Opinia
Lubuskiego Klubu Przyrodników
o projekcie Rozporządzenia RADY MINISTRÓW
w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz kryteriów kwalifikujących przedsięwzięcie do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko
Po przeanalizowaniu upublicznionego na stronach internetowych Ministerstwa projektu rozporządzenia., pozwalamy sobie przedstawić swoje uwagi. Projekt analizowaliśmy wyłącznie pod kątem roli, jaką rozporządzenie ma dla zachowania obszarów przyrodniczo cennych, poza zakresem naszej analizy pozostaje np. jego znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa i warunków życia ludzi.
1. Zawarta w rozporządzeniu lista przedsięwzięć mogących znacząco wpływać na środowisko ma zastąpić dotychczasowe listy: inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska oraz inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska. Przeanalizowaliśmy porównawczo obie listy.
2. Z uznaniem zauważamy, że dla wielu przedsięwzięć, dotychczas nie ujętych na listach, obecnie będzie można wymagać sporządzenia raportu oddziaływania. Dla przykładu wymaganie sporządzenia raportu będzie możliwe dla:
hodowli zwierząt w ilości ponad 20 DJP (a od 240 DJP raport sporządzać ma się obligatoryjnie); dotychczas za "mogące pogorszyć" uchodziły hodowle > 50 DJP, a za "szczególnie szkodliwe > 500 DJP.
parków rozrywki od 5 ha (dotychczas od 30 ha)
piętrzeń i zapór wodnych (dotychczas za "mogące pogorszyć" uchodziły tylko piętrzenia > 5,0 m wys.) także poza obszarami chronionymi
elektrowni wiatrowej z conajmniej 2 wiatraków, albo gdy wiatrak > 15 m wysokości
zalesień > 20 ha
wylesień > 5 ha
gazociągu niskociśnieniowego (dotychczas od < 0,4 MPa)
parkingu od 300 samochodów (dotychczas od 500)
zespołu zabudowy mieszkaniowej lub usługowej od 1 ha
centrum handlowego od 1 ha (dotychczas od 3 ha)
regulacji rzek (dotychczas tylko dla "regulacji systematycznych")
3. Wypada jednak zauważyć, że nowe rozporządzenie ma funkcjonować w innym układzie prawnym. Dotychczasowe obligatoryjne regulacje związane z faktem zaliczenia inwestycji do "szczególnie szkodliwych" lub "mogących pogorszyć", zostały obecnie dla wielu przedsięwzięć zastąpione postanowieniem organu, który może - lecz nie musi - wymagać sporządzenia raportu i dodatkowo określić jego zakres. Nie ma więc w zasadzie potrzeby, by swoboda decyzji organu była w wielu wypadkach ograniczana przez podanie dolnej granicy parametrów inwestycji. Zalesienie murawy kserotermicznej o powierzchni 2 ha ma dla środowiska przyrodniczego większe (negatywne) skutki, niż zalesienie 100 ha ugorów porolnych. Niech więc odpowiednie organy mają w takim przypadku możliwość wymagania sporządzenia raportu oddziaływania - i swobodę decyzji, czy w konkretnej sytuacji z tej możliwości skorzystać. Kryteria podejmowania tej decyzji są i tak określone w projekcie rozporządzenia.
Z punktu widzenia ochrony przyrody najistotniesze wydaje się, by do "przedsięwzięć w stosunku do których może być wymagane sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko" zostały zaliczone - bez ograniczania rozmiaru przedsięwzięcia:
zamiana lasu na użytek rolny (każda, nie tylko > 10 ha)
zalesienia (każde, nie tylko > 20 ha)
wylesienia (każde, nie tylko > 5 ha)
gospodarowanie wodą w rolnictwie, w tym melioracja i nawadnianie gruntów (każde, nie tylko >20 ha)
stawy do chowu ryb lub skorupiaków (każde, nie tylko >10 ha)
odkrywkowa eksploatacja kopalin (każda, także < 2 ha)
elektrownie wodne (każe, nie tylko >2,5 MW)
kompleks zabudowy (każdy, nie tylko > 1ha; nie tylko zabudowy mieszkaniowej i usługowej ale także np. rekreacyjnej)
Proponujemy usunięcie ograniczeń, co do wielkości tych inwestycji z tekstu Rozporządzenia.
4. Zwracamy uwagę, że zgodnie z nowym rozporządzeniem nie będzie można wymagać sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko dla - dotychczas uznawanych przynajmniej za "inwestycje mogące pogorszyć stan środowiska":
Hodowli lisów w ilości 250-500 szt. - dla zwierząt mięsożernych dotychczas przedsięwzięciem mogącym pogorszyć stan środowiska była hodowla > 10 DJP, obecnie raportu można wymagać dla hodowli > 20 DJP. Tymczasem przynajmniej w zachodnie Polsce powstawanie hodowli lisów jest obecnie jedną z najczęstszych przyczyn konfliktów dotyczących środowiska.
Hodowli ryb łososiowatych < 10 ha. Hodowle pstrągów są skoncentrowane na niewielkiej przestrzeni (niemal zawsze < 10 ha), jednak silnie wpływają na środowisko przez odprowadzanie bardzo silnie zanieczyszczonych wód pohodowlanych, jak i przez stosowany często na Pomorzu pobór wód bezpośrednio z unikatowych ekosystemów źródliskowych.
Elektrowni wodnej < 2,5 MW na obszarze chronionym (dotychczas za "mogące pogorszyć stan środowiska" uznawano na obszarach chronionych wszystkie elektrownie, a poza nimi - o spadzie > 3m). Na małych i średnich rzekach północnej i zachodniej Polski nawet elektrownia o mocy około 0,5 MW drastycznie zmienia ekosystem rzeki.
Proponujemy zmienić tekst rozporządzenia tak, by objąć te sytuacje możliwością wymagania sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko. Zwracamy uwagę, że poprawka zaproponowana w punkcie 3 tej opinii rozwiązuje problem w dwóch z trzech wymienionych tu sytuacji.