[Opisy gatunków] [Strona główna programu] [Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]

Rozmiar: 3659 bajtówTofieldia calyculata (L.) Wahlenb. - Kosatka kielichowata
Rodzina: Liliaceae - Liliowate
Niem.: Kelch Simsenlilie

Morfologia: Wieloletnia roślina zielna, z krótkim, skośnym kłączem dorastająca do10-40 cm wysokości, tworząca charakterystyczne skupienia. Łodyga wzniesiona, naga, u nasady okryta brunatnymi włóknami starych liści. Liście dolne, odziomkowe, równowąskie, mieczowate, do 2-5 mm szerokie, charakterystycznie ustawione w dwóch szeregach i zwrócone kantem w stronę łodygi. Liście góre, łodygowe, nieliczne -najwyżej 4, szersze i krótsze. Kwiatostan skupiony, kłosokształtny, 2-7 cm długi. Kwiaty zielonożółte, osadzone na krótkich szypułkach. Owocem jest wielonasienna torebka.

Biologia: Kwitnie od czerwca do sierpnia. W zapylaniu kwiatów uczestniczą owady. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.

Ekologia: Rośnie na torfowiskach niskich i przejściowych, na źródliskach i wilgotnych łąkach. W górach występuje na wysokogórskich, kamieniastych murawach. Jest gatunkiem charakterystycznym dla bogatych w węglan wapnia (nawapiennych) torfowisk przejściowych należących do rzędu Caricetalia davallianae.
Preferuje siedliska widne, świetliste, wilgotne, umiarkowanie żyzne, bogate w węglan wapnia, próchniczne gleby bagienne lub ciężkie gleby gliniaste i ilaste.

Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu środkowo-wschodnioeuropejskim. Zwarty zasięg występowania rozciąga się od Estonii, przez Wyspy Alandzkie i Gotlandię na północy. Na zachodzie zasięg rozciąga się od południowej i wschodniej części Francji i obejmuje północne Włochy, południową i środkową część Niemiec, Austrię, Czechy, środkową i południową część Polski, Białoruś i Ukrainę. Na rozproszonych stanowiskach spotykana w Pirenejach i na Bałkanach. Gatunek górski. W Polsce występuje rzadko na niżu, w północno-wschodnej, zachodniej i wschodniej części kraju. Częściej spotykany w górach - w Karpatach i w południowej, wyżynnej części kraju. Z terenu RDLP Zielona Góra w literaturze podawane są stanowiska tego gatunku m.in. z rejonu Gubina, Krosna Odrzańskiego, Lubska i Zielonej Góry.

Uwagi: Podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Roślina trująca.
Nazwa rosliny pochodzi od nazwiska angielskiego botanika - Thomasa Tofielda.


(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.