[Opisy gatunków] [Strona główna programu] [Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]

Rozmiar: 4331 bajtówCytisus nigricans L. - Szczodrzeniec czerniejący
Rodzina: Leguminosae - Motylkowate
Synonimy: Lembotropis nigricans (L.) Griseb.
Niem.: Schwarzwerdender Geissklee

Morfologia: Krzew o wysokości od 30 cm do 1,5 m. Pędy wzniesione, rózgowate, delikatnie żeberkowane, prawie obłe, pokryte gęsto krótkimi, przylegającymi żółtymi włoskami. Usychające pędy czernieją. Liście osadzone na ogonkach około 1 cm długości, trójlistkowe, zwykle 10-30 mm długie i 5-12 mm szerokie. Listki wydłużone, eliptyczne na szczycie zaostrzone, z ostrym koniuszkiem, z wierzchu ciemnozielone, nagie, od strony spodniej gęsto przylegająco owłosione. Kwiatostany groniaste, wzniesione, szczytowo stojące, wielokwiatowe, do 20 cm długości. Kwiaty złocistoźółte, pachnące, dzwonkowate, osadzone na owłosionych szypułkach. Płatki korony o zmiennej długości, blaszka żagielka odgięta do góry a skrzydełka nieco dłuższe od żagielka. Łódeczka łukowato zagięta, dzióbkowato zaostrzona. Owocem jest przylegająco owłosiony strąk do 3 cm długości, zawierający do 8 brunatnie połyskujących nasion.

Biologia: Kwitnie od czerwca do sierpnia. Niekiedy zakwita po raz drugi jesienią.Kwiaty są zapylane przez motyle poszukujące w nich pyłku i mają skomplikowane przystosowania morfologiczne, zapewniające skuteczność zapylenia.

Ekologia: Rośnie w widnych borach sosnowych i lasach mieszanych. W Europie optimum występowania ma w ciepłych borach sosnowych na południu kontynentu. W Polsce rośnie w ciepłolubnych, świetlistych dąbrowach. Spotykany w ciepłolubnych zaroślach i okrajkach na obrzeżach lasów, na słonecznych wzgórzach, murawach i wrzosowiskach. Preferuje siedliska nasłonecznione, suche, ubogie, na glebach piaszczystych, o odczynie kwaśnym do obojętnego.

Rozmieszczenie: Gatunek o zasięgu południowo-środkowoeuropejskim. Występuje w środkowej, południowo-wschodniej Europy. Wschodnia granica zasięgu opiera się na dolinie Wołgi. Rodzaj szczodrzeniec (Cytisus) reprezentowany jest w Europie przez 33 gatunki. W Polsce występuje 9 gatunków.
W Polsce występuje głównie w środkowej i południowo-zachodniej części kraju. Poza tymi miejscami zdziczały.
Na terenie RDLP Zielona Góra był notowany rzadko, na rozproszonych stanowiskach w rejonie Szprotawy, Żagania. W literaturze podawano też stanowiska spotykane w południowo-zachodniej części Wielkopolski między doliną Odry a linią Świebodzin - Łagów - Słubice.

Uwagi: Jest rośliną trującą.


(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.