[Opisy gatunków] [Strona główna programu] [Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]

Rozmiar: 5405 bajtówLiparis loeselii (L.) L.C.M.Rich. - Lipiennik Loesela
Rodzina: Orchidaceae - Storczykowate
Synonimy: Sturmia loeselii Rchb.
Niem.: Sumpf Glanzkraut, Glanzorchis

Morfologia: Wieloletnia roślina zielna, z charakterystyczną częściowo podziemną bulwą, okrytą pochwami liściowymi. Łodyga prosta, naga, 3-kanciasta, zielona lub żółtozielona dorastająca do 5-20 cm wysokości, u nasady bulwiasto zgrubiała. Liście zawsze 2, podłużnie lancetowate, od 1 do 2 cm szerokie i 4-7 cm długie. Kwiatostan do 8 cm długości, luźny, 1-10 (rzadziej 18) kwiatowy. Kwiaty małe, niepozorne, zielone lub białozielonawe. Warżka mięsista, łukowato wygięta, eliptycznolancetowata, na obrzeżu lekko karbowana, zielonawa do żółtozielonawej z ciemniejszą zielonawą smugą w centrum. Boczne zewnętrzne płatki są ostre, podługowato-lancetowate i ostro ogięte, nadając charakterystyczny wygląd kwiatom. Owocem jest beczułkwata torebka, około 1 cm długości, wzniesiona ku górze.

Biologia: Kwitnie w czerwcu i w lipcu. W zapylaniu kwiatów uczestniczą owady - błonkówki, możliwe jest również samozapylenie. Do rozwoju lipiennik wymaga mikoryzy z grzybami.

Ekologia: Rośnie na bogatych w węglan wapnia (nakredowych) torfowiskach mszarnych - przejściowych i niskich. Spotykany na wilgotnych łąkach i płach jezior dystroficznych.
Jest gatunkiem charakterystycznym dla torfowisk przejściowych należących do rzędu Caricetalia davallianae.
Preferuje siedliska widne, słoneczne i okresowo ocienione, mokre, umiarkowanie żyzne (mezotroficznych), na torfach, bogatych w węglan wapnia.

Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu okołobiegunowym (cirkumborealnym) obejmującym Europę, zachodnią Syberię i wschodnie obszary Ameryki Północnej.
Występuje w środkowej i wschodniej części Europy. Zwarty zasięg występowania obejmuje od północy południową Szwecję i południowo-wschodnią Anglię, na zachodzie granica przebiega przez północną Francję i Niderlandy. Na pojedynczych rozproszonych stanowiskach spotykany w Pirenejach, Apeninach, Alpach i na Bałkanach. Południowa granica zasięgu obejmuje dwa obszary występowania - oderwany obszar alpejski, od południowych Niemiec, po południowo-wschodnią Francję i Szwajcarię oraz drugi obszar - ciągły, który przebiega od środkowych przez południowo-wschodnie Niemcy, Czechy i Ukrainę. W Polsce występuje bardzo rzadko, na pojedynczych stanowiskach w północnej oraz południowej i zachodniej części niżu oraz na obszarach wyżynnych. Na terenie RDLP Zielona Góra lipiennik Loesella dotychczas znane tylko jedno stanowisko na torfowiskach w dolinie rzeki Pliszki.

Uwagi: Podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa liparos - tłusty; nazwa gatunkowa od nazwiska niemieckiego botanika Johanna Loesela.


(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.