[Opisy gatunków]
[Strona główna programu]
[Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]
Ophioglossum vulgatum L. - Nasięźrzał pospolity
Rodzina: Ophighlossaceae - Nasięźrzałowate
Niem.: Gemeine Natternzunge
Morfologia: Wieloletnia, drobna paproć dorastająca do 5-20 cm wysokości. Liść zawsze 1, jajowaty lub lancetowaty, mięsisty, jasnozielony, klinowato zbiegający w ogonek. Kłos zarodnionośny wyrasta z podstawy liścia i jest zawsze 1 i około 2 razy dłuższy od liścia. Część zarodnionośna (sporangium) osiąga 2-5 cm długości i jest żółtozielona.
Biologia: Zarodnikuje od czerwca do początków sierpnia.
Ekologia: Rośnie na wilgotnych łąkach oraz torfowiskach niskich i przejściowych. Spotykana w lasach i zaroślach łęgowych porastających dawne łąki. Jest gatunkiem charakterystycznym dla zmiennowilgotnych łąk ze związku Molinion. Preferuje siedliska widne, wilgotne, umiarkowanie żyzne, na glebach organicznych, torfiastych, zasobnych w węglan wapnia.
Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu okołobiegunowym. Występuje w Europie, na rozproszonych stanowiskach w Azji i w Ameryce Północnej. W Europie zwarty zasięg występowania rozciąga się od Skandynawii, przez Wielką Brytanię, Francję, po środkowe Włochy na południu, dalej przez Bałkany na wschód.
W Polsce występuje w rozproszeniu, na niżu na całym obszarze i w niższych położeniach górskich. Na terenie RDLP Zielona Góra był notowany na rozproszonych stanowiskach.
Uwagi: W tradycji ludowej nasięźrzał jest niezawodnym środkiem na powodzenie w miłości. Dziewczyna, która chciała być ośrodkiem zainteresowania mężczyzn, musiała w noc pełni księżyca wyjść nago na łąkę i sięgając za siebie zerwać liść nasięźrzału, wypowiadając przy tym formułkę:
Nasięźrzale, rwę cię śmiale
pięci palcy, szóstą dłonią
niech się chłopcy za mną gonią
niech się chłopcy za mną gonią
po stodole, po oborze
dopomagaj Panie Boże
Nazwa rodzajowa pochodzi od greckich słów ophis - wąż, glossa - język, od kształtu kłosa zarodnionośnego.
(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.