art. 83.
Ustala wysokość kary za usunięcie drzewa lub krzewu bez zezwolenia albo za zniszczenie terenu zieleni lub drzewa albo krzewu w trzykrotnej wysokości opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Stawki kar za zniszczenie trawników i kwietników ustalone w kwocie odpowiednio 46 PLN i 395 PLN będą także corocznie waloryzowane, analogicznie jak opłaty i ogłaszane w Monitorze Polskim.

Rozdział 5
Organy ochrony przyrody


Art. 84.
W stosunku do organów wymienionych w dotychczasowej ustawie proponuje się do niej zaliczyć także: starostę, wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, ze względu na przypisane im upoważnienie np. w zakresie ochrony zadrzewień i zieleni.

Art. 85-88.
Dotyczą organów ochrony przyrody. Nowe zapisy dotyczą art. 85 ust. 2, gdzie doprecyzowano, w jakiej randze urzędniczej jest Główny Konserwator Przyrody.

Art. 86.
Obecnie nie wskazuje się, że wojewódzkiego konserwatora przyrody powołuje wojewoda. Dotychczasowy zapis powodował, że wojewódzki konserwator przyrody nie należy do korpusu służby cywilnej.

Art. 89-94.
Dotyczą organów doradczych w zakresie ochrony przyrody. Ujednolicono kadencje tych rad. Dotychczasową wojewódzką komisję ochrony przyrody zastępuje się nazwą wojewódzka rada ochrony przyrody. Ponadto zwiększa się liczbę członków Państwowej Rady Ochrony Przyrody do 40 osób ze względu na znaczne rozszerzenie zagadnień ochrony przyrody, m. in. o zagadnienia Natura 2000, nowe konwencje i porozumienia międzynarodowe, wymagające poszerzenia tego organu o odpowiednich specjalistów. Proponuje się przywrócić nazwę rada naukowa parku narodowego ze względu na wagę zagadnień naukowych w parkach narodowych. Nie wyklucza to ze składu tej rady osób spoza środowisk naukowych. Doprecyzowano zakres spraw, jakimi mają się zajmować poszczególne rady.

Art. 95.
Wprowadza wymóg przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora parku narodowego. Zapis ten ma na celu stworzenie możliwości awansu najlepszym pracownikom Służb Parków Narodowych na stanowisko dyrektora parku narodowego. Możliwość taka będzie motywacją do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych i umiejętności zarządzania.

Art. 96.
W stosunku do dotychczasowych obowiązków dyrektora parku narodowego, doszły dwa nowe określone w ust. 7 i 8, mówiące o współpracy z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej ze względu na funkcjonującą w strukturze organizacyjnej parku narodowego Straży Parku oraz ze starostą w zakresie ewidencji gruntów i budynków.

Art. 97.
Wprowadza zapis określający, że opłaty uzyskiwane przez park narodowy za wstęp do parku narodowego tak jak obecnie są przychodami gospodarstwa pomocniczego.


Art. 98.
Jest zapisem dotyczącym zadań Służby Parków Narodowych. Zadania te obejmują identyfikację zagrożeń, ochronę siedlisk, roślin, zwierząt i grzybów, procesów przyrodniczych, prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i propagandowej w zakresie ochrony przyrody, prowadzenia badań naukowych, odpowiedzialność za powierzony majątek. Zadania te nie były jasno określone w dotychczas obowiązujących przepisach.

Art. 99.
Utrzymuje dotychczasową regulację prawną w zakresie uprawnień Służby Parków Narodowych.

Art. 100.
Projektowany zapis doprecyzowuje zadania dyrektora parku krajobrazowego. Zrezygnowano z dotychczasowego zapisu powoływania przez ministra właściwego do spraw środowiska dyrektora parku krajobrazowego, położonego na terenie kilku województw. Będzie to w kompetencji wojewody, na terenie którego znajduje się siedziba dyrekcji parku.

Art. 101.
Zapis tego artykułu określa, że ze względów organizacyjnych w celu kierowania parkami krajobrazowymi mogą być tworzone zespoły parków krajobrazowych. Do dyrektora zespołu parków krajobrazowych stosuje się te same przepisy, jak do dyrektora parku krajobrazowego.

Art. 102.
W tym artykule precyzyjniej niż dotychczas wykazano zadania Służby Parków Krajobrazowych, które do tej pory były nienależycie wyszczególnione. Uprawnienia Służby Parków Krajobrazowych pozostają bez zmian. Nowym zapisem jest ust. 5. Chodzi tu o sprawę dotyczącą nadzoru nad obszarami Natura 2000. W ten sposób uniknie się tworzenia odrębnych służb dla obszarów Natura 2000. Potrzebne będzie jednak wzmocnienie etatowe parków krajobrazowych.

Art. 103.
Ust. 2 określa, kto może być funkcjonariuszem Straży Parku. Jest to nowy zapis.
Ust. 5 wprowadza do katalogu uprawnień funkcjonariuszy prawo kontroli opłat za wstęp do parku.
W ust. 7 wpisano, że funkcjonariusz Straży Parku ma prawo wykonywać określone uprawnienia nie tylko w granicach parku, lecz także poza jego granicami. Zapis ten ma bardzo duże znaczenie w przypadku, kiedy zaistnieje ewidentne wykroczenie bądź przestępstwo na terenie parku, natomiast sprawca oddala się bądź oddalił poza granice parku z dowodami przestępstwa lub wykroczenia. Zwłoka w działaniu mogłaby doprowadzić do zatarcia śladów, zachodzi więc konieczność prawnego uregulowania możliwości natychmiastowego działania.
Ust. 9 wprowadza delegację dla Rady Ministrów do określenia sposobów i szczegółowych zasad wykonywania czynności określonych w ust. 6 (nowy zapis).

Art. 104.
W ust. 2 wprowadzono jako środek przymusu bezpośredniego, „paralizator elektryczny, a wykreślono broń gazową.
Ust. 4 wprowadza delegację dla Rady Ministrów do określenia szczegółowych zasad użycia środków przymusu bezpośredniego (nowy zapis).

Art. 105.
Ust. 2 określa warunki, jakie musi spełnić funkcjonariusz Straży Parku by móc pracować z bronią palną (nowy zapis).
Ust. 3 wprowadza delegację dla Ministra Środowiska, który określi zakres szkolenia podstawowego dla funkcjonariuszy Straży Parku oraz tryb powołania komisji egzaminacyjnej (nowy zapis).
Ust. 4- 6 ustala zasady nabycia broni palnej na okaziciela dla parku narodowego oraz jej przydziału przez dyrektora parku dla funkcjonariuszy Straży Parku (nowy zapis).
Ust. 9 określa przypadki użycia broni palnej myśliwskiej przez funkcjonariuszy Straży Parku (zapis nowy).
Ust. 11 wprowadza delegację dla Rady Ministrów do określenia zasad i warunków użycia broni palnej przez funkcjonariuszy Straży Parku (nowy zapis).

Art. 106.
Zapis tego artykułu jest powtórzeniem dotychczasowego zapisu w ustawie o ochronie przyrody.

Art. 107.
Oprócz wskazania, że minister właściwy do spraw środowiska sporządza Krajową strategię ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej (który to zapis istnieje już w obecnie obowiązującej ustawie) wprowadzono także zapis nakładający obowiązek zastosowania i wdrażania zasad ochrony różnorodności biologicznej w różnych działach gospodarki przez ministrów, którzy tymi działami zawiadują. Zapis ten pozwala na przełożenie zapisów Krajowej strategii na ich praktyczne zastosowanie i umożliwi ochronę różnorodności biologicznej poprzez różne działania w innych dziedzinach (nie tylko przez ochronę przyrody).

Art. 108.
Stanowi doprecyzowanie obowiązku prowadzenia państwowego monitoringu środowiska także w zakresie obejmującym składniki różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Artykuł określa zadania jakie są postawione przed monitoringiem przyrodniczym, pozwoli to na bieżącą ocenę skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody oraz wskaże ewentualną potrzebę podjęcia działań interwencyjnych w tym zakresie. Prowadzenie monitoringu przyrodniczego zapewni wiarygodną informację o stanie środowiska przyrodniczego.
Zapis tego artykułu zgodny jest z wymogami Konwencji o Różnorodności Biologicznej, Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz Dyrektywy Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków.

Art. 109.
W dotychczas obowiązującej ustawie nie zapisano możliwości lokalizowania na terenie parków krajobrazowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko z listy, dla której nie jest obligatoryjne sporządzanie raportu o oddziaływaniu na środowisko. Obecny projekt wprowadza taką możliwość, uzależniając dopuszczenie do lokalizacji tego typu przedsięwzięć (na terenie parku krajobrazowego) od wyniku przeprowadzonego postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, a w szczególności na przyrodę parku. Artykuł ten formułuje obowiązek uzgadniania z wojewodą wydawania decyzji o warunkach zabudowy dla takich przedsięwzięć. Określa również obowiązek dokonania uzgodnienia decyzji dla potrzeb inwestycji realizujących cel publiczny. Ten zapis istnieje również w obowiązującej ustawie o ochronie przyrody. Dodatkowo wprowadzono zapis nakładający obowiązek przeprowadzenia działań kompensacyjnych w przypadku, w którym dane przedsięwzięcie naruszy spójność krajowego systemu obszarów chronionych bądź wpłynie niekorzystnie na przyrodę danego obszaru, a nie ma dla niego rozwiązania alternatywnego. Wprowadzony zapis wskazuje, że koszty przeprowadzenia takich działań kompensacyjnych obciążają inwestora. Jest to zgodne z przepisami dotyczącymi postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Dotychczas istniejące w ustawie o ochronie przyrody zapisy nie wskazywały, kto i w jakim przypadku jest zobowiązany do przeprowadzania działań kompensacyjnych. Takie uszczegółowienie zapisów umożliwi praktyczną realizację tego obowiązku.


Art. 110.
Zapis artykułu doprecyzowuje wydawanie przez wojewodę zgody lub zezwolenia na niektóre czynności podlegające zakazom (pozyskiwanie roślin podlegających ochronie częściowej, preparowanie martwych zwierząt, przetrzymywanie spreparowanych zwierząt, umyślne płoszenie i niepokojenie zwierząt, fotografowanie i filmowanie, jeżeli dotyczy ono obszaru tylko jednego województwa).

Art. 111.
Zapis umożliwiający wojewodzie wprowadzenie niektórych zakazów na okres 6 miesięcy obowiązuje również w obecnej ustawie. Chodzi tu o możliwość szybkiego działania na rzecz ochrony przyrody w nagłych zdarzeniach.

Art. 112.
W stosunku do obowiązującej ustawy prowadzenie rejestru form ochrony przyrody na szczeblu centralnym jest nowym zadaniem ministra właściwego do spraw środowiska. Ma ono na celu zapewnienie bieżącej informacji o parkach narodowych, parkach krajobrazowych, rezerwatach przyrody, obszarach chronionego krajobrazu, użytkach ekologicznych, pomnikach przyrody, stanowiskach dokumentacyjnych, zespołach przyrodniczo-krajobrazowych oraz obszarach Natura 2000. Prowadzenie rejestru jest formą podawania do wiadomości publicznej o prowadzonej ochronie na szczeblu krajowym. Ma też zapewnić lepszą koordynację zadań dotyczących form ochrony przyrody na szczeblu krajowym. Informacje o poszczególnych obiektach w rejestrze w stosunku do obowiązującej ustawy rozszerzono o wymóg przekazania mapy z granicami obszaru chronionego i jego otuliny oraz podanie informacji o ewentualnym sporządzeniu planu ochrony oraz miejsce i datę ogłoszenia aktu ustanawiającego plan. Motywem takiej poprawki jest także usprawnienie sprawozdawczości Polski w zakresie współpracy międzynarodowej, zwłaszcza w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz potrzeba lepszej koordynacji zadań dotyczących form ochrony przyrody na szczeblu krajowym.

Art. 113.
Dotychczasowy obowiązek „prowadzenia dokumentacji przez wojewodę został zastąpiony obowiązkiem „gromadzenia dokumentacji, co odpowiada stanowi faktycznemu. Niezależnie od rejestru centralnego wojewoda ma obowiązek prowadzenia rejestru rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody, użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych oraz stanowisk dokumentacyjnych, ze względu na zadania przypisane temu organowi ochrony przyrody.

Art. 114.
Wymóg umieszczania tablic na obrzeżach obszarów oraz w pobliżu chronionych obiektów jest powtórzeniem dotychczasowego zapisu ustawowego art. 50 i stanowi praktyczny wymiar podawania do publicznej wiadomości informując o prowadzonej ochronie. Wymiar praktyczny a zarazem i porządkowy ma uściślenie obowiązujących przepisów prawnych poprzez wskazanie na kim spoczywa obowiązek, a kto może umieszczać tablice. Na obrzeżach parku narodowego tablice umieszcza dyrektor parku, a na obrzeżach pozostałych form ochrony przyrody organ sprawujący bezpośredni nadzór nad formą ochrony przyrody. Potrzeba ujednolicenia wzorów tablic ma zarówno wymiar praktyczny, jak i estetyczny.

Art. 115.
Zapis tego artykułu wynika z nowoczesnej filozofii ochrony różnorodności biologicznej polegającej na powszechnym stosowaniu zasad ochrony przyrody a nie tylko na obszarach objętych formami ochrony przyrody.


Art. 116.
Stanowi uściślenie obowiązującego obecnie art. 41a ustawy o ochronie przyrody, przy czym tereny o szczególnych wartościach przyrodniczych, walorach krajobrazowych i siedliskowych, tereny masowych lęgów ptaków, ostoi i stanowisk gatunków chronionych oraz tarlisk, zimowisk, przepławek i miejsc masowej migracji ryb lub innych organizmów wodnych zostały zastąpione obszarami objętymi formami ochrony przyrody. Wynika to z faktu, że wyżej wymienione obszary z reguły są już objęte formami ochrony przyrody. Utrzymany został wymóg uzyskania decyzji wojewody, ale zostały uszczegółowione zasady, które wojewoda zobowiązany jest brać pod uwagę wydając taką decyzję.

Art. 117.
Stanowi uściślenie dotychczasowego zapisu art. 42 ustawy o ochronie przyrody. Nową regulację w stosunku do obowiązującej ustawy stanowi zakaz sprowadzania do kraju roślin, zwierząt lub grzybów gatunków obcego pochodzenia, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym. Zapis ten ma na celu ochronę rodzimej przyrody przed zagrożeniami ekspansywnych gatunków obcych.

Art. 118.
Obowiązujące zasady gospodarowania zasobami przyrody nieożywionej określone w art. 43 obowiązującej ustawy o ochronie przyrody zostały rozszerzone o ochronę miejsc występowania kopalnych szczątków roślin bądź zwierząt, dodatkowo wprowadzono zakaz wywozu za granicę, bez zezwolenia ministra właściwego do spraw środowiska, meteorytów i kopalnych szczątków roślin bądź zwierząt będących obiektami paleontologicznymi. Wymienione obiekty posiadają ogromne wartości przyrodnicze i poznawcze, których zachowanie może przyczynić się do zachowania dziedzictwa przyrodniczego naszego kraju.

Art. 119.
Jest to w całości nowy zapis stanowiący uszczegółowienie art. 118. Zawarta jest tu praktyczna wskazówka postępowania w przypadku odkrycia kopalnych szczątków roślin lub zwierząt będących obiektami paleontologicznymi, zgodnie z którą należy o nim niezwłocznie powiadomić organ właściwej gminy, powiatu bądź wojewodę oraz zawarta jest praktyczna wskazówka dla wojewodów: w przypadku ustalenia że przekazane szczątki roślin lub zwierząt są cenne dla nauki należy je przekazać do właściwego muzeum lub placówki naukowej.

Art. 120.
Obowiązujący zapis został zmieniony, a więc uprawnienia w tym zakresie przypisano wojewodzie i dyrektorowi parku, a dotychczas posiadał je starosta. Zapis taki jest w pełni uzasadniony, ponieważ zarówno wojewoda, jak i dyrektor parku wykonują zadania związane z ochroną przyrody i sprawują kontrolę nad przestrzeganiem przepisów o ochronie przyrody. Nadanie tego prawa wojewodzie umożliwia wydanie przez wojewodę upoważnienia do tych czynności podległym służbom, szczególnie służbom parków krajobrazowych. Do tej pory wojewoda każdorazowo musiał zwracać się do starosty, co znacznie wydłużało drogę postępowania administracyjnego.

Art. 121.
Obowiązujący przepis został uszczegółowiony - wprowadzono zakaz przeznaczania terenu, na którym znajduje się starodrzew, na realizację celów wymagających jego usunięcia; teren, na którym znajduje się starodrzew w mieście i na wsi o zwartej zabudowie uznaje się jako teren zieleni, a na obszarze niezabudowanym jako zadrzewienie. Utrzymana została możliwość dopuszczenia zmiany przeznaczenia terenu, na którym znajduje się starodrzew, jedynie w drodze uchwały rady gminy, po uzyskaniu zgody starosty.


Art. 122.
W całości jest powtórzeniem zapisu art. 45 obowiązującej ustawy o ochronie przyrody.

Art. 123.
Jest nowym zapisem mającym na celu niedopuszczenie do bezmyślnego, nieuzasadnionego niszczenia roślin i grzybów bądź zabijania zwierząt oraz niszczenia ich siedlisk na terenach nie objętych formami ochrony przyrody. Zapis taki wynika z potrzeby powszechności ochrony przyrody.

Art. 124.
Przywrócono zapisy umożliwiające funkcjonowanie Straży Ochrony Przyrody jako organizacji społecznej. Jednakże zakres działania tej Straży jest znacząco ograniczony w stosunku do uprawnień z dawnego okresu jej funkcjonowania, wynika z obecnych uwarunkowań prawnych Państwa.

Art. 124 ust. 7.
Koszty egzaminów będą pokrywali kandydaci na członka SOP. Będą one z pewnością odpowiadały rzeczywistości, gdyż wojewoda będzie zainteresowany podjęciem działań przez SOP. Trudno byłoby określić w ustawie koszty egzaminów, które będą różne w zależności od liczby kandydatów.

Art. 125.
Artykuł ten zachowuje dotychczasowe uprawnienia społecznego opiekuna przyrody. Działania związane z nadawaniem uprawnień społecznego opiekuna przyrody będą wykonywane w ramach czynności starosty. Nie wskazano tu wymogu ponoszenia przez kandydata na społecznego opiekuna przyrody opłat związanych z uzyskaniem uprawnienia, mając na uwadze interes ochrony przyrody oraz to, że najczęściej tej funkcji podejmują się osoby starsze (emeryci i renciści).
Nadawanie uprawnień społecznego opiekuna przyrody wychodzi naprzeciw prośbom osób, które chcą włączyć się społecznie w praktyczną działalność na rzecz ochrony przyrody. Dotyczy to w szczególności ochrony pomników przyrody. Zadania polegają na informowaniu służb ochrony przyrody o spostrzeżeniach w zakresie uszkadzania tworów przyrody, ich oznakowania lub naturalnych zagrożeniach, np.: złamaniach drzew. Nadanie uprawnień społecznego opiekuna przyrody jest nieczęste i z tego tytułu koszty starosty są minimalne. Ograniczają się one do poświęcenia raz lub dwa razy w roku kilku godzin pracy urzędników starostwa na przeprowadzenie instruktażu kandydatów na opiekunów, przeprowadzenie rozmowy z kandydatami dotyczącej podstawowych wiadomości w zakresie wymagań ochrony obszaru lub obiektu chronionego oraz wystawienia zaświadczenia o nadaniu uprawnień społecznego opiekuna przyrody.

Art. 126.
Przewiduje wpisywane do ksiąg wieczystych faktu objęcia nieruchomości jedną z form ochrony przyrody. Wniosek o wpisanie i wykreślenie składa organ ustanawiający formę ochrony przyrody (odnośnie parku narodowego wniosek składa dyrektor tego parku). Wnioskodawca ponosi koszty wpisu. Jest to nowy zapis zapewniający pełniejsze ujawnienie stanu prawnego nieruchomości w księdze wieczystej.

Art. 127.
Określa zasady odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez niektóre gatunki chronione. Nie uległ zmianie wykaz gatunków, nowością jest umieszczenie w ustawie wilka, który obecnie jest ujęty w rozporządzeniu Rady Ministrów. Wprowadzono nowy zapis (w ust. 6), który ma ujednolicić zasady postępowania w zakresie zgłaszania, szacowania i wypłaty odszkodowań. Utrzymany zostaje zapis przewidujący właściwość sądów powszechnych przy rozstrzyganiu sporów o wysokość odszkodowania. Nową regulacją jest określenie przypadków, kiedy odszkodowanie nie przysługuje (w ust. 5). Dzięki temu zostanie ograniczona możliwość domagania się odszkodowań w przypadku niewłaściwego postępowania poszkodowanego, a także za szkody minimalne (do równowartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 ha), szkody wyrządzone w mieniu Skarbu Państwa, a także wskazują kiedy grunt stanowiący własność Skarbu Państw został przydzielony jako deputat pracowniczy. Bez zmian pozostawiono pozostałe zapisy przewidujące odpowiedzialność za szkody wywołane przez zwierzęta łowne, powodowane w parkach narodowych i rezerwatach przyrody. Ustęp 3 i 4 przewiduje możliwość współdziałania właścicieli i użytkowników gruntów z wojewodą lub dyrektorem parku narodowego w sprawie ograniczania szkód łowieckich, np. przez grodzenie pól. Chodzi tu o takie przypadki, gdy bardziej opłacalne jest finansowanie wykonania zabezpieczenia niż wypłacania odszkodowań.

Art. 128.
Przewiduje karę aresztu lub grzywny za naruszenia zakazów obowiązujących na obszarach objętych formami ochrony przyrody, a także w odniesieniu do pomników przyrody i chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt. Została przewidziana możliwość zastosowania środków karnych (przepadku narzędzi i przedmiotów uzyskanych w drodze wykroczenia, obowiązku przywrócenia stanu poprzedniego, przepadku lub odesłania na koszt właściciela zwierzęcia, rośliny lub grzybów).

Art. 129.
Określa listę wykroczeń, za popełnienie których przewidziana jest kara aresztu lub grzywny. Nowością jest uwzględnienie nowych:
Wprowadzenie nowych wykroczeń uzasadnione jest zmianą przepisów merytorycznych, wprowadzających nowe wymogi w stosunku do ochrony przyrody.

Art. 130.
Propozycje do zmiany ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym polegają na dostosowaniu jej przepisów do przepisów Unii Europejskiej i tak:

Art. 131.
Artykuł ten jest przeredagowaniem ze względu na zmianę pojęcia z ochrony częściowej na ochronę czynną.

Art. 132-133.
Rozszerzają uprawnienia Straży Leśnej oraz Państwowej Straży Łowieckiej o kontrolę przestrzegania zakazów w stosunku do ochrony przyrody.

Art. 134.
Zmiana w ustawie o ochronie zwierząt polega na nowej definicji „doświadczenia na zwierzęciu, gdyż dotychczasowy zapis niepotrzebnie ograniczał możliwość obrączkowania ptaków oraz wykonywania badań naukowych nad zwierzętami m. in. w ogrodach zoologicznych i parkach narodowych. Ponadto, skreśla się w tej ustawie rozdział 5 w związku z jednoczesnym przeniesieniem jego przepisów do ustawy o ochronie przyrody. Zmiana art. 33 ust 1 pkt. 6 jest konieczna ze względu na potrzebę uśmiercania niektórych zwierząt chronionych na obszarze nie tylko parku narodowego i rezerwatu przyrody. Dotyczy to w szczególności ograniczenia populacji kormoranów, bobrów itp. Dodanie art. 33 ust. 1a następuje w celu umożliwienia uśmiercania zwierząt gatunków chronionych przy użyciu broni myśliwskiej.

Art. 136.
Nowelizacja ustawy o opłacie skarbowej ma na celu określenie wysokości opłat za zezwolenia, których wydawanie jest przewidziane przepisami niniejszego projektu, a także zwolnienia od opłat zezwoleń uzyskiwanych przez organizacje ekologiczne i jednostki naukowe działające na rzecz ochrony przyrody.

Art. 137.
Zmiana dotycząca ustawy Prawo wodne wprowadza konieczność uzgadniania z wojewodą decyzji określających warunki robót prowadzonych na terenach zagrożonych powodziami. Ponadto operat wodno-prawny będzie musiał zawierać informację o obszarach i obiektach chronionych na podstawie ustawy o ochronie przyrody.

Art. 138.
Obrączkowanie ptaków wykonuje się od wielu lat; zasadne więc jest, aby nie obrączkować tych samych osobników ponownie.
Art. 139
Przepis przejściowy dotyczących dyrektorów Parków Narodowych powołanych przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy
Art. 140
Przepis przejściowy w stosunku do funkcjonariuszy Straży Parku.

Art. 141.
Przewiduje, że pracownicy Służby Parków Narodowych i Służby Parków Krajobrazowych mogą nosić mundury starych wzorów do wyczerpania zapasów, co jest uzasadnione istniejącymi zapasami umundurowania.

Art. 142.
Przewiduje, że istniejące ogrody zoologiczne i botaniczne mają uzyskać do czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej zezwolenie przewidziane niniejszym projektem.

Art. 143.
Określa okres, w którym należy zarejestrować zwierzęta posiadane bez właściwych dokumentów i zezwoleń. Po upływie tego okresu będą nakładane kary.



Art. 144.
Przewiduje roczny okres na uzyskanie zezwoleń na posiadanie spreparowanych zwierząt objętych ochroną. Dzięki temu stworzona została możliwość legalizacji posiadanych spreparowanych zwierząt.

145

Art. regulujący nazewnictwo obecnie funkcjonujących: Straży Parków Narodowych, Służby Parków Narodowych oraz Służb Parków Krajobrazowych

Art. 146.
Przewiduje, że formy ochrony przyrody istniejące przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy o ochronie przyrody stają się formami ochrony przyrody w rozumieniu nowej ustawy.

Art. 147.
Przewiduje, że istniejące plany ochrony dla parków narodowych i krajobrazowych, a także dla rezerwatów przyrody staną się planami ochrony przyrody w rozumieniu niniejszej ustawy.

Art. 148.
Przewiduje, że istniejące parki gminne staną się parkami gminnymi w rozumieniu nowej ustawy.

Art. 149.
Przewiduje, że istniejące strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych staną się takimi strefami w rozumieniu nowej ustawy.

Art. 150.
Przewiduje, że przepisy wykonawcze wydane na podstawie obecnie obowiązującej ustawy o ochronie przyrody zachowują moc, o ile nie są sprzeczne z nową ustawą.

Art. 151.

Określa przejście KZPN w stan likwidacji z dniem wejścia w życie projektowanej ustawy.

Art. 152.
Reguluje stosunki pracy z pracownikami KZPN.

Art. 153.
Stanowi, że do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie nowej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Dzięki temu zostanie zachowana równość obywateli wobec prawa i poczucie pewności prawa.

154
Stanowi, że traci moc obecnie obowiązująca ustawa o ochronie przyrody, z wyjątkiem art. 21, który traci moc z chwilą likwidacji KZPN.

Art. 155.
Określa, że nowa ustawa wejdzie w życie w ciągu 14 dni po ogłoszeniu, z wyjątkiem zapisów dotyczących obszarów Natura 2000, które wejdą w życie z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Inny termin wejścia w życie tych przepisów jest uzasadniony tym, że przepisy te wynikają z zobowiązań ściśle związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Zapisy regulujące przewożenie przez granicę państwa roślin i zwierząt należących do określonych gatunków tracą moc z chwilą uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, ponieważ sprawy te regulują rozporządzenia wspólnotowe.

Ocena Skutków Regulacji (OSR) do projektu ustawy o ochronie przyrody



1. Konsultacje
Przez cały okres (od połowy 2002 roku) prac nad projektem ustawy utrzymywano kontakt z zainteresowanymi ośrodkami naukowym, Państwową Radą Ochrony Przyrody oraz niektórymi organizacjami pozarządowymi.
W wyniku rozesłania w marcu 2003 roku projektu do konsultacji społecznych, uzyskano kilkaset różnych propozycji nowych zapisów i przeredagowań. W większości były to propozycje niemożliwe do przyjęcia, ze względu na ich niezasadność merytoryczną, niezgodność z zasadami techniki legislacyjnej, sprzeczność z innymi aktami prawnymi lub znacząco, lecz niepotrzebnie ograniczające prawa własności, a ponadto także ze względu na wysokie koszty, które byłyby wielokrotnie wyższe od możliwości finansowych państwa, np. w przypadku utworzenia służb ochrony przyrody w powiatach i gminach.
Wiele propozycji było ze sobą sprzecznych.
Niemniej konsultacje społeczne spowodowały znaczące doprecyzowanie projektu ustawy tak, aby odpowiadała celom ochrony przyrody z równoczesnym uwzględnieniem woli większości społeczeństwa, wyrażonej w trakcie konsultacji.

2. Wpływ regulacji na dochody i wydatki sektora publicznego
Zasadnicze skutki dla budżetu Państwa spowoduje wdrożeniem sieci Natura 2000. Zadania w tym zakresie są obligatoryjne, gdyż wynikają z wymogów Dyrektywy Ptasiej i Dyrektywy Siedliskowej. Pomimo że stosowanie wymogów dyrektyw będzie Polskę obowiązywało z chwilą akcesji do Unii Europejskiej, to już od 5 lat są prowadzone prace w zakresie przygotowania do wyznaczenia i wdrażania funkcjonowania sieci Natura 2000. W latach poprzednich oraz w 2003 roku środki finansowe na te zadania pochodzą głównie z funduszu PHARE oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, natomiast w kolejnych ustawach budżetowych, począwszy od 2004 roku, należy ująć stosowne koszty na zadania dotyczące sieci Natura 2000.
Na rok 2004 w rezerwie budżetowej należałoby ująć kwotę 500 tys. zł na zadania związane z ochroną obszarów Natura 2000 w zakresie określenia najpilniejszych działań ochronnych do wykonania w roku 2005.
Z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej obszary Natura 2000 wyznaczone dla ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków roślin i zwierząt nie zostaną ustanowione, gdyż może to nastąpić dopiero po akceptacji proponowanych obszarów Natura 2000 przez Komisję Europejską. Do czasu ustanowienia tych obszarów (proponuje się w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska) Polska będzie zobowiązana niedopuścić do pogorszenia stanu przyrody na tych obszarach.
Obszary Natura 2000 wyznaczone do ochrony ze względu na ochronę ptaków, mają funkcjonować z chwilą zgłoszenia ich do Komisji Europejskiej. Lecz i w tym przypadku musza być uprzednio (po zgłoszeniu do Komisji Europejskiej) ustanowione te obszary przez ministra właściwego do spraw środowiska.

Nie jest możliwe obecnie dokładne oszacowanie kosztów, ponieważ nie są dokładnie znane powierzchnie obszarów użytkowanych rolniczo, na których gospodarkę rolną trzeba będzie dostosować do wymogów ochrony, zgodnie z Dyrektywą Ptasią i Dyrektywą Siedliskową. Zakłada się, że koszty dotyczące prowadzenia gospodarki dostosowanej do ochrony siedlisk w obszarach Natura 2000 będą ponoszone w ramach programu rolno-środowiskowego.
Orientacyjnie określa się, że powierzchnia gruntów rolnych łąk i pastwisk w granicach obszarów Natura 2000, wyniesie około 500 tys. ha, z tego około 250 tys. ha może wymagać objęcia programem rolno-środowiskowym. Przyjmując, że rekompensaty wyniosłyby około 600 zł/ha rocznie, to daje ogółem około 150 mln zł rocznie. Praktycznie będzie to wdrażane przez kilka lat, począwszy od 2005 roku. Nie jest obecnie wiadome, jakie będą przyjęte zasady dofinansowania obszarów Natura 2000 przez Komisję Europejską.
Kolejne istotne skutki finansowe związane z obszarami Natura 2000 dotyczą sporządzania planów ochrony.
Zakres, a tym samym koszt sporządzenia planów ochrony dla poszczególnych obszarów, będzie znacznie zróżnicowany (od 5 do 100 tys. zł), a przeciętnie wyniesie około 20 tys. zł.
Przyjmując, że obszarów Natura 2000 będzie 400, to łączny koszt sporządzenia planów ochrony wyniesie około 8 mln zł. Projekty planów będą sporządzane począwszy od 2004 roku i prace potrwają około 5 lat. Oznacza to, że rocznie potrzeba około 1,6 mln zł. Powinny to być środki pochodzące częściowo z budżetu Państwa, a częściowo z funduszy celowych.
Z uwagi na to, że fundusze celowe, takie jak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i fundusze wojewódzkie posiadają osobowość prawną zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, nie można zdecydowanie określić udziału środków tych funduszy w realizacji programu Natura 2000. Zakłada się więc, że w związku z polityką ekologiczną i zgodnie z przewidywanymi zmianami w ustawie Prawo ochrony środowiska dotyczącymi wspólnego uchwalania strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zakłada się, że fundusze celowe pokryją około 80% wydatków na opracowanie planów ochrony dla obszarów Natura 2000.
Koszty związane z likwidacją Krajowego Zarządu Parków Narodowych. Jednostka ta funkcjonuje na podstawie dotychczasowej ustawy. Likwidacja KZPN wymaga przeniesienia środków i etatów pozostających w jej dyspozycji do dyspozycji Ministra Środowiska, gdyż zadania KZPN przejmą komórki organizacyjne Ministerstwa Środowiska. Koszty likwidacji KZPN będą musiały się zmieścić w dotychczasowej wysokości środków związanych z funkcjonowaniem KZPN, w tym także odprawy dla pracowników likwidowanej jednostki.
Nie przewiduje się dodatkowych środków budżetowych na likwidację Krajowego Zarządu Parków Narodowych. Obecnie roczny koszt związany z funkcjonowaniem Krajowego zarządu Parków Narodowych wynosi 1.828 tys. zł (według planu na 2003 rok), a średnioroczne zatrudnienie wynosi 21 etatów. O środki w tej wysokości powinny być zwiększone środki budżetowe Ministerstwa Środowiska, a pomniejszone o środki przeznaczone na działalność parków narodowych (po zlikwidowaniu Krajowego Zarządu Parków Narodowych). Całość dotychczasowych zadań Krajowego Zarządu parków Narodowych ma przejąć minister właściwy do spraw środowiska i dlatego powinien w całości przejąć środki finansowe i etaty. Zakłada się, że wszystkim pracownikom Krajowego zarządu parków Narodowych zostaną zaproponowane stanowiska pracy w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Środowiska. Nie jest możliwe wykorzystanie etatów Krajowego Zarządu Parków Narodowych na częściowe ich przeznaczenie dla potrzeb wykonywania zadań w zakresie Natura 2000 przypisanych komórkom Ministerstwa Środowiska. Likwidację Krajowego Zarządu Parków Narodowych będą przeprowadzali pracownicy tej jednostki, a więc w ramach planowanych środków budżetowych na Krajowy Zarząd Parków Narodowych.
Zarządzanie obszarami Natura 2000 wymaga zwiększenia etatów dla służb ochrony przyrody, w tym:
· w Ministerstwie Środowiska 4 etatów,
· w urzędach wojewódzkich 16 etatów,
· w parkach krajobrazowych 55 etatów (Służby Parków Krajobrazowych będą sprawować nadzór nad obszarami Natura 2000, z wyjątkiem parków narodowych),
· w parkach narodowych 23 etatów (Służba Parków Narodowych będzie także sprawowała ochronę niektórych obszarów Natura 2000).
_________________________
Razem 98 etatów
Oznacza to, że w każdej ww. jednostce (parku narodowym, parku krajobrazowym, urzędzie wojewódzkim) zostanie zatrudniona 1 osoba zajmująca się działaniami związanymi z funkcjonowaniem obszarów Natura 2000. Pozwoli to na uniknięcie tworzenia odrębnych struktur służb ochrony przyrody w związku z tworzeniem sieci Natura 2000. Każdy z dyrektorów parków narodowych i dyrektorów parków krajobrazowych będzie nadzorował po kilka obszarów Natura 2000 (przewiduje się, że obszarów tych będzie około 450).
Przyjmując miesięczny koszt jednego etatu (płaca wraz z pochodnymi) w wysokości 2,4 tys. zł, roczne koszty związane z utworzeniem 98 stanowisk pracy wyniosą w zaokrągleniu 2,8 mln zł. Zadanie w tym zakresie należy wdrażać w ciągu 3 lat.
Realizacja innych działań dotyczących obszarów Natura 2000 będzie wynosić szacunkowo około 10 mln zł rocznie (wydatki bieżące, rozjazdy, środki transportu, informacja, monitoring, raporty roczne, ekspertyzy).
Łącznie roczny koszt dotyczący obszarów Natura 2000 szacunkowo określa się w zaokrągleniu na około 14 mln zł, z tego:
· 1,6 mln zł na sporządzenie planów ochrony,
· 2,8 mln zł na zatrudnienie pracowników,
· 10,0 mln zł inne koszty
_______________________
Razem 14,4 mln zł
Koszty te będą rozłożone na około 7 lat, po około 2 mln zł rocznie.
Nie jest możliwe określenie skutków finansowych w następstwie zapisów art. 32. Mogą one wystąpić dopiero za kilka lat po sporządzeniu planów ochrony dla poszczególnych obszarów Natura 2000. Nie wiadomo też, jakie zostaną przyjęte zasady dopłat przez UE do ochrony obszarów Natura 2000.
Z zapisów projektu ustawy nie wynika bezpośredni obowiązek rekompensaty dla gospodarstw rolnych, gdyż dla tych gospodarstw będą miały zastosowanie przepisy dotyczące programów rolno-środowiskowych.
Ważnym zadaniem wynikającym z wymogów prawa unijnego, wpisanych do projektu ustawy o ochronie przyrody, jest przyjmowanie przez ogrody zoologiczne oraz ośrodki rehabilitacji zwierząt i zwierząt, zarekwirowanych przez Służby Celne, a przez ogrody botaniczne roślin, z nielegalnego handlu okazami CITES oraz gatunków zwierząt ze stanu dzikiego, wymagających okresowej opieki człowieka. Koszt z tym związany obejmuje przygotowanie pomieszczeń do przetrzymywania zwierząt, transport zwierząt oraz koszt ich utrzymania (karma, opieka lekarsko-weterynaryjna) oraz transport roślin i przygotowanie stanowisk do ich uprawy. Koszty te szacuje się rocznie na około 500 tys. zł. Inne koszty ogrodów zoologicznych, a także ogrodów botanicznych będą obejmowały hodowlę zwierząt i uprawę roślin w tych ogrodach, gatunków zagrożonych w stanie naturalnym. Koszty roczne z tym związane szacuje się na około 4,5 mln zł. Łączne koszty wyniosą 5 mln zł i rozłożone będą na około 6 lat.
Wzrost kosztów z tytułu zwiększenia liczby członków organów doradczych ochrony przyrody dotyczy jedynie Państwowej Rady Ochrony Przyrody i wyniesie w skali rocznej około 10 tys. zł.
Liczba członków wojewódzkich rad ochrony przyrody praktycznie nie zwiększy się, a wszystkich rad naukowych parków narodowych, nawet zmniejszy się o 32 osoby w stosunku do obecnej liczebności.
Sumaryczne więc wydatki na organy doradcze zmniejszą się, a nie zwiększą się. Zrezygnowano z pierwotnego zamiaru możliwości zaproszenia na posiedzenia PROP osób nie będących jej członkami. Obowiązek wpisów do ksiąg wieczystych istnieje także obecnie, a więc w tym zakresie nie zmienią się koszty budżetowe.
Ogółem koszty roczne szacuje się na około 18 mln zł, ale dopiero po około 2-3 latach.
Łączne koszty ochrony przyrody obejmujące całość zadań wynikających z projektu ustawy o ochronie przyrody szacuje się, przyjmując aktualny rzeczywisty poziom finansowania oraz podając wysokość brakujących środków i dodając wyżej podane koszty nowych zadań zapisanych w projekcie ustawy będą się kształtowały następująco:
Środki budżetowe będące w dyspozycji wojewodów na 2003 r. wynoszą łącznie 26.653 tys. zł i obejmują one następujące rodzaje zadań:
1) parki krajobrazowe 20.997 tys. zł,
2) pozostałe wydatki 5.656 tys. zł,
w tym:
- odszkodowania za szkody powodowane
przez chronione gatunki zwierząt 1.010 tys. zł.
Środki budżetowe parków narodowych (łącznie z Krajowym Zarządem Parków Narodowych) na 2003 r. wynoszą 55.697 tys. zł, w tym dotacje dla gospodarstw pomocniczych 2.418 tys. zł.
Ogółem środki budżetowe na ochronę przyrody (bez kosztów administracyjnych urzędu Ministerstwa Środowiska oraz urzędów wojewodów) wynoszą w 2003 r. 82.350 tys. zł.
Do tej kwoty należy dodać dochody własne gospodarstw pomocniczych parków narodowych w wysokości 42.873 tys. zł, czyli razem około 125.223 tys. zł.
Ochrona przyrody jest dofinansowywana z funduszy celowych (Ekofunduszu i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) i wynosi to:
1) na szczeblu województwa - około 6.700 tys. zł,
2) parki narodowe - około 23.300 tys. zł.
___________________________________
Razem około 30.000 tys. zł.
Całościowo na ochronę przyrody obecnie (wg danych na 2003 r.) wydatkuje się kwotę około 155.200 tys. zł.
 Jak podano powyżej, przewiduje się, że realizacja nowych zadań w zakresie ochrony przyrody wynikająca z zapisów projektu ustawy o ochronie przyrody, będzie kosztowała budżet Państwa około 18 mln zł.
Łącznie ochrona przyrody (mając na uwadze obecny poziom jej finansowania) wyniesie około 173 mln zł.
 Należy jednak wskazać, że obecne środki przeznaczane na ochronę przyrody nie pokrywają nawet minimalnych potrzeb (np. na wypłaty odszkodowań brakuje rocznie około 1 mln zł, a szczególnie w zakresie należności pracowniczych parków narodowych, które wynoszą rocznie około 1 mln zł (wydatki mundurowe i mieszkaniowe).
Na inne pilne zadania, niezbędne są dodatkowe środki rocznie w wysokości około 20 mln zł.
Projekt ustawy spowoduje znaczące zmniejszenie obciążenia budżetu Państwa z powodu rezygnacji z obecnego obowiązku sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Dotychczasowy obowiązek sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dotyczył parków narodowych (23 jednostki), rezerwatów przyrody (około 1330 obiektów) i parków krajobrazowych (145 obszarów). Na obecną ogólną liczbę tych form ochrony przyrody, wynoszącą około 1500 zaledwie dla kilku sporządzono miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Przeciętny koszt sporządzania takiego planu szacuje się na około 100 tys. zł. W sumie więc budżet Państwa musiałby wydatkować około 150 mln zł. W tej sytuacji zrezygnowano z zapisu dotyczącego obowiązku sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (obowiązek ciążył na gminie, a koszty obciążały budżet Państwa), a pozostawiono w projekcie zapis, że ustalenia planu ochrony przyjmuje się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Inne zadania wynikające z projektu ustawy o ochronie przyrody pokrywają się zasadniczo z dotychczasowymi zadaniami, a więc ich koszty powinny mieścić się w dotychczasowych wysokościach.
Projekt ustawy nie spowoduje wzrostu wydatków jednostek samorządów terytorialnych również w następstwie art. 72 oraz art. 125, a wydatki na ogrody zoologiczne i botaniczne będą ponoszone według uznania samorządów. W wyniku już obowiązujących przepisów gminy są zobowiązane tworzyć i utrzymywać w należytym stanie tereny zieleni i zadrzewienia. Natomiast w ramach bieżącej pracy pracownicy powiatów, którym przypisane są sprawy ochrony przyrody i leśnictwa, będą zajmować się wydawaniem uprawnień dla społecznych opiekunów przyrody. Dotychczasowe zadania pozostają bez zmian z tym, że zniesiono zadania starosty do prowadzenia rejestru ochrony przyrody. Pewien ubytek dochodów jednostek samorządów terytorialnych (gmin) nastąpi w związku z propozycją nowelizacji ustawy z dnia 9 września 2000 roku o opłacie skarbowej, a dotyczy zwolnienia z opłat skarbowych za uzyskanie zezwoleń, o których mowa w art. 136 projektu ustawy, organizacji ekologicznych i jednostek naukowych działających na rzecz ochrony przyrody. Do tej pory były sporadyczne przypadki wydawania zezwoleń, o których mowa. Szacuje się, że w skali wszystkich gmin zmniejszenie dochodów z tytułu opłat skarbowych wyniesie około 100 tys. zł.

3. Wpływ regulacji na rynek pracy
Realizacja zadań wynikających z projektu ustawy o ochronie przyrody wpłynie pozytywnie na rynek pracy. Wynika to z potrzeby utworzenia dodatkowych etatów służb ochrony przyrody (100 etatów).
Powstaną dodatkowe miejsca pracy w ogrodach zoologicznych i botanicznych oraz w ośrodkach rehabilitacji zwierząt (około 150 miejsc pracy).
Stosunkowo szeroki zakres pracy obejmą obszary Natura 2000, na terenie których zajdzie konieczność wykonania prac na rzecz zachowania i odtworzenia siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt. Roczne zatrudnienie wyniesie około 1000 osób, głównie z terenów wiejskich.
Objęcie obszarów Natura 2000 programami rolno-środowiskowymi stworzy szansę poprawy warunków życia rolników.
Przewiduje się, że wyznaczanie obszarów Natura 2000 spowoduje wzrost turystyki przyrodniczej zarówno krajowej, jak też zagranicznej, a w szczególności agroturystyki. Jest to szansą dla ludności wiejskiej, świadczącej usługi turystyczne (kwatery, gastronomia, transport, handel itp.).

4. Wpływ regulacji na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki
Bez negatywnego wpływu.

5. Wpływ regulacji na przedsiębiorców
Ochrona obszarów przyrodniczych, a w szczególności obszarów Natura 2000 daje szansę dla rozwoju świadczeń. Mogą powstawać nowe podmioty gospodarcze.