Gmina Dębno Lub.

 

Ogólna charakterystyka gminy

 

Gmina Boleszkowice leży w północno-zachodniej części województwa gorzowskiego. Północno-zachodnią granicę gminy stanowi granica województwa, północno-wschodnią granica z gminą Myślibórz. Od wschodu gmina Dębno graniczy z gminami Lubiszyn i Witnica, od południa z gminami Witnica i miastem Kostrzynem.

Powierzchnia gminy wynosi 29 928 ha. Jest to jedna z najrozleglejszych gmin województwa. Prawie połowę powierzchni gminy porastają lasy zajmujące 15 425 ha. Wśród użytków rolnych bezwzględnie dominują grunty orne stanowiące 1/3 powierzchni gminy. Łąki i pastwiska zajmują obszar 1 674 ha. Stosunkowo dużo, bo prawie 300 ha, zajmują sady.

Wg stanu na dzień 31 grudnia 1992r. ludność gminy liczyła 21 029 osób, i zamieszkiwała w 47 miejscowościach. Średnie zaludnienie gminy wynosiło 66 osób/km2, i było nieco wyższe od średniej dla województwa.

Charakter gminy można określić jako rolniczo-leśny.

Gmina Dębno położona jest na Pojezierzu Pomorskim w północno-zachodniej części Równiny Gorzowskiej. Można wyróżnić tu trzy regiony geomorfologiczne: wysoczyzna morenowa na północy i zachodzie, wysoczyzna sandrowa we wschodniej i centralnej części gminy oraz rynna glacjalna wykorzystywana przez dolinę rzeki Myśli.

Największą rzeką przepływającą przez gminę jest rzeka Myśla. W gminie znajduje się kilkanaście jezior. Do największych należą: Ostrowieckie, Postne, Dolskie, Lipowo.

 

 

Prace inwentaryzacyjne przeprowadzone na terenie gminy

 

Przeprowadzono wstępną inwentaryzację przyrodniczą całego terenu gminy (wyszukiwanie obiektów nadających się do objęcia konserwatorską ochrona przyrody).

-> rezultaty tej inwentaryzacji (opis ogólny, katalog obiektów i mapa) tworzą odrębne opracowanie pt. "Wstępna inwentaryzacja przyrodnicza Gminy Dębno Lub.", przekazane zostały gminie w roku 1993, dostępne są też w Bibliotece WWF i w Bibliotece Lubuskiego Klubu Przyrodników w Świebodzinie.

 

Przeprowadzono analizę położenia terenu gminy w stosunku do obszarów o prawdopodobnym szczególnym znaczeniu dla ochrony przyrody.

 

Na podstawie wyników inwentaryzacji wskazano granice obszaru, który należy objąć wielkopowierzchniowym systemem obszarów chronionych, a także wskazano obiekty które należy objąć konserwatorską ochroną przyrody, by zachować różnorodność przyrody gminy, oraz zapewnić wkład gminy do różnorodności biologicznej regionu i kraju.

 

 

Wyniki inwentaryzacji

 

Walory przyrodnicze gminy

WALORY O RANDZE REGIONALNEJ

 

-> Kolonia czapli siwej na jeziorze Ostrowieckim. Wyspa o pow. 16,5 ha porośnięta starym drzewostanem liściastym z udziałem drzew pomnikowych. Bogate runo m.in. z listerą jajowatą. Na wyspie lęgowy prawdopodobnie rybołów i kania ruda. Obiekt proponowany do objęcia ochroną rezerwatową.

-> Ciąg śródleśnych jezior 2 km na południowy-wschód od Mostna. Ciąg niewielkich zbiorników (Jez. Gęsie, Dzikie i Łabędź) z nasuwającym się płem torfowcowym oraz torfowiskami w dawnych zatokach. Licznie występują: rosiczka okrągłolistna, turzyca bagienna, bagno zwycz., wełnianki i wiele innych rzadkich gatunków roślin. Obszar proponowany do objęcia ochroną rezerwatową.

WALORY O RANDZE LOKALNEJ

 

-> Dolina rzeki Kosy na odcinku od jez. Czaple do Dębna. W niewielkim stopniu przekształcona dolina niewielkiej rzeki. Fragmenty lasów łęgowych i olsów, niewielkie stawy rybne. Liczne okazałe drzewa. Stanowiska żurawia, perkoza rdzawoszyjego, wydry i żółwia błotnego. Obszar proponowany do objęcia ochroną w formie użytku ekologicznego.

-> Parki wiejskie w miejscowościach: Dębno, Dolsk, Smolnica, Warnice, Barnówko, Ostrowiec, Grzymiaradz i Dyszno. Liczne drzewa pomnikowe. Parki w wymienionych miejscowościach są chronione jako parki zabytkowe.

-> Fragmenty różnego rodzaju środowisk związanych z doliną rzeki Myśli - lasów łęgowych, torfowisk, stawów i starorzeczy

 

WALORY GMINY DĘBNO LUB. NA TLE INNYCH GMIN REGIONU I PASA PRZYGRANICZNEGO

 

W porównaniu z innymi gminami, w gminie Dębno zaznacza się wyraźne skupienie wartości przyrodniczych. Obecność walorów o randze regionalnej, a także liczne występowanie obiektów kwalifikujących się do ochrony w skali lokalnej stawiają gminę wsród stosunkowo interesujacych przyrodniczo gmin pasa przygranicznego. Przyroda jest nieodłącznym składnikiem obrazu gminy a walory przyrodnicze są podstawowym czynnikiem decydujacym o jej atrakcyjności turystycznej!

 

SPECYFIKA PRZYRODY GMINY

 

Do specyficznych elementów przyrody gminy Dębno odróżniających ją od innych gmin pasa przygranicznego, należą:

 

-> Obecność zwartego kompleksu leśnego

-> Obecność struktur przyrodniczych związanych z dolinami małych rzek - Myśli i Kosy

-> Powszechna obecność drobnych, interesujacych obiektów przyrodniczych o "sródleśnym" charakterze

-> Liczne występowanie interesujących parków podworskich oraz drzew pomnikowych i ich skupień

 

Elementy te, jako składniki "image" gminy, zasługują na szczególnie troskliwą ochronę!

 

 

 

 

 

Propozycje ochrony przyrody

 

Dla zachowania walorów przyrodniczych gminy uważamy za niezbędne:

 

Do realizacji przez Gminę

* objęcie ochroną jako użytki ekologiczne torfowisk, terenów podmokłych i zbiorników wodnych, zgodnie z mapą i wcześniej przekazanymi materiałami inwentaryzacyjnymi

* kierowanie się w gminnej polityce gospodarowania zasobami przyrody - zarówno w stosunku do obiektów chronionych, jak i w stosunku do całego terenu gminy - zasadami ochrony przyrody sformułowanymi poniżej

* wystąpienie do wojewody o wprowadzenie pozostających w jego kompetencji form ochrony w stosunku do obiektów wymienionych niżej, pozytywne zaopiniowanie odpowiednich projektów rozporządzeń wojewody

 

Do realizacji przez Wojewodę

* Doprowadzenie do utworzenia proponowanych rezerwatów przyrody

* Objęcie ochroną strefową stanowisk rzadkich gatunków zwierząt

 

Do realizacji przez Nadleśnictwo

* Bardzo pilne wykonanie zaleceń Instrukcji Urządzania Lasu w zakresie uznawania za użytki ekologiczne

* Bardzo pilne opracowanie Programu Ochrony Przyrody w nadleśnictwie

* Doprowadzenie do uznania wydzieleń leśnych przylegających do torfowisk za lasy ochronne. Prowadzenie w nich gospodarki zapewniającej zachowanie wodochronnej funkcji tych lasów - z wyłączeniem rębni I

* Wyznaczenie w terenie i uznanie za lasy ochronne chroniące wartościowe fragmenty rodzimej przyrody.

* Współdziałanie przy obejmowaniu ochroną obiektów proponowanych do ochrony konserwatorskiej

* Kontynuację ekologizacji gospodarki leśnej

* Przeprowadzenie pełnego rozpoznanie warunków glebowo-siedliskowych oraz roślinności potencjalnej siedlisk leśnych, zestawienie lokalnej relacji między typami siedliskowymi lasu a potencjalnymi zespołami leśnymi

* Stopniowa przebudowa drzewostanów w kierunku ich unaturalnienia

 

 

Podstawowe zasady ochrony przyrody,

mające zastosowanie na terenie gminy

 

DRZEWA POMNIKOWE

-> Zabezpieczyć przed zniszczeniem i uszkodzeniem

-> Oznakować

-> Sprawić by drzewo - i jego znaczenie - było znane w miejscowości, w której rośnie, w przypadku drzew o randze regionalnej lub wyższej - także w innych miejscowościach gminy

 

WSZYSTKIE OBIEKTY CHRONIONE

-> Strzec przed wykorzystaniem przestrzeni na inne cele

-> Strzec przed wypalaniem, zaśmiecaniem, masową penetracją ludzką

-> Oznakować

 

TORFOWISKA ORAZ LASY OCHRONNE

-> Zapewnić zachowanie stosunków wodnych. Nie odwadniać. Nie piętrzyć poziomu wód, za wyjątkiem ewentualnych, precyzyjnie zaplanowanych prac mających na celu restytucję torfowiska. Nie podejmować w sąsiedztwie torfowisk działań mogących wpłynąć na stosunki wodne. W miarę możliwości nie lokalizować w sąsiedztwie punktów poboru wody. W lasach przylegających do torfowisk nie stosować rębni I niezależnie od siedliska

-> Nie eksploatować torfu

-> Wyjątkowo troskliwie strzec przed wypalaniem

 

KORYTA MAŁYCH CIEKÓW WODNYCH WCHODZĄCE W SKŁAD OBIEKTÓW CHRONIONYCH

-> Nie regulować. Pozwolić na spontaniczne kształtowanie się koryta

-> Nie wycinać drzew, krzewów nadbrzeżnych, ani innej roślinności

-> Nie piętrzyć cieków na terenie chronionym ani bezpośrednio poniżej niego

-> Nie usuwać drzew zwalonych w nurt cieku lub do zbiornika

 

KRAJOBRAZ ROLNICZY

-> Nie niszczyć istniejących miedz, krzewów i drzew śródpolnych, zarośli ani zadrzewień

-> Upowszechniać regułę stosowania nawozów sztucznych wyłącznie w przypadkach uzasadnionych potrzebami gleby

-> Upowszechniać regułę stosowania herbicydów najwyżej na 95% powierzchni każdego pola

-> Strzec przestrzegania zakazu wypalania resztek roślinności

 

ZADRZEWIENIA

-> Zachować wszystkie istniejące zadrzewienia, usuwane z nich drzewa zastępować nowymi. Zezwolenia na wycinkę drzew nie związaną z inwestycjami i zmianą przeznaczenia terenu wydawać wyłącznie w formie warunkowej - pod warunkiem wprowadzenia nowych nasadzeń

-> Wprowadzać nie tylko zadrzewienia ale i zarośla krzewów, nawiązujące składem do spontanicznych zbiorowisk zaroślowych (tarnina, róże i głogi na siedliskach świeżych w krajobrazie rolniczym, leszczyna i trzmielina w kontakcie z żyznymi lasami, dereń świdwa i trzmielina na siedliskach wilgotnych)

-> Wprowadzić zadrzewienia i zakrzewienia (zob. wyżej) wzdłuż wszystkich ciągów komunikacyjnych.

-> Nie stosować gatunków obcych geograficznie i wykazujących tendencję do dziczenia - dotyczy przede wszystkim robinii

-> Inne gatunki geograficznie obce stosować wyłącznie w osiedlach ludzkich

-> Kultywować specyfikę lokalną w doborze składów gatunkowych zadrzewień

 

LASY

-> Planując skład gatunkowy drzewostanów uwzględnić skład gatunkowy drzewostanu zbiorowiska roślinnego stanowiącego potencjalną roślinność naturalną na odpowiednich siedliskach

-> Uznać za ochronne wszystkie lasy na torfowiskach i przylegające do torfowisk, wykluczyć w nich rębnię I

-> Nie wprowadzać gatunków obcych geograficznie - dotyczy szczególnie czeremchy późnej, świdośliwy, robinii, dęba czerwonego . Aktywnie tępić robinię

-> Zachować pełną różnorodność rodzimie występujących gatunków, szanując jednak ich naturalne związki siedliskowe i fitosocjologiczne

-> Dbać o obecność martwego drewna, w tym rozkładającej się grubizny, w lesie

-> Zrealizować w pełni zalecenia Instrukcji Urządzania Lasu dotyczące użytków ekologicznych

-> Maksymalnie ograniczyć zastosowanie rębni I i sztucznego odnowienia lasu

-> Maksymalnie ograniczyć stosowanie środków chemicznych w gospodarce leśnej i w ochronie lasu

 

PARKI

-> dążyć do odtworzenia dawnej kompozycji parku

-> ewentualnie wprowadzić nowe nasadzenia drzew, krzewów i roślin zielnych, stosownie do pierwotnych założeń kompozycyjnych

-> nie usuwać starych, próchniejących ani martwych drzew

-> nie leczyć próchniejących drzew, za wyjątkiem okazów o szczególnym znaczeniu kulturowym

-> nie usuwać podszytów z całej powierzchni dawniej zaniedbanych parków: pozostawić przynajmniej 1/4 jego powierzchni jako "matecznik dzikości"

 

STAWY

-> Nie wykaszać trzcinowisk i oczeretów w okresie lęgów ptaków, od połowy marca do końca lipca

-> Na kilku ekstensywnie użytkowanych stawach pozostawić rozleglejsze fragmenty niewykaszanej roślinności

-> Aktywnie chronić stanowiska gatunków rzadkich i silnie zagrożonych.