Przegląd Wydawnictw z zakresu ochrony przyrody
w serwisie Klubu Przyrodników
[Strona główna Klubu Przyrodników]
[Strona główna Przeglądu Wydawnictw]
[Księgarnia internetowa Klubu Przyrodników]
[Inne księgarnie internetowe]

Flora Polski: "Atlas roślin chronionych". H. Piękoś-Mirkowa i Z. Mirek, wyd. Multico, 2003

"Atlas roślin chronionych" wydała młoda, ale zasłużona już na polu promowania ojczystej przyrody w oparciu o rodzime opracowania Oficyna Wydawnicza "Multico" z Warszawy, znana m.in. z wydania "Atlasu szkodliwych owadów leśnych". Omawiana publikacja należy do seri atlasów zatytułowanej "Flora Polski", której cechą rozpoznawczą jest charakterystyczna żółta, twarda okładka i format nieco ponad A5. Atlas poświęcony roślinom chronionym ukazał się w dwóch wersjach odbiegających od reszty serii i o różnych tytułach. "Rośliny chronione" są publikacją kieszonkową i mają format nieco mniejszy od reszty serii, miękką okładkę obłożoną w ochronny plastik i uwzględniają 264 gatunki roślin naczyniowych, zgodnie z obecnie obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 2001 r. W ksiegarniach ich nie widać, nie ma ich też w internetowej ofercie wydawcy, a szkoda, gdyż jest to rzeczywiście "terenowe" wydawnictwo. "Atlas roślin chronionych" odbiega rozmiarami i treścią od poprzedniej publikacji, ma format A4 i 584 pełnokolorowe strony. Autorami "Atlasu" są, podobnie jak mniejszego wydania, wybitni botanicy: prof. Halina Piękoś-Mirkowa z Instytutu Ochrony Przyrody PAN i prof. Zbigniew Mirek z Instytutu Botaniki PAN. Większą część świetnych jakościowo fotografii wykonał M. Sobkowiak, szef wydawnictwa "Multico". Przegląd gatunków poprzedza skondensowane wprowadzenie do problematyki ochrony gatunkowej i innych zagadnień z nią związanych, a także objaśnienie układu atlasu. Książkę zamyka spis gatunków chronionych, tekst obowiązującego rozporządzenia o ochronie gatunkowej, uproszczona i bardzo użyteczna tablica uporządkowanych zgodnie z zasadami systematyki zespołów roślinnych, występujących w atlasie oraz wykaz podstawowej literatury. Część atlasową podzielono na 3 grupy: gatunków objętych ścisłą ochroną, objętych ochroną częściową i gatunków specjalnej troski, dawniej chronionych.

Każdemu z prezentowanych gatunków poświęcono 2 pełne, duże strony w formie rozkładówki. Występowanie gatunku prezentowane jest na mapie Polski i na właściwej dla danej sytuacji mapy Europy lub świata. Każdy gatunek ma też bardzo staranny, barwny portret rysunkowy, uwzględniający całą roślinę z systemem korzeniowym włącznie. Ponadto są tu również fotografie: kwiatu i owocu, zwykle też całej rośliny, prawie wszystkie gatunki mają też fotografie biotopu, w którym występują. Brak tego elementu doskwierał we wszystkich wcześniejszych atlasach, bo czasem trudno było umiejscowić roślinę w jej środowisku, więc i często trudniej rozpoznać. Niektóre fotografie prezentują też okazy zielnikowe, a czasem mamy więcej niż jeden portret, co pozwala ocenić skalę zmienności wewnątrzgatunkowej. Zdobycie niektórych fotografii nie było proste, gdyż opisując wszystkie gatunki musiano też przedstawić te najtrudniejsze do odnalezienia w terenie, często od lat nie obserwowane.

Tekst jest bardzo zwięzły, usystematyzowany wg konsekwentnie stosowanego podziału na podstawowe zagadnienia, ale z mnóstwem nowych, źródłowych informacji. Nazewnictwo uwzględnia synonimy i przynależność do rodziny. Kolejne akapity to opis morfologiczny, rozmieszczenie ogólne i w Polsce, warunki siedliskowe, fitocenozy w których dany gatunek występuje, biologia gatunku, wielkość populacji, zagrożenia (czynniki i ewentualnie kategoria wg IUCN), informacje o ochronie. Akapit "warto wiedzieć" zawiera informacje o pochodzeniu nazwy, właściwościach leczniczych, toksycznych, etc. Przy części gatunków umieszczone są jeszcze "uwagi" z dodatkowymi informacjami, wykraczającymi tematycznie poza poprzednie rozdzialiki.

Prócz wartości merytorycznej książka przyciąga także walorami wizualnymi: starannym wydaniem, twardą okładką, świetnie wydrukowanymi fotografiami, co czyni ją trwałą i cenną publikacją edukacyjną i popularyzatorską. Powinna znaleźć się w każdej czytelni biblioteki publicznej i bezwzględnie w każdej bibliotece szkolnej. Format książki decyduje o wielkości fotografii, które tutaj pozwalają zwrócić uwagi na detale istotne dla rozpoznania rośliny w terenie.

krh

Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: "Atlas roślin chronionych". seria: Flora Polski; MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2003, ISBN 83-7073-256-9; 584 s., A4