[Opisy gatunków] [Strona główna programu] [Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]

Janowce (Genista germanica, Genista pilosa)
(1) Genista germanica L. - Janowiec ciernisty, drok
(2) Genista pilosa L. - Janowiec włosisty

Rodzina: Leguminosae - Motylkowate
Niem.: (1) Deutscher Ginster; (2) Sangginster, Heideginster, Behaarter Ginster

janowiec ciernisty janowiec włosisty


Morfologia: Janowiec ciernisty i janowiec włosisty są małymi krzewami, o wysokości od 10 do 60 cm, z żółtymi kwiatami.
Janowiec ciernisty ma łodygę gałęzistą, w dolnej części pozbawioną liści, miękko, odstająco owłosioną. Starsze gałązki brunatne lub zielonawobrunatne, silnie rozgałęzione, leżące lub podnoszące się, z zielonymi, bruzdowanymi cierniami wystającymi z kątów liści. Młodsze gałązki zielone, żeberkowane. Liście podłużnie eliptyczne, osadzone na krótkich ogonkach, na szczycie zaostrzone, 1-2 cm długie i 3-10 mm szerokie, bez przylistków. Kwiaty w szczytowych, wzniesionych gronach. Kwiaty złocistoźółte, osadzone na krótkiej szypułce. Łódeczka 1,5 razy dłuższa od żagielka, owłosiona. Owocem jest owłosiony, ciemnobrunatny strąk, około 1 cm długi i 0,5 cm szeroki..
Janowiec włosisty ma łodygę u nasady silnie rozgałęzioną, pozbawioną cierni. Gałązki brunatne, rózgowate, żeberkowane i pokładające się. Młodsze gałązki zielone i przeważnie wzniesione, jedwabiście owłosione. Liście podługowate, osadzone na krótkich ogonkach, na szczycie zaokrąglone, pod spodem jedwabiście owłosione, do 1,2 cm długie i 2-4 mm szerokie. Kwiaty zwykle po 1-3 na krótkopędach, wyrastają z kątów liści, osadzone są na krótkiej szypułce. Kwiaty złocistożółte, gęsto jedwabiście owłosione. Łódeczka równie długa jak żagielek. Owocem jest jedwabiście owłosiony, podługowaty strąk, do 2,5 cm długi i 0,5 cm szeroki.

Biologia: Janowiec ciernisty kwitnie od maja do lipca. Janowiec włosisty kwitnie krócej, od maja do czerwca. W zapyleniu kwiatów janowców uczestniczą owady.

Ekologia: Janowiec ciernisty rośnie w widnych lasach liściastych - dąbrowach i w lasach mieszanych. Spotykany w ciepłolubnych zbiorowiskach okrajkowych na obrzeżach lasów, w świetlistych zaroślach i na trawiastych zboczach. Preferuje siedliska widne, tylko okresowo zacieniane, suche, ubogie gleby piaszczyste i piaszczysto-gliniaste o kwaśnym odczynie.
Janowiec włosisty rośnie widnych lasach sosnowych, na wrzosowiskach, suchych łąkach i przydrożach. Spotykany na murawach i trawiastych skarpach. Preferuje siedliska widne, okresowo lub przejściowo ocienione, suche, ubogie gleby piaszczyste i piaszczysto-gliniaste, o odczynie od umiarkowanie kwaśnego do zasadowego.

Rozmieszczenie: Janowiec ciernisty jest gatunkiem o zasięgu środkowoeuropejskim. Zwarty zasięg występowania tego gatunku rozciąga się od środkowej Francji, przez Holandię, Danię i południową Szwecję na północy, na wschodzie przez Polskę, Białoruś, Ukrainę po Bułgarię, na południu od wschodniej Francji, przez północne Włochy do Jugosławii. W Polsce przebiega północno-wschodnia granica zasięgu występowania tego gatunku.
W Polsce janowiec ciernisty występuje w dość często w zachodniej i północnej części kraju oraz w niższych położeniach górskich. Na terenie RDLP Zielona Góra podawane były stanowiska tego gatunku z rejonu Szprotawy i Żagania.
Janowiec włosisty jest gatunkiem subatlantyckim. Zwarty zasięg występowania tego gatunku rozciąga się od północnej Hiszpanii, przez północne Włochy i Jugosławię na południu, na północy od południowej Anglii, przez Danię po południową Szwecję, na wschodzie granica zasięgu przebiega przez zachodnią Polskę, Czechy, Węgry po Rumunię.
W Polsce osiąga wschodnią granicę zasięgu. Występuje rzadziej niż poprzedni gatunek, w niżowej - głównie w zachodniej części kraju, nie przekraczając linii Wisły. Na terenie RDLP Zielona Góra spotykany rzadko, na rozproszonych stanowiskach.


(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.