Gmina Lubsko

 

Ogólna charakterystyka gminy

 

Gmina Lubsko leży w zachodniej części województwa zielonogórskiego. Od północy graniczy z gminą Gubin i Bobrowice, od wschodu z gminą Brody, od południa z gminą Tuplice i Jasień, a od wschodu z gminą Nowogród Bobrzański.

Teren gminy należy do dwóch mezoregionów: Niecki Lubszy (Równiny Lubszy) i Ostańców Lubsko-Bobrowickich. Niecka obejmuje zachodnią część gminy. Jest to teren płaski, zbudowany z piaszczystych osadów i znacznie zalesiony. Ostańce Lubsko-Bobrowickie zajmują środkową i północną część gminy. Jest to szereg wysp wysoczyznowych, na których położona jest większość wsi oraz częściowo miasto Lubsko. Południowe tereny gminy należą do Pradoliny Głogowsko-Barnickiej.

Gmina położona jest w całości w zlewni Lubszy, która posiada dobrze rozwiniętą sieć dopływów (główne to Ług i Kurka). Ponadto na tym terenie znajduje się górny odcinek rzeki Golcy, a wzdłuż zachodniej granicy płynie rzeka Tymienica, która odwadnia śródleśne tereny bagniste. W zachodniej części gminy w stanie szczątkowym zachowały się dwa małe jeziorka będące w stadium zaniku.

Powierzchnia gminy wynosi 18 269 ha, w tym z ogólnej powierzchni lasy zajmują 7 708 ha (40%), grunty orne 5 145 ha, a użytki zielone 3 226 ha. Na powierzchnię miasta przypada 1 256 ha.

Ludność miasta i gminy liczy 20 186 osób, z tego w mieście mieszka 15 519 osób. Gęstość zaludnienia poza miastem wynosi 27 osób/km2 i jest zbliżona do średniej dla województwa.

 

 

Prace inwentaryzacyjne przeprowadzone na terenie gminy

 

Przeprowadzono wstępną inwentaryzację przyrodniczą całego terenu gminy (wyszukiwanie obiektów nadających się do objęcia konserwatorską ochrona przyrody).

-> rezultaty tej inwentaryzacji (opis ogólny, katalog obiektów i mapa) tworzą odrębne opracowanie pt. "Wstępna inwentaryzacja przyrodnicza Gminy Lubsko" i przekazane zostały gminie w roku 1993, dostępne są też w Bibliotece WWF i w Bibliotece Lubuskiego Klubu Przyrodników w Świebodzinie.

 

Przeprowadzono analizę położenia terenu gminy w stosunku do obszarów o prawdopodobnym szczególnym znaczeniu dla ochrony przyrody.

-> stwierdzono, że

 

Na podstawie wyników inwentaryzacji wskazano granice obszaru, który należy objąć wielkopowierzchniowym systemem obszarów chronionych, a także wskazano obiekty, które należy objąć konserwatorską ochroną przyrody, by zachować różnorodność przyrody gminy, oraz zapewnić wkład gminy do różnorodności biologicznej regionu i kraju.

 

 

Wyniki inwentaryzacji

 

Walory przyrodnicze gminy

 

Walory o randze regionalnej

 

-> Zarastające jez. Żurawno wraz z przylegającymi starodrzewiami liściastymi oraz lećącymi w pobliću terenami podmokłymi. Stanowiska pióropusznika strusiego Mattheucia struthiopteris, żurawia Grus grus, wydry Lutra lutra i innych rzadkich gatunków.

-> Dobrze zachowany fragment lasu grądowego na wschód od Lubska.

-> Śródleśny staw koła Chełma Żarskiego z interesująca roślinnością i awifauną, na obrzećach fragmenty boru bagiennego z charakterystyczna roślinnością.

-> Niewielkie śródleśne torfowiska na zachód od m. Osiek z charakterystyczna roślinnością, między innymi rosiczka długolistna Drosera longifolia.

 

Walory o randze lokalnej

 

-> Kilkanaście obiektów, niewielkich torfowisk i zbiorników wodnych rozmaitych typów. Są na nich liczne stanowiska roślin i zwierząt rzadkich i ginących, nie tylko o randze lokalnej.

 

Walory gminy lubsko na tle innych gmin regionu i pasa przygranicznego

 

W porównaniu z innymi gminami, w gminie Przewóz zaznaczają się wyraźne skupienia wartości przyrodniczych. Rozległy obszar o randze ponadregionalnej, jaki stanowią Bory Dolnośląskie, co najmniej kilka obiektów o randze regionalnej, a także duża liczba obiektów lokalnie cennych, stawia gminę w rzędzie bardziej interesujących przyrodniczo gmin pasa przygranicznego.

 

 

Specyfika przyrody gminy

 

Do specyficznych cech przyrodniczych gminy Lubsko należy:

 

-> Obecność dużego kompleksu leśnego.

-> Liczne drobne, interesujace obiekty przyrodnicze o "śródleśnym" charakterze.

 

 

Propozycje ochrony przyrody

 

Dla zachowania walorów przyrodniczych gminy uważamy za niezbędne:

 

Do realizacji przez Gminę

* objęcie ochroną jako użytki ekologiczne torfowisk, terenów podmokłych i zbiorników wodnych, zgodnie z mapą i wcześniej przekazanymi materiałami inwentaryzacyjnymi,

* kierowanie się w gminnej polityce gospodarowania zasobami przyrody - zarówno w stosunku do obiektów chronionych, jak i w stosunku do całego terenu gminy - zasadami ochrony przyrody sformułowanymi poniżej,

* wystąpienie do wojewody o wprowadzenie pozostających w jego kompetencji form ochrony w stosunku do obiektów wymienionych niżej, szczególnie kompleksowej ochrony Borów Dolnośląskich w formie obszaru chronionego krajobrazu, pozytywne zaopiniowanie odpowiednich projektów rozporządzeń wojewody.

 

Do realizacji przez Wojewodę

* doprowadzenie do utworzenia rezerwatu przyrody chroniącego jezioro Żurawno wraz z otoczeniem,

* objęcie ochroną strefową stanowisk rzadkich gatunków zwierząt.

 

Do realizacji przez Nadleśnictwo Lubsko i Leśny Kompleks Promocyjny

* bardzo pilne wykonanie zaleceń Instrukcji Urządzania Lasu w zakresie uznawania za użytki ekologiczne,

* bardzo pilne opracowanie Programu Ochrony Przyrody w nadleśnictwie,

* doprowadzenie do uznania wydzieleń leśnych przylegających do torfowisk za lasy ochronne; prowadzenie w nich gospodarki zapewniającej zachowanie wodochronnej funkcji tych lasów - z wyłączeniem rębni I,

* wyznaczenie w terenie i uznanie za lasy ochronne chroniące wartościowe fragmenty rodzimej przyrody, wszystkich fragmentów borów o charakterze bagiennym i wilgotnym; prowadzenie w nich gospodarki zmierzającej do odtworzenia dawnych stosunków wodnych (powstrzymanie się od pogłębiania rowów) oraz zapewniającej zachowanie ciągłości występowania starodrzewi (wyłączenie rębni I),

* współdziałanie przy obejmowaniu ochroną obiektów proponowanych do ochrony konserwatorskiej,

* kontynuacja ekologizacji gospodarki leśnej,

* przeprowadzenie pełnego rozpoznanie warunków glebowo-siedliskowych oraz roślinności potencjalnej siedlisk leśnych, zestawienie lokalnej relacji między typami siedliskowymi lasu a potencjalnymi zespołami leśnymi,

* stopniowa przebudowa drzewostanów w kierunku ich unaturalnienia.

 

 

Podstawowe zasady ochrony przyrody,

mające zastosowanie na terenie gminy

 

drzewa pomnikowe

-> Zabezpieczyć przed zniszczeniem i uszkodzeniem.

-> Oznakować.

-> Sprawić, by drzewo - i jego znaczenie - było znane w miejscowości, w której rośnie, w przypadku drzew o randze regionalnej lub wyższej - także w innych miejscowościach gminy.

 

wszystkie obiekty chronione

-> Strzec przed wykorzystaniem przestrzeni na inne cele.

-> Strzec przed wypalaniem, zaśmiecaniem, masową penetracją ludzką.

-> Oznakować.

 

torfowiska i fragmenty borów bagiennych wchodzĄce w skŁad obiektów chronionych oraz lasów ochronnych

-> Zapewnić zachowanie stosunków wodnych. Nie odwadniać. Nie piętrzyć poziomu wód, za wyjątkiem ewentualnych, precyzyjnie zaplanowanych prac, mających na celu restytucję torfowiska. Nie podejmować w sąsiedztwie torfowisk działań mogących wpłynąć na stosunki wodne. W miarę możliwości nie lokalizować w sąsiedztwie punktów poboru wody. W lasach przylegających do torfowisk nie stosować rębni I niezależnie od siedliska.

-> Nie eksploatować torfu.

-> Wyjątkowo troskliwie strzec przed wypalaniem.

 

koryta cieków wodnych i zbiorniki wchodzĄce w skŁad obiektów chronionych

-> Nie regulować. Pozwolić na spontaniczne kształtowanie się koryta.

-> Nie wycinać drzew, krzewów nadbrzeżnych, ani innej roślinności.

-> Nie piętrzyć cieków na terenie chronionym ani bezpośrednio poniżej niego.

-> Nie usuwać drzew zwalonych w nurt cieku lub do zbiornika.

 

krajobraz rolniczy

-> Nie niszczyć istniejących miedz, krzewów i drzew śródpolnych, zarośli ani zadrzewień.

-> Upowszechniać regułę stosowania nawozów sztucznych wyłącznie w przypadkach uzasadnionych potrzebami gleby.

-> Upowszechniać regułę stosowania herbicydów najwyżej na 95% powierzchni każdego pola.

-> Strzec przestrzegania zakazu wypalania resztek roślinności.

 

ZADRZEWIENIA

-> Zachować wszystkie istniejące zadrzewienia, usuwane z nich drzewa zastępować nowymi. Zezwolenia na wycinkę drzew nie związaną z inwestycjami i zmianą przeznaczenia terenu wydawać wyłącznie w formie warunkowej - pod warunkiem wprowadzenia nowych nasadzeń.

-> Wprowadzać nie tylko zadrzewienia ale i zarośla krzewów, nawiązujące składem do spontanicznych zbiorowisk zaroślowych (tarnina, róże i głogi na siedliskach świeżych w krajobrazie rolniczym, leszczyna i trzmielina w kontakcie z żyznymi lasami, dereń świdwa i trzmielina na siedliskach wilgotnych).

-> Wprowadzić zadrzewienia i zakrzewienia (zob. wyżej) wzdłuż wszystkich ciągów komunikacyjnych.

-> Nie stosować gatunków obcych geograficznie i wykazujących tendencję do dziczenia - dotyczy przede wszystkim robinii.

-> Inne gatunki geograficznie obce stosować wyłącznie w osiedlach ludzkich.

-> Kultywować specyfikę lokalną w doborze składów gatunkowych zadrzewień.

 

LASY

-> Planując skład gatunkowy drzewostanów uwzględnić skład gatunkowy drzewostanu zbiorowiska roślinnego stanowiącego potencjalną roślinność naturalną na odpowiednich siedliskach.

-> Uznać za ochronne wszystkie lasy na torfowiskach i przylegające do torfowisk, wykluczyć w nich rębnię I.

-> Nie wprowadzać gatunków obcych geograficznie - dotyczy szczególnie czeremchy późnej, świdośliwy, robinii, dęba czerwonego. Aktywnie tępić robinię.

-> Zachować pełną różnorodność rodzimie występujących gatunków, szanując jednak ich naturalne związki siedliskowe i fitosocjologiczne.

-> Dbać o obecność martwego drewna, w tym rozkładającej się grubizny, w lesie.

-> Zrealizować w pełni zalecenia Instrukcji Urządzania Lasu dotyczące użytków ekologicznych.

-> Maksymalnie ograniczyć zastosowanie rębni I i sztucznego odnowienia lasu.

-> Maksymalnie ograniczyć stosowanie środków chemicznych w gospodarce leśnej i w ochronie lasu.

 

PARKI

-> Dążyć do odtworzenia dawnej kompozycji parku.

-> Ewentualnie wprowadzić nowe nasadzenia drzew, krzewów i roślin zielnych, stosownie do pierwotnych założeń kompozycyjnych.

-> Nie usuwać starych, próchniejących ani martwych drzew.

-> Nie leczyć próchniejących drzew, z wyjątkiem okazów o szczególnym znaczeniu kulturowym.

-> Nie usuwać podszytów z całej powierzchni dawniej zaniedbanych parków: pozostawić przynajmniej 1/4 jego powierzchni jako "matecznik dzikości".

 

STAWY

-> Nie wykaszać trzcinowisk i oczeretów w okresie lęgów ptaków, od połowy marca do końca lipca.

-> Na kilku ekstensywnie użytkowanych stawach pozostawić rozleglejsze fragmenty niewykaszanej roślinności.

-> Aktywnie chronić stanowiska gatunków rzadkich i silnie zagrożonych.