Ogólna charakterystyka obszaru miasta

Prace inwentaryzacyjne przeprowadzone na terenie miasta

• Kostrzyński Zbiornik Retencyjny i przyujściowy odcinek doliny Warty.
  W granicach administracyjnych Miasta leży wprawdzie niewielka, jednak istotna, część Zbiornika, dlatego jego walory i potrzebę skutecznej ochrony należy uwzgledniać we wszelkich podejmowanych działaniach.
  Obszar ujścia Warty, z terenem Kostrzyńskiego Zbiornika Retencyjnego, jest jednym z większych obszarów zalewowych i jednym z ważniejszych obszarów podmokłych w Europie Środkowej Ma on olbrzymie znaczenie dla fauny dolin rzecznych, szczególnie dla ptaków wodnych i błotnych, zarówno w okresie lęgowym jak i podczas wędrówek oraz zimą. Wśród ponad 230 gatunków obserwowanych na tym terenie ptaków ponad 1/4 to gatunki zagrożone lub silnie zagrożone w swoim istnieniu na terenie Polski czy Europy.
  Prawie corocznie na terenie tym gniazduje: 4 gatunki perkozów, 7 - 8 gatunków kaczek, 6 - 7 gatunków siewek, 3 - 4 mew i tyle samo rybitw. Liczące często po kilkaset par lęgowych populacje wielu gatunków, stanowią nieraz ponad 1, a nawet ponad 2% całych europejskich populacji. Przykładem takich gatunków może być zausznik Podiceps nigricollis, płaskonos Anas clypeata, czy cyranka Anas querquedula. Wiele gatunków ptaków gniazduje tu masowo. Jako przykład służyć może śmieszka Larus ridibundus, której liczebność w korzystne lata osiąga 6 tys. par, czy łyska Fulica atra, przy wysokim stanie wody prawdopodobnie jeszcze liczniejsza.
  Do charakterystycznych gatunków tego obszaru należy gęgawa Anser anser. Jej liczebność w początkach lat 70-tych nie przekraczała 40 par, obecnie, w korzystne lata, osiąga 300 par (Jermaczek et al. 1995), co stawia ten teren wśród najliczniejszych stanowisk gatunku w Środkowej Europie.
  Atrakcją jest kolonia kormoranów Phalocrocorax carbo licząca ponad 500 gniazd, zlokalizowana w widłach Warty i Postomii, około 3 km na zachód od Kostrzyna.
  Innym godnym uwagi gatunkiem lęgowym jest ohar Tadorna tadorna, którego liczbność, ponad 20 par, stawia ten teren na pierwszym miejscu wśród lęgowisk ohara w Polsce.
  Siewki, szczególnie licznie gniazdujące w latach o niezbyt wysokim poziomie wody, to przede wszystkim czajka Vanellus vanellus, rycyk Limosa limosa, krwawodziób Tringa totanus i kszyk Gallinago gallinago. Mniej licznie, na piaszczystych drogach i groblach, gniazdują sieweczki Charadrius dubius, a sporadycznie także bataliony Philomachus pugnax. Do atrakcji faunistycznych należy ostrygojad Haematopus ostralegus lęgowy w liczbie 1 - 2 par.
  Do najliczniejszych gatunków rybitw należą rybitwa czarna Chlidonias nigra i zwyczajna Sterna hirundo. Trzy inne gatunki, sporadycznie i nielicznie tu gniazdujące, to rybitwa białoczelna Sterna albifrons, białowąsa Chlidonias hybrida i białoskrzydła Chlidonias leucopterus.
  Obszar ujścia Warty ma duże znaczenie jako miejsce pierzenia ptaków wodnych W odpowiednich warunkach, głównie na terenie Kostrzyńskiego Zbiornika Retencyjnego pierzy się do 10 tys. kaczek, do 2 tys. gęgaw i do 500 łabędzi.
  Szczególne znaczenie ma ten teren dla ptaków migrujących, zatrzymujących się tu w okresie wędrówek. Zwłaszcza jesienią dochodzi tu do wyjątkowych koncentracji gęsi, kaczek, łysek i łabędzi, których łączna liczebność może osiągać 250 tys. osobników.
  Przy wysokim poziomie wody i łagodnych warunkach klimatycznych znaczna część ptaków wodnych pozostaje na terenie rezerwatu przez całą zimę.
  Spośród występujacych tu ssaków na uwagę zasługuje bóbr Castor fiber, którego stanowiska odnotowano w kilku miejscach nad Wartą i jej dopływami, także w granicach Miasta. Innym godnym uwagi gatunkiem jest wydra Lutra lutra, obecność kilku rodzin stwierdzono na terenie Kostrzyńskiego Zbiornika Retencyjnego i nad Wartą.

• Podziemia dawnej twierdzy Kostrzyn, będące ważnym miejscem zimowania nietoperzy. Corocznie zimuje tu 200 do 300 osobników reprezentujących kilka gatunków. Najliczniejsze są: nocek duży Myotis myotis, nocek Natterera Myotis nattereri, nocek rudy Myotis daubentoni, gacek brunatny Plecotus auritus i mopek Barbastella barbastellus.

• Fragmenty doliny Odry na północ od Kostrzyna z łąkami zalewowymi i pastwiskami, ze stanowiskami rzadkich gatunkow ptaków - kulika, rycyka i krwawodzioba.

• Torfowisko wysokie na W od Sarbinowa, przy granicy z gminą Boleszkowice.

• Ponad 20 drzew pomnikowych i ich skupień w granicach administracyjnych miasta, według wykazu zawartego w opracowaniach inwentaryzacyjnych.

• Kostrzyński Zbiornik Retencyjny, chroniony jako rezerwat Słońsk, determinujący charakter przyrody całego regionu i będący jego "wizytówką" - rezerwat znany jest szeroko w Polsce i poza jej granicami.

• Obecność struktur przyrodniczych związanych z dolinami wielkich rzek i z ich węzłem hydrograficznym: koryta rzek, starorzecza, błonia nadrzeczne.

• Obecność kompleksu "przyrody ruderalnej" na ruinach Starego Kostrzyna - zarówno unikatowo wykształconej i bardzo juz rzadkiej w Polsce roślinności porastającej gruzy, jak i zimowisk nietoperzy w podziemiach dawnej twierdzy.

• Obecność muraw kserotermicznych na krawędzi doliny Warty, nawet w obrębie miasta!

Podstawowe zasady ochrony przyrody,mające zastosowanie na terenie gminy

• Zabezpieczyć przed zniszczeniem i uszkodzeniem.
• Oznakować.
• Sprawić, by drzewo - i jego znaczenie - było znane w miejscowości, w której rośnie, w przypadku drzew o randze regionalnej lub wyższej - także w innych miejscowosciach gminy.

• Strzec przed wykorzystaniem przestrzeni na inne cele.
• Strzec przed wypalaniem, zaśmiecaniem, masową penetracją ludzką.
• Oznakować.

Zapewnić zachowanie stosunków wodnych. Nie odwadniać. Nie piętrzyć poziomu wod, za wyjątkiem ewentualnych, precyzyjnie zaplanowanych prac, majacych na celu restytucję torfowiska. Nie podejmowac w sąsiedztwie torfowisk działań mogących wpłynąć na stosunki wodne. W miarę mozliwości nie lokalizować w sąsiedztwie punktów poboru wody. W lasach przylegających do torfowisk nie stosowac rębni I niezależnie od siedliska. Nie eksploatować torfu. Wyjątkowo troskliwie strzec przed wypalaniem.

• Kontynuować tradycyjny sposob użytkowania. Nie zamieniac na pola orne. Nie zalesiać. Kosić z tradycyjną częstotliwością i w tradycyjnych terminach.
• Nie nawozić.
• Nie podsiewać mieszanek traw ani innych roślin łąkowych.

• Odsunąć wały przeciwpowodziowe od koryta rzeki, tak by stworzyc możliwie szeroką strefę zalewową.
• Znieść nakaz i wprowadzić zakaz usuwania drzew i krzewów z międzywala.
• Zezwalać na powstawanie płycizn, namulisk i odsypów w nurcie rzeki.
• Pod żadnym pozorem nie likwidować starorzeczy ani nie odcinac ich połączeń z nurtem rzeki. Wybrane (ale nie wszytskie) starorzecza, które w przeszłosci zostały odcięte od rzeki, sztucznie połączyć z jej nurtem.

• Pod żadnym pozorem nie niszczyć istniejących miedz, krzewów i drzew śródpolnych, zarośli ani zadrzewień.
• Upowszechniać regułę stosowania nawozów sztucznych wyłacznie w przypadkach uzasadnionych potrzebami gleby.
• Upowszechniać regułę stosowania herbicydów najwyżej na 95% powierzchni każdego pola.
• Strzec przestrzegania zakazu wypalania resztek roślinności.
• W odległości mniejszej niz 100 m od brzegów wszytskich wód powierzchniowych (rowów, cieków, zbiorników wodnych) preferować zróżnicowaniem stawek podatku rolnego użytki zielone przed uprawami polnymi.

• Pod żadnym pozorem nie zamieniać na pola orne, nie zalesiać.
• Aktywnie tępić robinię, nie dopuszczać do rozwoju zarośli np. tarniny na więcej niż 15% powierzchni. vWypasać ekstensywnie, najlepiej owcami, monitorując efekty.

• Zachować wszytskie istniejące zadrzewienia, usuwane z nich drzewa zastępować nowymi. Zezwolenia na wycinkę drzew nie związaną z inwestycjami i zmianą przeznaczenia terenu wydawać wyłącznie w formie warunkowej - pod warunkiem wprowadzenia nowych nasadzeń.
• Wprowadzać nie tylo zadrzewienia ale i zarośla krzewów, nawiązujace składem do spontanicznych zbiorowisk zaroślowych (tarnina, róże i głogi na siedliskch świeżych w krajobrazie rolniczym, leszczyna i trzmielina w kontakcie z zyznymi lasami, dereń świdwa i trzmielina na siedliskach wilgotnych).
• Wprowadzić zadrzewienia i zakrzewienia (zob. wyżej) wzdłuż wszystkich ciągów komunikacyjnych.
• Nie stosować gatunków obcych geograficznie i wykazujacych tendencję do dziczenia - dotyczy przede wszystkim robinii.
• Inne gatunki geograficznie obce stosować wyłacznie w osiedlach ludzkich.
• Kultywować specyfikę lokalną w doborze składów gatunkowych zadrzewień.

• Dążyć stopniowo do wprowadzenia zasad gospodarki leśnej jak w Leśnych Kompleksach Promocyjnych.
• Uznać za ochronne wszystkie lasy na torfowiskach i przylegajace do torfowisk, wykluczyc w nich rębnię I.
• Planując skład gatunkowy drzewostanów uwzględnić skład gatunkowy drzewostanu zbiorowiska roslinego stanowiącego potencjalną roslinność naturalną na odpowiednich siedliskach.
• Nie wprowadzać gatunków obcych geograficznie - dotyczy szczegolnie czeremchy późnej, świdośliwy, robinii, dęba czerwonego i świerka. Aktywnie tępić robinię.
• Zachować pełną róznorodność rodzimie wystepujacych gatunków, szanując jednak ich naturalne związki siedliskowe i fitosocjologiczne.
• Dbać o obecność martwego drewna, w tym rozkładającej się grubizny w lesie.
• Zrealizować w pełni zalecenia Instrukcji Urządzania Lasu dotyczące uzytków ekologicznych.
• Maksymalnie ograniczyć zastosowanie rębni I i sztucznego odnowienia lasu.
• Maksymalnie ograniczyć stosowanie środków chemicznych w gospodarce leśnej i w ochronie lasu.

• Chronić w formie powierzchniowego pomnika przyrody.
• Zabezpieczyć przed penetracją poprzez zamknięcie odpowiednimi kratami wejść do objętych ochroną.