Gmina Zawidów
Ogólna charakterystyka gminy
Miasto Zawidów leży w południowo-zachodniej części woj. jeleniogórskiego. Od północy graniczy z gminą Sulików, od zachodu z gminą Zgorzelec, od wschodu z gminą Platerówka. Południową granicę miasta stanowi granica państwowa z Czechami. Powierzchnia miasta to zaledwie 410 ha, w tym grunty orne stanowią 278 ha, łąki i pastwiska 132 ha, a lasy zaledwie 32 ha. Ludność miasta liczy 4843 mieszkańców, średnie zaludnienie jest więc bardzo wysokie i wynosi 807 osób/km2.
Elementem nadającym miastu charakter jest przygraniczne położenie oraz istnienie przejścia drogowego z Czechami.
Potencjalną roślinność prawie całego obszaru stanowią grądy podgórskie o zróżnicowanej żyzności. Na stromych zboczach mają one charakter zboczowych grądów lipowo-klonowych. W roślinności rzeczywistej, zgodnie ze strukturą użytkowania ziemi, dominują segetalne zbiorowiska upraw rolnych i półnaturalne zbiorowiska łąkowe, jednak na stromych stokach zachowały się lasy, i to stosunkowo mało zniekształcone.
Prace inwentaryzacyjne przeprowadzone na terenie gminy
W roku 1995 przeprowadzono wstępną inwentaryzację przyrodniczą terenu gminy (wyszukiwanie obiektów nadających się do objęcia konserwatorską ochroną przyrody).
-> rezultaty tej inwentaryzacji dostępne są w siedzibie Lubuskiego Klubu Przyrodników w Świebodzinie.
Przeprowadzono analizę położenia terenu gminy w stosunku do obszarów o prawdopodobnym szczególnym znaczeniu dla ochrony przyrody.
-> teren gminy nie leży w granicach takich obszarów.
Na podstawie wyników inwentaryzacji zaprojektowano sieć obiektów, które należy objąć konserwatorską ochroną przyrody, by zachować różnorodność przyrody gminy oraz wkład gminy do różnorodności biologicznej regionu i kraju.
Wyniki inwentaryzacji
walory przyrodnicze gminy
walory o randze lokalnej
-> Fragment doliny rzeki Witki, przy ujściu do zbiornika Witka.
-> Fragmenty lasów zboczowych z udziałem lipy na zboczach doliny wzdłuż granicy polsko - czeskiej.
-> Wychodnie skalne z charakterystyczną roślinnością cieplolubną i naskalną.
walory gminy zawidów na tle innych gmin regionu i pasa przygranicznego
W porównaniu z innymi gminami, w gminie Zawidów nie stwierdzono większych skupień wartości przyrodniczych. Pewna liczba obiektów lokalnie cennych, stawia gminę wśród przeciętnie interesujących przyrodniczo gmin pasa przygranicznego.
Specyfika przyrody gminy
Do specyficznych elementów przyrody gminy Zawidów, odróżniających ją od innych gmin pasa przygranicznego, należą:
-> Charakterystyczny układ roślinności w dolinie i na zboczach rzeki Witki, szczególnie lasów zboczowych z udziałem lipy.
-> Obecność wychodni skalnych z interesującą roślinnością ciepłolubną.
Elementy te, jako składniki "image" gminy, zasługują na szczególnie troskliwą ochronę!
Propozycje ochrony przyrody
Dla zachowania walorów przyrodniczych gminy uważamy za niezbędne:
Do realizacji przez Gminę
* wykonanie szczegółowej inwentaryzacji i objęcie ochroną jako użytki ekologiczne najcenniejszych obiektów w Dolinie Witki,
* kierowanie się w gminnej polityce gospodarowania zasobami przyrody - zarówno w stosunku do obiektów chronionych, jak i w stosunku do całego terenu gminy - zasadami ochrony przyrody sformułowanymi poniżej.
Do realizacji przez Nadleśnictwo
* doprowadzenie do uznania za lasy ochronne wszystkich lasów na terenie gminy; za "stanowiące cenne elementy rodzimej przyrody" powinny być też uznane wydzielenia z większym niż 20% udziałem w drzewostanie lipy lub klonu (grądy zboczowe). Wypracowanie i stosowanie takich technik hodowli lasu, które uwzględnią specyfikę lasów tego typu i zapewnią utrzymanie wysokiego udziału tych gatunków w drzewostanie.
Podstawowe zasady ochrony przyrody,
mające zastosowanie na terenie gminy
drzewa pomnikowe
-> Zabezpieczyć przed zniszczeniem i uszkodzeniem.
-> Oznakować.
-> Sprawić by drzewo - i jego znaczenie - było znane w miejscowości, w której rośnie, w przypadku drzew o randze regionalnej lub wyższej - także w innych miejscowościach gminy.
wszystkie obiekty chronione
-> Strzec przed wykorzystaniem przestrzeni na inne cele.
-> Strzec przed wypalaniem, zaśmiecaniem, masową penetracją ludzką.
-> Oznakować.
ŁĄki wchodzĄce w skŁad obiektów chronionych
-> Kontynuować tradycyjny sposób użytkowania. Nie zamieniać na pola orne. Nie zalesiać. Kosić z tradycyjną częstotliwością i w tradycyjnych terminach.
-> Nie nawozić.
-> Nie podsiewać mieszanek traw ani innych roślin łąkowych.
koryta cieków wodnych wchodzĄce w skŁad obiektów chronionych
-> Nie regulować. Pozwolić na spontaniczne kształtowanie się koryta.
-> Nie wycinać drzew, krzewów nadbrzeżnych, ani innej roślinności.
-> Nie piętrzyć cieków na terenie chronionym ani bezpośrednio poniżej niego.
-> Nie usuwać drzew zwalonych w nurt cieku.
krajobraz rolniczy
-> Nie niszczyć istniejących miedz, krzewów i drzew śródpolnych, zarośli ani zadrzewień.
-> Upowszechniać regułę stosowania nawozów sztucznych wyłącznie w przypadkach uzasadnionych potrzebami gleby.
-> Upowszechniać regułę stosowania herbicydów najwyżej na 95% powierzchni każdego pola.
-> Strzec przestrzegania zakazu wypalania resztek roślinności.
zadrzewienia
-> Zachować wszystkie istniejące zadrzewienia, usuwane z nich drzewa zastępować nowymi. Zezwolenia na wycinkę drzew nie związaną z inwestycjami i zmianą przeznaczenia terenu wydawać wyłącznie w formie warunkowej - pod warunkiem wprowadzenia nowych nasadzeń.
-> Wprowadzić zadrzewienia wzdłuż ciągów komunikacyjnych.
-> Nie stosować gatunków obcych geograficznie i wykazujących tendencję do dziczenia - dotyczy przede wszystkim robinii.
-> Inne gatunki geograficznie obce stosować wyłącznie w osiedlach ludzkich.
-> Kultywować specyfikę lokalną - w zadrzewieniach wzdłuż dróg stosować przede wszystkim klon i jesion.