Projekt z dnia 28 grudnia 2001r.
Ustawa
z dnia
2001r.
o zmianie ustawy o ochronie przyrody.
Art. 1.
W ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U.
z 2001r. Nr 99, poz. 1079, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1189, Nr 145,
poz. 1623 ) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 13b:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a, w brzmieniu:
"1a. Prace nad sporządzaniem planu ochrony polegają, w szczególności
na:
1) inwentaryzacji i diagnozie stanu zasobów przyrodniczych, walorów
krajobrazowych, wartości kulturowych oraz zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych,
2) przygotowaniu operatów zawierających wykaz zadań ochronnych oraz
sposoby ich wykonania.",
b) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
"4a. Szczegółowe zasady, o których mowa w ust. 4, uwzględniają:
1) sposoby czynnej ochrony przyrody i jej składników w parkach narodowych,
rezerwatach przyrody i parkach krajobrazowych , które należy uwzględnić
w planie ochrony,
2) rodzaje i zakres operatów, o których mowa w art. 13b ust. 1a pkt
2.",
c) w ust. 5:
- skreśla się wyraz "rocznych",
- pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) sposoby ochrony czynnej ekosystemów z podaniem rodzaju, rozmiaru
i lokalizacji poszczególnych zadań,",
- dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
"3) ochronę czynną gatunków roślin i zwierząt z podaniem sposobu
tej ochrony.",
- po ust. 5 dodaje się ust.5a w brzmieniu:
"5a. Rozporządzenie, o którym mowa w ust.5, może ustanowić zadania ochronne
na okres nie dłuższy niż 5 lat.";
2) w art. 14:
a) ust. 6a otrzymuje brzmienie:
"6a. Za wstęp lub korzystanie z wartości przyrody parku
narodowego, jego urządzeń lub obiektów mogą być pobierane
opłaty, których stawki ustala dyrektor parku narodowego. Stawka opłaty
za wstęp do parku narodowego nie może przekroczyć 0, 75% najniższego wynagrodzenia
za pracę pracowników, określonego na podstawie odrębnych przepisów.
Środki finansowe z opłat stanowią środek specjalny w rozumieniu przepisów
o finansach publicznych i są przeznaczane na utrzymanie infrastruktury
turystycznej i edukacyjnej parku narodowego oraz inne zadania z zakresu
ochrony przyrody.",
b) skreśla ust. 12;
3) w art. 23a w ust. 2 pkt 1 skreśla się użyty w różnych przypadkach wyraz
"roczne";
4) w art. 26 w ust. 1 wyrazy "jest terenem chronionym" zastępuje się
wyrazami "tworzy się";
5) w art. 26a w ust. 1 skreśla się pkt 15;
6) w art. 27a w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej
gospodarki człowieka, w szczególności: rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli
nie jest możliwe przestrzeganie zakazów, o których mowa w ust. 1.";
7) w art. 27b:
a) ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) usuwania w okresie od dnia 16 października do końca lutego gniazd
ze skrzynek lęgowych ptaków,",
b) w ust. 2 pkt 6 otrzymuje brzmienie:
"6) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki
człowieka, w szczególności: rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli nie jest
możliwe przestrzeganie zakazów, o których mowa w ust. 1.";
8) w art. 27c:
a) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
"5.Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw rolnictwa, w drodze rozporządzeń, określi:
1) listę gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną
gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazy właściwe dla tych gatunków, wybrane
spośród wymienionych w art. 27a ust. 1, odstępstwa od zakazów wybrane spośród
wymienionych w art. 27a ust. 2 oraz szczegółowe zasady ochrony niektórych
gatunków wpisanych na listę,
2) listę gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną
gatunkową ścisłą i częściową, w tym gatunków, dla których ustala się granice
miejsc rozrodu i regularnego przebywania oraz terminy ochrony tych miejsc,
wyróżniając strefę ochrony ścisłej i częściowej, zakazy dla danych gatunków,
wybrane spośród wymienionych w art. 27b ust. 1, odstępstwa od zakazów
wybrane spośród wymienionych w art. 27b ust. 2 oraz szczegółowe zasady
ochrony niektórych gatunków wpisanych na listę." .
b) ust. 7 otrzymuje brzmienie:
"7. Minister właściwy do spraw środowiska może zezwolić wyjątkowo
na pozyskanie roślin i zwierząt chronionych oraz inne czynności podlegające
ograniczeniu lub zakazom, a także na odstępstwa od nakazów.";
9) w art. 27d:
a) w ust. 1 po wyrazie "państwa" dodaje się wyraz "gatunków",
b) w ust. 7 w pkt 1 po wyrazie "listę" dodaje się wyraz "gatunków",
c) dodaje się ust. 8 i 9 w brzmieniu:
"8. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia,
może określić listę państw oraz roślin i zwierząt w nich występujących,
ich części i produktów pochodnych, których sprowadzanie na obszar Rzeczypospolitej
Polskiej jest zabronione, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami ochrony
dziko występujących populacji tych gatunków albo wysoką śmiertelnością
zwierząt podczas transportu.
9. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1 uważa się za zezwolenie wydane
na podstawie art. 27c ust.7.";
10) art. 35a otrzymuje brzmienie:
"Art.35a. 1. Minister właściwy do spraw środowiska określi,
w drodze rozporządzenia, rodzaj siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin
i siedlisk zwierząt, stanowiących szczególną wartość przyrodniczą oraz
wymagających ochrony w świetle prawa międzynarodowego.
2. Minister właściwy do spraw środowiska, wydając rozporządzenie, będzie
się kierował potrzebą ochrony siedlisk przyrodniczych zagrożonych zanikiem,
mających ograniczony zasięg terytorialny wynikający z właściwości przyrodniczych
charakterystycznych dla regionu przyrodniczo-klimatycznego, a także potrzebą
zachowania różnorodności biologicznej.";
11) w art. 39:
a) w ust. 1 wyrazy "rejestr parków narodowych i rezerwatów
przyrody" zastępuje się wyrazami "centralny rejestr form
ochrony przyrody" , a wyrazy "23 ust. 5" zastępuje się wyrazami "art. 13
ust. 1 pkt. 1-4 i pkt 6",
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Organ, który ustanowił formę ochrony przyrody, o której mowa w
art. 13 ust. 1 pkt 1-4 i 6, przesyła w terminie miesiąca od
dnia jej utworzenia, do ministra właściwego do spraw środowiska akt
ustanawiający daną formę.";
12) po art. 40 dodaje się art. 40a w brzmieniu:
"1. W ramach państwowego monitoringu środowiska prowadzi
się, monitoring przyrody ożywionej, nieożywionej i krajobrazu.
2. Monitoring, o którym mowa w ust. 1 polega na ocenie stanu przyrody
i zachodzących w niej zmian, obszarów podlegających ochronie i obszarów
użytkowanych gospodarczo oraz ocenie skuteczności metod ochrony przyrody.";
13) w art. 47 wyrazy " Starosta, wykonując zadania z zakresu administracji
rządowej," zastępuje się wyrazem "wojewoda";
14) w art. 47f ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Opłaty nalicza, pobiera i przekazuje na rzecz właściwego
gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej organ właściwy
do wydawania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów";
15) w art. 47g w ust. 1 w pkt 9 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje
się pkt 10 brzmieniu:
"10) obumarłych lub nie rokujących przetrwania, z przyczyn
niezależnych od władającego nieruchomością.";
16) w art. 58:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Kto narusza zakazy lub ograniczenia, obowiązujące na obszarach
chronionych oraz w stosunku do roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową
ustanowioną przez właściwy organ, podlega karze aresztu lub grzywny.",
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. W przypadku orzeczenia przepadku roślin i zwierząt, ich części
lub produktów pochodnych mają zastosowanie przepisy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji."
17) w art. 62 ust. 2 wyrazy "Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa" zastępuje się wyrazami "minister właściwy do spraw środowiska".
Art. 2
Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na
podstawie art. 13 ust. 5, art. 27c pkt 1 i 2, art. 27d ust.
7, art. 35a ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, zachowują moc do czasu
wydania nowych przepisów wykonawczych, jeżeli nie są sprzeczne z niniejszą
ustawą, jednak nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy.
Art.3
Ustawa wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
Celem niniejszej ustawy jest znowelizowanie ustawy o ochronie przyrody,
zmierzające do wyeliminowania drobnych niedociągnięć natury formalno -
redakcyjnej. Wskazane w niniejszym projekcie rozwiązania nie stanowią
nowych regulacji, a jedynie upraszczają i doprecyzowują dotychczasowe przepisy.
Wprowadzenie proponowanych zmian spowoduje skuteczniejszą ochronę zasobów
przyrody ożywionej, nieożywionej i krajobrazu.
Delegacja ustawowa zawarta w art. 13b nie pozwalała na sprecyzowanie,
w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska,
ujednoliconych procedur sporządzania planu ochrony. Dowolność interpretacji
mogła spowodować w praktyce różnice pomiędzy przyjętymi kryteriami oraz
bardzo dużą rozpiętość w wykorzystywanych środkach finansowych
przeznaczonych na opracowanie jednostkowych planów ochrony dla poszczególnych
form ochrony przyrody bądź ich korektę. Za niezwykle istotną, z praktycznego
punktu widzenia, należy uznać propozycję opracowania zadań ochronnych na
okres do 5 lat w miejsce dotychczasowych rocznych zadań
ochronnych.
Proponowany nowy zapis ust. 6a w art.14 pozwala na utworzenia
środka specjalnego czyli na zmianę sposobu finansowania czynności wymienionych
w tym przepisie. Dotychczasowa forma gospodarstwa pomocniczego nie pozwalała
na wykorzystanie wpływów uzyskiwanych przez parki narodowe
w całości na potrzeby tych parków.
Skreślenie ust.12 w art. 14 likwiduje zbędne powtórzenie
materii uregulowanej w ust. 9 tegoż artykułu.
Zmiana wprowadzona w art. 26 ust. 1 dookreśla czynność, której
dotyczy ten artykuł.
Skreślenie w art. 26a w ust.1 pkt.15 znajduje uzasadnienie w zbyt rygorystycznym
sformułowaniu zakazów dla parków krajobrazowych i obszarów chronionego
krajobrazu, na obszarze których dopuszcza się przecież (w miejscach wyznaczonych
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego) lokalizowanie budownictwa
letniskowego.
Istotą zmiany w art. 35a jest dopuszczenie możliwości
objęcia ochroną również tych rodzajów siedlisk przyrodniczych
, siedlisk roślin i siedlisk zwierząt, które wymagają
ochrony w świetle prawa międzynarodowego. W przedmiotowym przepisie sprecyzowane
zostały powody takiego działania. Proponowane brzmienie omawianego przepisu
wynika ze wskazań Konwencji o ochronie różnorodności biologicznej.
Nowelizacja art. 39 ma na celu zapewnienie bieżącej informacji
o wszystkich istniejących formach ochrony przyrody z wyjątkiem ochrony
gatunkowej roślin i zwierząt, o której stanowi ustawa w innym miejscu.
Zasadnym jest ujednolicenie rejestru form ochrony przyrody oraz zobowiązanie
do niezwłocznego informowania ministra właściwego
do spraw środowiska o poddaniu pod ochronę określonego obszaru lub tworu
przyrody. Powyższa regulacja ma istotne znaczenie zwłaszcza w zakresie
integracji z UE.
Dodanie art. 40a spowoduje doprecyzowanie obowiązku prowadzenia
państwowego monitoringu środowiska także w zakresie przyrody oraz
określi zadania jakie są przed nim postawione. Pozwoli to na
bieżącą ocenę skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody oraz
wskaże ewentualną potrzebę interwencji w tym zakresie.
Proponowana zmiana w art. 27a ust. 2 pkt. 1 ma charakter redakcyjny.
Przesunięcie początku terminu w art. 27 ust. 2 pkt. 1, w którym
dopuszcza się usuwanie gniazd ze skrzynek lęgowych dla ptaków, z 1 września
na 16 października, wynika z potrzeby zabezpieczenia przed ingerencją ludzi
skrzynek lęgowych w początkach września, kiedy mogą być one jeszcze wykorzystywane
jako czasowe schronienie pewnych gatunków zwierząt, m.in. nietoperzy.
Wprowadzenie proponowanego ustępu 8 do art. 27d ustawy o ochronie przyrody
jest niezbędne w procesie implementacji Rozporządzenia Rady (EC) Nr 338/97
w sprawie ochrony dzikich zwierząt i roślin poprzez regulację obrotu nimi,
w szczególności umożliwiać będzie transpozycję Rozporządzenia Komisji (EC)
Nr 191/2001 z dnia 30 stycznia 2001 r. w sprawie zawieszenia przywozu na
obszar Wspólnoty okazów określonych gatunków dzikich zwierząt i roślin
(OJ L 29, 31.1.2001, p.12-26).
Z uwagi na obowiązek przekazywania dochodów wojewódzkiego konserwatora
zabytków z tytułu opłat za usuwanie drzew i krzewów z nieruchomości wpisanych
do rejestru zabytków do urzędu skarbowego, należało w art. 47f ust.
2 zapisać, że dochody te należy odprowadzać do gminnego funduszu ochrony
środowiska i gospodarki wodnej. Przepis w nowym brzmieniu nie powoduje
jednak zmian w dochodach tego funduszu, a jedynie skraca drogę przekazywania
środków finansowych.
W celu jednoznacznego określenia wykazu zwolnień od opłat za
usuwanie drzew obumarłych niezbędne jest dodanie w art. 47g ust. 1 nowego
pkt. 10, dotyczącego tego właśnie zagadnienia.
Zmiana brzmienia przepisu art. 58 ust. 1 wynikam z faktu, iż ustawa
o ochronie przyrody nie przewiduje osobnego katalogu zakazów w stosunku
do siedlisk przyrodniczych, dlatego też w przepisach karnych nie powinno
się wymieniać zakazów, których nie ma w ustawie.
Celem zmiany brzmienia przepisu art. 58 ust. 2 jest dostosowanie przepisów
ustawy o ochronie przyrody do postanowień artykułu VIII ust. 4 Konwencji
o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych
wyginięciem (CITES).
Dodanie w art. 58 nowego ust. 3a podyktowane jest koniecznością określenia
katalogu podmiotów uprawnionych do posiadania zwierząt żywych i roślin,
w przypadku, gdy orzeczono o ich przepadku. Wprowadzenie tej zmiany może
spowodować pewne skutki finansowe dla budżetu, o ile zachodzić będzie konieczność
refundacji ogrodom zoologicznym, botanicznym, jednostkom badawczo-rozwojowym
lub szkołom wyższym kosztów utrzymania tych zwierząt lub roślin.
Konieczność wprowadzenia powyższych zmian spowodowana jest licznymi
uwagami zgłaszanymi przez: Państwową Radę Ochrony Przyrody, wojewódzkich
konserwatorów przyrody, wojewódzkich konserwatorów zabytków, samorządy
terytorialne, Ligę Ochrony Przyrody oraz inne gremia zajmujące się ochrona
przyrody. W związku z tym przeprowadzono także konsultacje z niektórymi
ośrodkami naukowymi w Polsce w zakresie ochrony przyrody. W toku uzgodnień
międzyresortowych przedmiotowy projekt zostanie przesłany do
poszczególnych wojewodów, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,
Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, Dyrektora Generalnego
PGL Lasy Państwowe oraz pozarządowych organizacji ekologicznych, w tym
do: Polskiego Klubu Ekologicznego , Biura Wspierania Lobbingu Ekologicznego,
Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Przyrody ,,Pro Natura",
Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, Centrum Prawa Ekologicznego, Fundacji Wspierania
Inicjatyw Ekologicznych, Funduszu na rzecz Przyrody, Polskiej Zielonej
Sieci -Związku Ekologicznych Organizacji Pozarządowych, Stowarzyszenia
Ekologiczno-Kulturalne "Klub Gaja", Lubuskiego Klubu Przyrodników,
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Rozwiązania zaproponowane w przedmiotowej ustawie powinny
wpłynąć na obniżenie kosztów tworzenia jednostkowych planów ochrony, określanych
obecnie wskaźnikowo na kwotę 112 zł za 1 ha. Dotychczas już poniesione
oraz zamierzone łączne koszty opracowania planów ochrony, np.:
dla parków narodowych kształtują się na poziomie 34,3 mln. zł. Propozycja
przedłożona w art. 13b ust.5a umożliwia ministrowi właściwemu do spraw
środowiska ustanowienia zadań ochronnych na okres do 5 lat , rezygnując
z obligatoryjnego do tej pory rocznego okresu. Należy zatem upatrywać w
tym znacznych oszczędności w zakresie kosztów działaniach bieżącego w każdym
parku narodowym, w którym ta możliwość zostanie zastosowana. Podanie nawet
szacunkowych danych w tym aspekcie należy uznać za obarczone zbyt dużym
błędem z uwagi na to, decyzje będą podejmowane zależnie od sytuacji. Na
obecnym etapie nie można określić, w którym parku i na jak długi okres
np.: 2 czy 5 lat, należy określić zadania ochronne oraz ich
niezbędny zakres. Generalnie natomiast nastąpi zmniejszenie częstotliwości
wykonywania tych przedsięwzięć, w czym należy upatrywać główne źródło oszczędności
środków publicznych. Określenie nowych zasad wykonania i nowelizacji istniejących
planów ma za zadanie uniknięcia dowolności w działaniu przez nadmierne
rozszerzania koniecznych działań, np.: przez włączanie do planu ochrony
zadań mających charakter badań naukowych.
Oszacowanie kosztów wprowadzenia zmian w art. 58 nie jest możliwe ze
względu na brak możliwości ustalenia kosztów jednostkowych. Koszty utrzymania
przejętych do depozytu zwierząt na granicy państwa, z uwagi na biologię
gatunku, będą bardzo zróżnicowane, np.: wielkość, wymagania żywieniowe,
zakres opieki weterynaryjnej, a także na koszt transportu do miejsca przetrzymywania,
co ma szczególne znaczenie dla zwierząt egzotycznych - ciepłolubnych.
Inne propozycje zmiany do ustawy nie mają wpływu na skutki
ekonomiczne nowelizacji.
Przechodząc do dalszej oceny skutków regulacji wskazanych w uchwale
nr 13 Rady Ministrów z dnia 25 lutego 1997r.-Regulamin pracy Rady Ministrów
(M.P. Nr 15, poz. 144 z późn. zm.) należy wskazać, iż wejście w życie projektowanego
aktu prawnego nie wywoła skutków społecznych, w szczególności mających
wpływ na rynek pracy, konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzna gospodarki
oraz sytuację i rozwój regionalny.
Wejście w życie przedmiotowej ustawy wywoła skutki prawne wpłynie bowiem
na ograniczenie uznaniowości i uproszczenie stosowanych procedur, a także
wewnętrzną spójność systemu prawnego.
Treść tego aktu prawnego nie jest sprzeczna z prawem Unii Europejskiej.
|