[Opisy gatunków] [Strona główna programu] [Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]

Rozmiar: 9770 bajtówArctium nemorosum Lej. - Łopian gajowy
Rodzina: Compositae - Złożone
Synonimy: Lappa nemorosa Koern.; Lappa macrosperma Wallr.; Arctium minus subsp. nemorosum (Lej.) Syme
Niem.: Hainklette

Morfologia: Wieloletnia roślina zielna dorastająca do 2 metrów wysokości. Gałązki wydłużone, na końcach łukowate zwieszone. Liście dolne, duże, 50 do 70 cm, szeroko-jajowate, dłuższe niż szersze, u nasady sercowate. Liście spodem prawie nagie. Ogonki liściowe dęte. Kwiaty zebrane w kwiatostan przypominający grono. Koszyczki kuliste, szerokości 2-2,5 cm, słabo pajęczynowato osnute, prawie nagie. Łuski okrywy na szczycie haczykowate, wewnętrzne zwykle purpurowe. Kwiaty długością równe okrywie. Owoc - niełupka, do 1 cm długości.

Biologia: Łopian gajowy kwitnie od lipca do sierpnia. Zapylany przez pszczoły oraz motyle dzienne i nocne. Koszyczki w czasie owocowania to tak zwane "rzepy", z łatwością "roznoszone" i rozsiewane są przez ludzi i zwierzęta.

Ekologia: Rośnie w żyznych lasach liściastych - lasy łęgowe, grądy w dolinach rzecznych i na ich obrzeżach. Należy do gatunków charakterystycznych dla lasów łęgowych (w tym także łęgopodobnych lasów zboczowych) i zbiorowisk porębowych.
Występuje w miejscach półcienistych, na siedliskach świeżych do wilgotnych, na glebach gliniastych, żyznych, bogatych w azot (nitrofilnych) i węglan wapnia.

Rozmieszczenie: Roślina o zasięgu europejskim. Granica południowa zasięg przebiega przez centralną część Włoch i Pireneje. Granica północna przebiega przez francuski Masyw Centralny, Irlandię, Wielką Brytanię i południową Szwecję. Wschodnia granica zasięgu przebiega przez Polskę i Rumunię. W Polsce występuje rzadko, w zachodniej i południowo-zachodniej części kraju.
Rodzaj Łopian (Arctium) reprezentowany jest w świecie przez 9 gatunków. W Europie i w Polsce występują 4 gatunki.
W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach w żyznych lasach liściastych nad brzegami rzek głównie w zachodniej i południowo-zachodniej części kraju i na Pomorzu.
Na terenie RDLP Zielona Góra notowany rzadko w lasach w dolinach rzek, zwłaszcza w dolinie Odry i Nysy Łużyckiej.

Uwagi: Łopian gajowy (Arctium nemorosum) jest łatwy do pomylenia z pospolitym w lasach nad brzegami wód łopianem mniejszym (Arctium minus). Główne cechy wyróżniające łopian gajowy to: łukowato zwieszone gałązki oraz koszyczki kwiatowe nagie lub prawie nagie.


(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.