ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)

z dnia 9 lipca 2004 r.

w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną

(Dz. U. Nr 168, poz. 1765)

Na podstawie art. 50 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) gatunki dziko występujących grzybów:

a) objętych ochroną ścisłą,

b) objętych ochroną częściową,

c) objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania,

d) wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk oraz wielkość tych stref;

2) zakazy właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków grzybów i odstępstwa od zakazów;

3) sposoby ochrony gatunków grzybów.

§ 2. Gatunki, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. a, są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 3. Gatunki, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. b, są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 4. Gatunki, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. c, oraz sposoby ich pozyskiwania, są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 5. Gatunki, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. d, oraz wielkość stref ochrony ich ostoi lub stanowisk, są określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 6. 1. W stosunku do dziko występujących grzybów należących do gatunków, o których mowa w § 2, wprowadza się następujące zakazy:

1) zrywania, niszczenia i uszkadzania;

2) niszczenia ich siedlisk i ostoi;

3) dokonywania zmian stosunków wodnych, stosowania środków chemicznych, niszczenia ściółki leśnej i gleby w ostojach;

4) pozyskiwania, zbioru, przetrzymywania, posiadania, preparowania i przetwarzania całych grzybów i ich części;

5) zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży, wymiany i darowizny grzybów żywych, martwych, przetworzonych i spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych;

6) wwożenia z zagranicy i wywożenia poza granicę państwa grzybów żywych, martwych, przetworzonych i spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych.

2. W stosunku do dziko występujących grzybów należących do gatunków, o których mowa w § 3 i 4, wprowadza się następujące zakazy:

1) zrywania, niszczenia i uszkadzania;

2) niszczenia ich siedlisk i ostoi;

3) dokonywania zmian stosunków wodnych, stosowania środków chemicznych, niszczenia ściółki leśnej i gleby w ostojach;

4) pozyskiwania, zbioru.

§ 7. 1. Zakazy, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1-3 i ust. 2 pkt 1-3, w stosunku do dziko występujących grzybów należących do gatunków, o których mowa w § 2 i 3, z wyjątkiem gatunków oznaczonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia symbolem (1), nie dotyczą:

1) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli technologia prac uniemożliwia przestrzeganie zakazów;

2) usuwania grzybów niszczących materiały lub obiekty budowlane.

2. Zakazy, o których mowa w § 6 ust. 2, w stosunku do dziko występujących grzybów należących do gatunków, o których mowa w § 4, nie dotyczą pozyskiwania grzybów lub ich części i produktów pochodnych przez podmioty, które uzyskały zezwolenie wojewody na ich pozyskiwanie.

§ 8. Sposoby ochrony gatunków dziko występujących grzybów polegają w szczególności na:

1) zabezpieczaniu ostoi i stanowisk grzybów przed zagrożeniami zewnętrznymi;

2) zapewnianiu obecności i ochronie różnego rodzaju podłoża, na którym rozwijają się chronione gatunki grzybów, w szczególności:

a) drzew w odpowiednim wieku i gatunku,

b) rozkładającego się drewna,

c) skał i głazów;

3) wykonywaniu zabiegów ochronnych utrzymujących właściwy stan siedliska grzybów, w szczególności:

a) utrzymywaniu lub odtwarzaniu właściwych dla gatunku stosunków świetlnych,

b) utrzymywaniu lub odtwarzaniu właściwego dla gatunku stanu gleby,

c) utrzymywaniu lub odtwarzaniu właściwych dla gatunku stosunków wodnych,

d) koszeniu siedliska, w sposób właściwy dla gatunku,

e) wypasie zwierząt gospodarskich na obszarze siedliska, w sposób właściwy dla gatunku chronionego,

f) regulowaniu liczebności roślin, grzybów i zwierząt mających wpływ na chronione gatunki;

4) obserwacji i dokumentowaniu (monitoring) stanowisk, ostoi i populacji gatunków;

5) zabezpieczaniu reprezentatywnej części populacji przez ochronę ex situ;

6) przywracaniu grzybów z hodowli ex situ do środowiska przyrodniczego;

7) przenoszeniu grzybów zagrożonych na nowe stanowiska;

8) edukacji w zakresie rozpoznawania gatunków chronionych i sposobów ich ochrony;

9) promowaniu technologii prac związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki rolnej i leśnej, umożliwiających zachowanie ostoi i stanowisk gatunków chronionych.

§ 9. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

GATUNKI DZIKO WYSTĘPUJĄCYCH GRZYBÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ*

Lp.

Nazwa polska

Nazwa łacińska

 

GRZYBY

FUNGI

 

borowikowate

Boletaceae

1

borowik korzeniasty

Boletus radicans

2

borowik królewski

Boletus regius

3

borowik (podgrzybek) pasożytniczy

Boletus (Xerocomus) parasiticus

4

poroblaszek żółtoczerwony

Phylloporus pelletieri

5

szyszkowiec łuskowaty

Strobilomyces strobilaceus

 

czarkowate

Sarcoscyphaceae

6

czareczka długotrzonkowa

Microstoma protracta

7

czarka - wszystkie gatunki

Sarcoscypha spp.

 

flagowcowate

Meripilaceae

8

flagowiec olbrzymi

Meripilus giganteus

9

jamczatka białobrunatna

Antrodia albobrunnea

10

żagwica listkowata

Grifola frondosa

 

gąskowate

Tricholomataceae

11

dwupierścieniak cesarski

Catathelasma imperiale

12

gąska olbrzymia

Tricholoma colossus

13

wilgotnica czapeczkowata

Hygrocybe calyptriformis

 

gwiazdoszowate

Geastraceae

14

gwiazdosz - wszystkie gatunki

Geastrum spp.

15

wieloporek gwiaździsty

Myriostoma coliforme

 

jodłownicowate

Bondarzewiaceae

16

jodłownica górska

Bondarzewia mesenterica

 

kisielcowate

Exidiaceae

17

płomykówka galaretowata

Tremiscus helvelloides

 

kolcownicowate

Bankeraceae

18

kolczakówka - wszystkie gatunki

Hydnellum spp.

19

sarniak - wszystkie gatunki

Sarcodon spp.

20

szaraczek łuseczkowaty

Boletopsis grisea

 

kustrzebkowate

Pezizaceae

21

koronica ozdobna

Sarcosphaera coronaria

 

lakownicowate

Ganodermataceae

22

lakownica lśniąca

Ganoderma lucidum

 

maślakowate

Suillaceae

23

maślak (borowiec) dęty

Suillus (Boletinus) cavipes

24

maślak trydencki

Suillus tridentinus

25

maślak żółtawy

Suillus flavidus

 

miękuszowate

Hapalopilaceae

26

miękusz szafranowy

Hapalopilus croceus

 

ozorkowate

Fistulinaceae

27

ozorek dębowy

Fistulina hepatica

 

pałeczkowate

Tulostomataceae

28

pałeczka - wszystkie gatunki

Tulostoma spp.

 

pniarkowate

Fomitopsidaceae

29

amylek lapoński

Amylocystis lapponica

30

pniarek (modrzewnik) lekarski (1)

Fomitopsis (Laricifomes) officinalis

31

pniarek różowy

Fomitopsis rosea

 

purchawkowate

Lycoperdaceae

32

kurzawka bagienna

Bovista paludosa

33

purchawica olbrzymia

Langermannia gigantea

 

siatkolistowate

Gomphaceae

34

buławka obcięta

Clavariadelphus truncatus

35

buławka pałeczkowata

Clavariadelphus pistillaris

36

buławka spłaszczona

Clavariadelphus ligula

37

siatkolist maczugowaty

Gomphus clavatus

 

smardzowate

Morchellaceae

38

krążkówka żyłkowana

Disciotis venosa

39

naparstniczka czeska

Verpa bohemica

40

naparstniczka stożkowata

Verpa conica

41

smardz jadalny

Morchella esculenta

42

smardz półwolny

Morchella gigas

43

smardz stożkowaty

Morchella conica

44

smardz wyniosły

Morchella elata

 

soplówkowate

Hericiaceae

45

soplówka - wszystkie gatunki

Hericium spp.

 

sromotnikowate

Phallaceae

46

mądziak psi

Mutinus caninus

47

sromotnik fiołkowy

Phallus hadriani

 

szmaciakowate

Sparassidaceae

48

szmaciak - wszystkie gatunki

Sparassis spp.

 

tęgoskórowate

Sclerodermataceae

49

promieniak wilgociomierz

Astraeus hygrometricus

 

truflowate

Tuberaceae

50

trufla wgłębiona

Tuber mesentericum

 

żagwiowate

Polyporaceae

51

oranżowiec bladożółty

Pycnoporellus alboluteus

52

żagiew okółkowa

Polyporus umbellatus

 

POROSTY

LICHENES

 

chrobotkowate

Cladoniaceae

53

chrobotek alpejski

Cladonia stellaris

54

chrobotek czarniawy

Cladonia stygia

55

karlinka brodawkowata

Pycnothelia papillaria

 

chróścikowate

Stereocaulaceae

56

chróścik - wszystkie gatunki

Stereocaulon spp.

 

czasznikowate

Icmadophilaceae

57

czasznik modrozielony

Icmadophila ericetorum

 

granicznikowate

Lobariaceae

58

granicznik - wszystkie gatunki (1)

Lobaria spp.

59

podgranicznik - wszystkie gatunki (1)

Sticta spp.

60

tarczynka przygraniczna (1)

Lobarina scrobiculata

 

kruszownicowate

Umbilicariaceae

61

kruszownica - wszystkie gatunki

Umbilicaria spp.

62

pęcherzyca nadobna

Lasallia pustulata

 

obrostowate

Physciaceae

63

obrostnica - wszystkie gatunki

Anaptychia spp.

64

turzynka okazała (1)

Heterodermia speciosa

 

odnożycowate

Ramalinaceae

65

odnożyca rynienkowata (1)

Ramalina calicaris

66

odnożyca włosowata (1)

Ramalina thrausta

67

odnożyca - pozostałe gatunki

Ramalina - pozostałe gatunki

 

pawężnicowate

Peltigeraceae

68

dołczanka - wszystkie gatunki

Solorina spp.

69

pawężnica - wszystkie gatunki

Peltigera spp.

 

pawężniczkowate

Nephromataceae

70

pawężniczka - wszystkie gatunki

Nephroma spp.

 

puchlinkowate

Thelotremaceae

71

puchlinka ząbkowata

Thelotrema lepadinum

 

tarczownicowate

Parmeliaceae

72

biedronecznik - wszystkie gatunki

Punctelia spp.

73

brunka Delisa

Neofuscelia delisei

74

czerniaczek alpejski

Allantoparmelia alpicola

75

cienik - wszystkie gatunki

Pseudephebe spp.

76

kobiernik - wszystkie gatunki (1)

Parmotrema spp.

77

koralinka rozgałęziona

Allocetraria madreporiformis

78

mąklik otrębiasty

Pseudevernia furfuracea

79

nibypłucnik - wszystkie gatunki

Cetrelia spp.

80

oskrzelka rynienkowata

Flavocetraria cucullata

81

pawężnik Laurera (1)

Tuckernaria laureri

82

płaskotka reglowa

Parmeliopsis hyperopta

83

płaskotka rozlana

Parmeliopsis ambigua

84

płucnica płotowa

Cetraria sepincola

85

płucnica zielonawa

Cetraria chlorophylla

86

płucniczka Delisa

Cetrariella delisei

87

płucnik modry

Platismatia glauca

88

popielak pylasty

Imshaugia aleurites

89

przylepka - wszystkie gatunki

Melanelia spp.

90

przystrumyczek pustułkowy

Hypotrachyna revoluta

91

pustułka - wszystkie gatunki, z wyjątkiem pustułki pęcherzykowatej

Hypogymnia spp., z wyjątkiem Hypogymnia physodes

92

szarzynka - wszystkie gatunki

Parmelina spp.

93

tapetka - wszystkie gatunki

Arctoparmelia spp.

94

tarczownica - wszystkie gatunki, z wyjątkiem tarczownicy bruzdkowanej

Parmelia spp., z wyjątkiem Parmelia sulcata

95

tarczynka dziurkowana

Menegazzia terebrata

96

wabnica kielichowata

Pleurosticta acetabulum

97

zeżyca seledynowa (1)

Flavopunctelia flaventior

98

złotlinka jaskrawa

Vulpicida pinastri

99

żełuczka - wszystkie gatunki, z wyjątkiem żełuczki izydiowej

Xanthoparmelia spp., z wyjątkiem Xanthoparmelia conspersa

100

żółtlica chropowata

Flavoparmelia caperata

101

brodaczka - wszystkie gatunki

Usnea spp.

102

mąkla odmienna

Evernia mesomorpha

103

mąkla rozłożysta (1)

Evernia divaricata

104

rożynka posępna

Cornicularia nomoerica

105

włostka - wszystkie gatunki

Bryoria spp.

106

żyłecznik zwisający

Alectoria sarmentosa

 

złociszkowate

Chrysotrichaceae

107

złociszek jaskrawy

Chrysothrix candelaris

 

złotorostowate

Teloschistaceae

108

błyskotka - wszystkie gatunki

Fulgensia spp.

109

jaskrawiec morski

Caloplaca marina

Objaśnienia:

* Gatunki grzybów zostały pogrupowane w wyższe jednostki systematyczne, które wyróżniono następująco:

- wielkimi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy GROMAD,

- małymi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy rodzin.

Nazwy łacińskie gatunków, rodzin i gromad wyróżniono dodatkowo czcionką pochyłą.

(1) - gatunki, dla których nie stosuje się określonych w § 7 ust. 1 do rozporządzenia odstępstw od zakazów.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

GATUNKI DZIKO WYSTĘPUJĄCYCH GRZYBÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ CZĘŚCIOWĄ*

Lp.

Nazwa polska

Nazwa łacińska

 

GRZYBY

FUNGI

 

szczecinkowcowate

Hymenochaetaceae

1

włóknouszek ukośny

Inonotus obliquus

 

POROSTY

LICHENES

 

chrobotkowate

Cladoniaceae

2

chrobotek leśny (w tym dawniej wyróżniany chrobotek łagodny)

Cladonia arbuscula (incl. Cladonia mitis)

3

chrobotek najeżony

Cladonia portentosa

4

chrobotek reniferowy

Cladonia rangiferina

5

chrobotek smukły

Cladonia ciliata

 

tarczownicowate

Parmeliaceae

6

mąkla tarniowa

Evernia prunastri

7

płucnica darenkowa

Cetraria muricata

8

płucnica islandzka

Cetraria islandica

9

płucnica kędzierzawa

Cetraria ericetorum

10

płucnica kolczasta

Cetraria aculeata

Objaśnienia:

* Gatunki grzybów zostały pogrupowane w wyższe jednostki systematyczne, które wyróżniono następująco:

- wielkimi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy GROMAD,

- małymi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy rodzin.

Nazwy łacińskie gatunków, rodzin i gromad wyróżniono dodatkowo czcionką pochyłą.

ZAŁĄCZNIK Nr 3

GATUNKI DZIKO WYSTĘPUJĄCYCH GRZYBÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ CZĘŚCIOWĄ, KTÓRE MOGĄ BYĆ POZYSKIWANE, ORAZ SPOSOBY ICH POZYSKIWANIA*

Lp.

Nazwa polska

Nazwa łacińska

Sposób pozyskiwania

 

GRZYBY

FUNGI

 
 

szczecinkowcowate

Hymenochaetaceae

 

1

włóknouszek ukośny

Inonotus obliquus

ręczny zbiór owocników

 

POROSTY

LICHENES

 
 

tarczownicowate

Parmeliaceae

 

2

płucnica islandzka

Cetraria islandica

ręczny zbiór plech

Objaśnienia:

* Gatunki grzybów zostały pogrupowane w wyższe jednostki systematyczne, które wyróżniono następująco:

- wielkimi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy GROMAD,

- małymi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy rodzin.

Nazwy łacińskie gatunków, rodzin i gromad wyróżniono dodatkowo czcionką pochyłą.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

GATUNKI DZIKO WYSTĘPUJĄCYCH GRZYBÓW WYMAGAJĄCYCH USTALENIA STREF OCHRONY ICH OSTOI LUB STANOWISK*

Lp.

Nazwa polska

Nazwa łacińska

Wielkość strefy ochrony

 

POROSTY

LICHENES

 
 

granicznikowate

Lobariaceae

 

1

granicznik płucnik

Lobaria pulmonaria

w promieniu do 100 m od granic stanowiska

 

tarczownicowate

Parmeliaceae

 

2

brodaczka kędzierzawa

Usnea subfloridana

w promieniu do 50 m od granic stanowiska

3

brodaczka kępkowa

Usnea hirta

w promieniu do 50 m od granic stanowiska

4

brodaczka zwyczajna

Usnea filipendula

w promieniu do 50 m od granic stanowiska

Objaśnienia:

* Gatunki grzybów zostały pogrupowane w wyższe jednostki systematyczne, które wyróżniono następująco:

- wielkimi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy GROMAD,

- małymi literami, czcionką pogrubioną wyróżniono nazwy rodzin.

Nazwy łacińskie gatunków, rodzin i gromad wyróżniono dodatkowo czcionką pochyłą.

 

 

1) Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. Nr 134, poz. 1438).