[Opisy gatunków] [Strona główna programu] [Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]

Rozmiar: 9510 bajtówTaxus baccata L. - Cis pospolity
Rodzina: Taxaceae - Cisowate
Niem.: Eibe

Morfologia: Zimozielone, dwupienne drzewo iglaste dorastające do 15 m wysokości. Kora szarowiśniowa, łuszcząca się dużymi płatami. Korona u starych pojedynczych drzew szerokostożkowatata, u drzew wielopniowych szerokorozłożysta. Grubsze, starsze gałęzie odstają lub lekko zwieszają sie na końcach. Pędy zielone lub brunatnozielone, z luźno rozmieszczonymi igłami. Igły płaskie, równowąskie, ku górze wyciągnięte w ostry wierzchołek, ciemnozielone z wierzchu, od spodniej strony jaśniejsze z dwoma podłużnymi paskami. Igłe długości do 4 cm i szerokości 3 mm. Kwiaty męskie kuliste, osadzone są na spodniej stronie zeszłorocznych pędów. Kwiaty męskie w czasie pylenia są jasnoźółte. Kwiaty żeńskie są niepozorne i pojedyncze. Nasiona czarne otoczone są w okresie dojrzewania mięsistą, karminowoczerwoną osnówką.

Biologia: Kwitnie od lutego do kwietnia. Nasiona rozsiewane są przez ptaki endozoochoryczne. Należy do najbardziej długowiecznych, najstarszych i najwolniej rosnących drzew występujących w Polsce.

Ekologia: Rośnie w cienistych, żyznych lasach liściastych - w buczynach, lasach dębowo-grabowych, w lasach mieszanych i iglastych. Często spotykany w dawnych parkach, na dawnych cmentarzach i w lasach istniejąch obecnie na miejscach dawnych osad, skąd pochodzą drzewa "mateczne". Preferuje siedliska cieniste, świeże i umiarkowanie wilgotne, żyzne (zasobne), gleby gliniasto-piaszczyste, mineralno-próchniczne, o odczynie zasadowym.

Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu europejskim. Zasięg obejmuje również północną Afrykę, Azję Mniejszą, Krym i Kaukaz. Zwarty zasięg występowania rozciąga się od zachodniej Skandynawii, przez Wielką Brytanię i Irlandię na północy. Na zachodzie występuje na rozproszonych stanowiskach na półwyspie Iberyjskim i przez Francję, środkową Europę, Polskę i kraje nadbałtyckie (Litwa, Estonia) gdzie osiąga wschodnią granicę zasięgu.
W Polsce występuje rzadko na rozproszonych stanowiskach na terenie całego kraju.
Na terenie RDLP Zielona Góra występuje na kilku rozproszonych stanowiskach, m.in. w rejonie Łagowa i Żagania.

Uwagi: Wiele spośród stanowisk cisów w lasach Polski północnej i zachodniej pochodzi w rozmnożenia się kilku wcześniej posadzonych przez ludzi w parkach lub w laskach przydomowych pojedynczych cisów. Świadczyć może o tym fakt, że najczęściej spotykać można w lasach sosnowych i mieszanych 2-3 stare cisy i grupy, młodych, w miarę jednowiekowych drzewek.
Cis podlega częściowej ochronie gatunkowej.


(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.