[Opisy gatunków]
[Strona główna programu]
[Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]
Galanthus nivalis L. - Śnieżyczka przebiśnieg
Rodzina: Amaryllidaceae - Amarylkowate
Niem.: Schneeglockchen.
Morfologia: Wieloletnia cebulowa roślina zielna dorastająca do 25 cm wysokości. Łodyga i dwa wydłużone liście objęte są u nasady białym, skórzastym liściem. Liście wąskie, z sinym nalotem. Kwiat zawsze jeden, zwieszony, osadzony na szypułce na szczycie łodygi. U nasady szypułki znajduje się charakterystyczne zielonawe zgrubienie. Kwiat w kształcie zwisającego dzwoneczka, ma trzy zewnętrzne działki długie, białe i trzy wewnętrzne krótki, wycięte, zielone. Owocem jest torebka zawierająca eliptyczne, białawe nasiona zaopatrzone w elajosomy (ciałka mrówcze).
Biologia: Uważana jest za zwiastun przedwiośnia. Kwitnie od lutego do początku kwietnia. Kwiaty przebiśniegu są bardzo wrażliwe na zmiany temperatury - w mroźnych okresach składają się (zamykają) chroniąc słupek i pręciki. Zapylenia dokonują owady - głównie pszczoły, możliwe jest również samozapylenie. Nasiona rozsiewane są przez mrówki - zjadają one przyczepione do nasion elajosomy, bogate w tłuszcze, skrobię i cukry. Rozmnaża się za pomocą nasion i cebulek. Zakwita dopiero po sześciu latach.
Ekologia: Rośnie w cienistych, żyznych lasach liściastych - lasy łęgowe, grądy i mieszane lasy liściaste, głównie w południowej części kraju. W zachodniej i północnej części kraju jest gatunkiem związanym z siedliskami antropogenicznymi. Spotykana jest w lasach, w parkach i na starych cmentarzach, w miejscach związanych z dawnymi osadami i śladami obecności człowieka.
Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu europejskim. Zwarty zasięg występowania rozciąga się od północnej Hiszpanii, przez Francję ku południowi do Morza Czarnego. Na południu zasięg rozciąga się od Sycylii do Grecji, na północy w południowej części Niemiec i Polski.
Rodzaj śnieżyczka (Galanthus) reprezentowany jest na świecie przez 12 gatunków. W Europie występują 4 gatunki, w Polsce tylko 1 - śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis).
W Polsce występuje głównie w południowej części niżu i w niższych partiach gór. Na pozostałym obszarze kraju jest gatunkiem, którego występowanie jest ściśle związane z działalnością człowieka.
Na terenie RDLP Zielona Góra występuje dość często, na siedliskach antropogenicznych (stare parki, cmentarze, założenia parkowe itp.).
Uwagi: Roślina trująca. Podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
Śnieżyczka przebiśnieg jest przez laików często mylona z innym kwitnącym wiosną gatunkiem - śnieżycą wiosenną, od której wyróżnia się przede wszystkim budową i barwą kwiatów. Nazwa łacińska rośliny związana jest z barwą kwiatów, pochodzi od greckich wyrazów: gala - mleko i anthemos - kwiat.
(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.