[Opisy gatunków]
[Strona główna programu]
[Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]
Epipactis palustris (L.) Crantz - Kruszczyk błotny
Rodzina: Orchidaceae - Storczykowate
Synonimy: Serapias palustris L.
Niem.: Sumpf Stendelwurz
Morfologia: Wieloletnia roślina zielna o płożącym kłączu, dorastająca do 70 cm wysokości. Łodyga prosta, obła, dołem naga, zielona, górą czerwona, miękko owłosiona. Liście lancetowate, ostre i lekko łukowato wygięte, 1-4 cm szerokie i 3-16 cm długie, obejmujące łodygę, spiralnie umieszczone na pędzie, zielone z czerwoną nerwacją. Kwiatostan luźny, jednostronny, 8-15 kwiatowy. Kwiaty duże, osadzone na omszonych szypułkach, nieco zwisające, szeroko otwarte, bez zapachu. Ważka biała lub bladoróżowa z żółtą smugą, boczne łatki purpurowo lub zielonawo (dwie formy barwne !) nabiegłe.
Biologia: Kwitnie w lipcu, owocuje na przełomie lipca i sierpnia. Zapylany przez błonkówki, przede wszystkim trzmiele.
Ekologia: Rośnie na torfowiskach przejściowych i niskich, wilgotnych łąkach (zwłaszcza zmiennowilgotnych łąkach trzęślicowych). Spotykany na obrzeżu wilgotnych, bagiennych lasów olsowych i w zaroślach wierzbowych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla wapiennych torfowisk (bogatych w węglan wapnia) z rzędu Caricetalia davallianae. Preferuje siedliska widne, wilgotne, żyzne, na glebach torfowych (torfach) bogatych w węglan wapnia.
Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu eurosyberyjskim. Zwarty zasięg występowania rozciąga się od południowej Skandynawii, przez Wielką Brytanię, po Hiszpanię, południowe Włochy, Grecję (Peloponez), Bałkany, Nizinę Rosyjską po zachodnią Syberię. W Polsce występuje dość często na terenie całego kraju na niżu i w niższych położeniach górskich.
Na terenie RDLP Zielona Góra występuje rzadko, na rozproszonych stanowiskach.
Uwagi: Osobniki nie kwitnące można pomylić z innymi kruszczykami, rosnącymi jednak na odmiennych siedliskach. Liczba jego stanowisk w Polsce szybko się zmniejsza wraz z szybkim kurczeniem się siedlisk odpowiednich dla tego gatunku. Podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.