zazielenić transport

Mniej niepotrzebnego ruchu

Podstawowym celem polityki ekologicznej państwa w dziedzinie transportu jest zrównoważenie rozwoju tej dziedziny. Docelowo transport nie powinien przekraczać krytycznych ładunków zanieczyszczeń. Polski Instytut na rzecz Ekorozwoju oszacował, że aby spełnić ten postulat należy zanieczyszczenia transportowe (głównie zanieczyszczenia motoryzacyjne) zmniejszyć 10 - krotnie.

Polski bilans emitowanego dwutlenku węgla sporządzony w myśl zapisów Konwencji Klimatycznej wskazuje, że zaledwie 7,3% emisji pochodzi z transportu. Przeszło 90% to emisje związane ze spalaniem paliw, głównie węgli w energetyce, przemyśle i sektorze komunalnym.

Jednak transport, a w szczególności transport drogowy odpowiada za inne bardzo groźne zanieczyszczenia powietrza. Udział transportu w emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce poza dwutlenkiem węgla stanowi ok. 30%, a w miastach i aglomeracjach aż do ok. 80%.

Wynika stąd duża waga działań na rzecz obniżenia emisji dwutlenku węgla, które równolegle powodują redukcję innych, groźnych dla środowiska i człowieka trucizn ze spalanych paliw płynnych.

Na obniżenie emisji dwutlenku węgla duży wpływ ma polityka państwa, która powinna wspierać działania prewencyjne, jak ograniczenie mobilności w miastach, rozwój i zachęcanie do korzystania z komunikacji publicznej i rowerów. Powinna wspierać również zmiany techniczne zmierzające do obniżenia jednostkowego zużycia paliw w pojazdach, preferencji dla pojazdów małolitrażowych, wspierania alternatywnych paliw (w Polsce większość taksówek i pojazdów dostawczych jeździ obecnie na gazie LPG), wycofania benzyny ołowiowej.

na co wsparcie Unii Europejskiej?

Ważna jest odpowiedź na pytanie, co powinien wspierać unijny program ISPA w krajach aspirujących do członkostwa w Unii Europejskiej. W Polsce spotkaliśmy się z sugestiami, że powinny to być przede wszystkim autostrady zakwalifikowane do międzynarodowej sieci. Minister Transportu sygnalizuje jednak, że np. prognozy ruchu na odcinku Warszawa -Terespol (trasa do Mińska i Moskwy) mówią, że przez wiele lat wystarczyłaby tam droga jednopasmowa.

Polska chciałaby móc wesprzeć pieniędzmi podatników unijnych zrównoważenie rozwoju transportu. Temu może służyć budowa obwodnic, rozwój transportu publicznego w miastach i systemów ścieżek rowerowych, instalacje systemów sterowania ruchem w dużych aglomeracjach, które bardzo szybko mogą doprowadzić do istotnego ograniczenia dwutlenku węgla (i innych zanieczyszczeń).

Oczywiście jednym z głównych, wspólnych celów zielonej polityki musi być - skoro nic nie wskazuje na to, że ludzie zrezygnują z samochodu - wprowadzenie pojazdu cichego, małego, elektrycznego, opartego o czystszy napęd - ogniwa paliwowe, docelowo może energię słońca.

Radosław Gawlik
Rozwój motoryzacji w Polsce w latach 90-tych (1990 - 97):
  1. Przybyło ok. 60% samochodów osobowych (rocznie przybywa ok. 700 tys. nowych pojazdów).
  2. Większość przewozów towarowych przejął transport samochodowy (ok. 80% masy towarowej, przy spadku ogólnej masy towarowej o ok. 7%).
  3. Pasażerskie przewozy kolejowe obniżyły się o ok. 27%.
  4. Średnio dwukrotnie wzrosło natężenie ruchu na drogach krajowych.
  5. Liczba wypadków wzrosła o 32%, liczba rannych wzrosła o 40%., liczba zabitych utrzymuje się na poziomie wielkości małego miasteczka tj. ok. 7 tys. osób rocznie.
Wskaźnik motoryzacji w Polsce wynosi 220 samochodów / 1000 mieszkańców. W stosunku do PKB na poziomie 3 700 USD per capita wskaźnik ten jest bardzo wysoki. Hiszpania ten wskaźnik osiągnęła w 1985 r. przy PKB 9700 USD per capita, Irlandia w 1990r. przy 7500 USD1. Przyczyny tak niewspółmiernego rozwoju motoryzacji leżą w sferze społeczno-kulturalnej. W naszym kraju ludzie zachłysnęli się możliwością nabycia dobra, często niedostępnego w komunizmie, które daje (często złudne) poczucie wolności i prestiżu. Duży wpływ na tę sytuację ma również bardzo korzystny system kredytowy, niedostępny dla dużo bardziej poszukiwanego dobra jakim są mieszkania.

1) dane na podstawie "Założeń polityki transportowej" Ministerstwo Transportu, W-wa 1999 r.