Protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej. Montreal.2000.01.29.

PROTOKÓŁ KARTAGEŃSKI

sporządzony w Montrealu dnia 29 stycznia 2000 r.

o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej,

(Dz. U. z 2004 r. Nr 216, poz. 2201)

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 29 stycznia 2000 r. został sporządzony w Montrealu Protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej, w następującym brzmieniu:

Przekład

PROTOKÓŁ KARTAGEŃSKI

o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej

Strony niniejszego Protokołu,

będąc Stronami Konwencji o różnorodności biologicznej, zwanej dalej "Konwencją",

odwołując się do artykułu 19 ustępów 3 i 4, artykułu 8 litera (g) oraz 17 Konwencji,

odwołując się również do decyzji II/5 Konferencji Stron Konwencji z dnia 17 listopada 1995 r. w sprawie opracowania protokołu o bezpieczeństwie biologicznym, skupiającego się szczególnie na transgranicznym przemieszczaniu wszelkich żywych zmodyfikowanych organizmów będących wynikiem nowoczesnej biotechnologii, które mogą mieć negatywny wpływ na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, w szczególności poddającego pod rozwagę stosowne procedury uzyskiwania zgody po uprzednim poinformowaniu,

potwierdzając podejście oparte na przezorności zawarte w Zasadzie 15 Deklaracji z Rio w sprawie środowiska i rozwoju,

świadome szybkiego rozszerzania się zastosowań nowoczesnej biotechnologii i rosnącej troski społeczeństwa o jej potencjalny negatywny wpływ na różnorodność biologiczną, z uwzględnieniem również zagrożeń dla ludzkiego zdrowia,

uznając, że nowoczesna biotechnologia niesie w sobie wielki potencjał powiększania dobrobytu ludzi, jeżeli zostanie rozwinięta i zastosowana wraz z odpowiednimi środkami bezpieczeństwa dla środowiska i ludzkiego zdrowia,

uznając również kluczową dla ludzkości wagę ośrodków pochodzenia i ośrodków różnorodności genetycznej,

uwzględniając także ograniczony potencjał wielu krajów, zwłaszcza krajów rozwijających się, w sferze pokonywania sił przyrody oraz skalę znanego i potencjalnego zagrożenia wiążącego się z żywymi zmodyfikowanymi organizmami,

uznając, że umowy handlowe i umowy w dziedzinie ochrony środowiska powinny wspierać się wzajemnie na rzecz osiągania zrównoważonego rozwoju,

podkreślając, że niniejszego Protokołu nie należy interpretować jako zmieniającego prawa i obowiązki Stron wynikające z jakichkolwiek obowiązujących umów międzynarodowych,

rozumiejąc, że powyższe stwierdzenie nie zmierza ku podporządkowaniu niniejszego Protokołu innym umowom międzynarodowym,

uzgodniły, co następuje:

Artykuł 1

Cel

Zgodnie z podejściem opartym na przezorności zawartym w Zasadzie 15 Deklaracji z Rio w sprawie środowiska i rozwoju, celem niniejszego Protokołu jest przyczynienie się do zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony w dziedzinie bezpiecznego przemieszczania, przekazywania i wykorzystania żywych zmodyfikowanych organizmów, stanowiących wynik prac nowoczesnej biotechnologii, które mogą mieć negatywny wpływ na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem również zagrożeń dla ludzkiego zdrowia, i ze szczególnym uwzględnieniem transgranicznych przemieszczeń.

Artykuł 2

Postanowienia ogólne

1. Każda ze Stron podejmie niezbędne i odpowiednie środki ustawodawcze, administracyjne i inne w celu realizacji swoich zobowiązań wynikających z niniejszego Protokołu.

2. Strony zapewniają, że tworzenie, przekazywanie, transport, wykorzystanie, przemieszczanie i uwalnianie jakichkolwiek żywych zmodyfikowanych organizmów jest prowadzone w sposób zapobiegający lub zmniejszający zagrożenie dla różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia.

3. Żadne z postanowień niniejszego Protokołu nie narusza w jakikolwiek sposób suwerenności państw na ich morskich wodach terytorialnych ustanowionych zgodnie z prawem międzynarodowym ani suwerennych praw i jurysdykcji, które państwa mają w swoich wyłącznych strefach ekonomicznych i na swoim szelfie kontynentalnym zgodnie z prawem międzynarodowym, ani też praw i wolności nawigacji, z których korzystają statki wodne i powietrzne wszystkich państw, zapewnionych w prawie międzynarodowym i znajdujących wyraz w odpowiednich dokumentach międzynarodowych.

4. Żadne z postanowień niniejszego Protokołu nie może być interpretowane jako ograniczające prawo Strony do podejmowania działań zapewniających wyższy poziom ochrony zachowania i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej niż wynika to z niniejszego Protokołu, pod warunkiem że takie działania są zgodne z celem i postanowieniami niniejszego Protokołu oraz innymi zobowiązaniami Strony wynikającymi z prawa międzynarodowego.

5. Zachęca się Strony do uwzględnienia, tam gdzie to stosowne, dostępnej wiedzy, dokumentów i prac podejmowanych na forach międzynarodowych właściwych w przedmiocie zagrożeń dla ludzkiego zdrowia.

Artykuł 3

Definicje terminów

Dla potrzeb niniejszego Protokołu:

(a) "Konferencja Stron" - oznacza Konferencję Stron Konwencji;

(b) "zamknięte użycie" - oznacza każdą operację przeprowadzaną wewnątrz urządzeń, instalacji lub innych struktur, dotyczącą żywych zmodyfikowanych organizmów, którą kontroluje się poprzez zastosowanie specjalnych środków skutecznie ograniczających kontakt żywych zmodyfikowanych organizmów ze środowiskiem zewnętrznym oraz ich oddziaływanie na to środowisko;

(d) "eksporter" - oznacza każdą osobę prawną lub fizyczną, która podlega jurysdykcji Strony eksportu i która dokonuje eksportu żywego zmodyfikowanego organizmu;

(e) "import" - oznacza zamierzone transgraniczne przemieszczanie na terytorium jednej Strony z terytorium innej Strony;

(f) "importer" - oznacza każdą osobę prawną lub fizyczną, która podlega jurysdykcji Strony importu i która dokonuje importu żywego zmodyfikowanego organizmu;

(g) "żywy zmodyfikowany organizm" - oznacza każdy żywy organizm, który posiada nową kombinację materiału genetycznego otrzymanego z wykorzystaniem nowoczesnej biotechnologii;

(h) "żywy organizm" - oznacza każdą jednostkę biologiczną zdolną do przekazywania lub replikacji materiału genetycznego, w tym organizmy sterylne, wirusy i wiroidy;

(i) "nowoczesna technologia" - oznacza zastosowanie:

a. in vitro technik kwasu nukleinowego, w tym rekombinowanego kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA) oraz bezpośredniej iniekcji kwasu nukleinowego do komórek lub organelli, lub

b. fuzji komórek poza rodziną taksonomiczną,

które pokonują naturalne fizjologiczne bariery reprodukcyjne lub rekombinacyjne i nie są technikami stosowanymi w tradycyjnej hodowli i selekcji;

(j) "regionalna organizacja integracji gospodarczej" - oznacza organizację utworzoną przez suwerenne państwa danego regionu, której państwa członkowskie przekazały kompetencje w odniesieniu do spraw regulowanych w niniejszym Protokole i która została należycie upoważniona, zgodnie ze swoimi wewnętrznymi procedurami, do podpisania, ratyfikowania, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia do niniejszego Protokołu;

(k) "transgraniczne przemieszczanie" - oznacza przemieszczanie żywego zmodyfikowanego organizmu z terytorium jednej Strony na terytorium innej Strony, z tym że dla celów artykułów 17 i 24 pojęcie transgranicznego przemieszczania rozszerzone jest także na przemieszczanie pomiędzy Stronami a państwami niebędącymi Stronami.

Artykuł 4

Zakres zastosowania

Niniejszy Protokół stosuje się do transgranicznego przemieszczania, tranzytu, przekazywania i wykorzystania wszystkich żywych zmodyfikowanych organizmów, które mogą mieć negatywny wpływ na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia.

Artykuł 5

Środki farmaceutyczne

Bez naruszania artykułu 4 i bez uszczerbku dla jakichkolwiek praw Strony do poddawania wszystkich żywych zmodyfikowanych organizmów ocenie zagrożenia przed wydaniem decyzji o imporcie, niniejszego Protokołu nie stosuje się do transgranicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów będących środkami farmaceutycznymi przeznaczonymi dla ludzi, których dotyczą inne odpowiednie umowy międzynarodowe lub działania organizacji międzynarodowych.

Artykuł 6

Tranzyt i zamknięte użycie

1. Bez naruszania artykułu 4 i bez uszczerbku dla jakichkolwiek praw Strony tranzytu do regulowania transportu żywych zmodyfikowanych organizmów przez jej terytorium oraz udostępnienia Systemowi Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym każdej decyzji tej Strony, dotyczącej tranzytu przez jej terytorium danego żywego zmodyfikowanego organizmu, z zastrzeżeniem artykułu 2 ustęp 3, postanowień niniejszego Protokołu dotyczących procedury zgody po uprzednim poinformowaniu nie stosuje się do żywych zmodyfikowanych organizmów znajdujących się w tranzycie.

2. Bez naruszania artykułu 4 i bez uszczerbku dla jakichkolwiek praw Strony do poddawania wszystkich żywych organizmów zmodyfikowanych ocenie zagrożenia przed wydaniem decyzji o imporcie oraz do ustalania w granicach swojej jurysdykcji wymogów dla zamkniętego użycia, postanowień niniejszego Protokołu dotyczących procedury zgody po uprzednim poinformowaniu nie stosuje się do transgranicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów przeznaczonych do zamkniętego użycia przeprowadzanego zgodnie z wymogami Strony importu.

Artykuł 7

Stosowanie procedury zgody po uprzednim poinformowaniu

1. Z zastrzeżeniem artykułów 5 i 6, procedurę zgody po uprzednim poinformowaniu, o której mowa w artykułach 8-10 i w artykule 12, stosuje się przed pierwszym zamierzonym transgranicznym przemieszczeniem żywych zmodyfikowanych organizmów w celu ich zamierzonego uwolnienia do środowiska Strony importu.

2. "Zamierzone uwolnienie do środowiska" w powyższym ustępie 1 nie dotyczy żywych zmodyfikowanych organizmów przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu.

3. Artykuł 11 stosuje się przed pierwszym transgranicznym przemieszczeniem żywych zmodyfikowanych organizmów przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu.

4. Procedury zgody po uprzednim poinformowaniu nie stosuje się do zamierzonego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów określonych w decyzji Konferencji Stron będącej spotkaniem Stron niniejszego Protokołu jako niemające prawdopodobnie negatywnego wpływu na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia.

Artykuł 8

Zawiadomienie

1. Przed zamierzonym transgranicznym przemieszczeniem żywych zmodyfikowanych organizmów, podlegających zakresowi zastosowania artykułu 7 ustęp 1, Strona eksportu zawiadomi o tym, w formie pisemnej, właściwy krajowy organ Strony importu lub będzie wymagać takiego zawiadomienia od eksportera. Zawiadomienie będzie zawierać co najmniej informacje wymienione w załączniku I.

2. Strona eksportu zapewni istnienie prawnego wymogu dotyczącego dokładności informacji dostarczanych przez eksportera.

Artykuł 9

Potwierdzenie otrzymania zawiadomienia

1. Strona importu przekaże zawiadamiającemu pisemne potwierdzenie otrzymania zawiadomienia w terminie dziewięćdziesięciu dni od jego odbioru.

2. Potwierdzenie zawiera:

(a) datę otrzymania zawiadomienia;

(b) stwierdzenie, czy zawiadomienie, prima facie, zawiera informacje, o których mowa w artykule 8;

(c) stwierdzenie, czy należy postępować zgodnie z krajową ramową regulacją Strony importu, czy zgodnie z procedurą, o której mowa w artykule 10.

3. Krajowa ramowa regulacja, o której mowa w powyższym ustępie 2 litera (c), musi być zgodna z niniejszym Protokołem.

4. Brak potwierdzenia przez Stronę importu otrzymania zawiadomienia nie oznacza jej zgody na zamierzone transgraniczne przemieszczenie.

Artykuł 10

Procedura wydawania decyzji

1. Decyzje wydawane przez Stronę importu muszą być zgodne z artykułem 15.

2. Strona importu, w terminie, o którym mowa w artykule 9, w formie pisemnej, powiadamia zawiadamiającego, czy zamierzone transgraniczne przemieszczenie można przeprowadzić:

(a) wyłącznie po wydaniu, w formie pisemnej, zgody przez Stronę importu; czy

(b) po nie mniej niż dziewięćdziesięciu dniach bez zgody w formie pisemnej.

3. W terminie dwustu siedemdziesięciu dni od daty otrzymania zawiadomienia, Strona importu przekazuje w formie pisemnej zawiadamiającemu i do Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym, decyzję, o której mowa w powyższym ustępie 2 litera (a):

(a) zatwierdzającą import warunkowo lub bezwarunkowo, zawierającą informację o sposobie zastosowania decyzji do kolejnych importów tego samego żywego zmodyfikowanego organizmu;

(b) zakazującą importu;

(c) żądającą dodatkowych istotnych informacji zgodnie z krajową ramową regulacją Strony lub załącznikiem I; do okresu, w którym Strona importu ma udzielić odpowiedzi, nie wlicza się dni oczekiwania na te dodatkowe istotne informacje; lub

(d) informującą zawiadamiającego, że okres wskazany w niniejszym ustępie przedłuża się o dany okres czasu.

4. Z wyjątkiem przypadku, w którym zgoda jest bezwarunkowa, decyzja wydana na podstawie ustępu 3 musi zawierać uzasadnienie.

5. Brak przekazania przez Stronę importu jej decyzji w terminie dwustu siedemdziesięciu dni od daty otrzymania zawiadomienia nie oznacza jej zgody na zamierzone transgraniczne przemieszczenie.

6. Brak naukowej pewności wynikający z niedostatecznej odpowiedniej informacji naukowej i wiedzy dotyczącej zasięgu potencjalnego negatywnego wpływu żywego zmodyfikowanego organizmu na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej na terytorium Strony importu, z uwzględnieniem również zagrożeń dla ludzkiego zdrowia, nie stanowi przeszkody w wydaniu przez tę Stronę decyzji dotyczącej importu danego żywego zmodyfikowanego organizmu, o której mowa w powyższym ustępie 3, jeśli to stosowne dla uniknięcia lub zminimalizowania takiego potencjalnego negatywnego wpływu.

7. Konferencja Stron, będąca spotkaniem Stron, na swoim pierwszym spotkaniu wyda decyzję o stosownych procedurach i mechanizmach ułatwiających proces wydawania decyzji przez Stronę importu.

Artykuł 11

Procedura dla żywych zmodyfikowanych organizmów przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu

1. Strona wydająca ostateczną decyzję dotyczącą użytkowania krajowego, w tym wprowadzenia na rynek żywego zmodyfikowanego organizmu, który może podlegać transgranicznemu przemieszczaniu w celu bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu, w terminie piętnastu dni od wydania tej decyzji poinformuje o tej decyzji Strony za pośrednictwem Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym. Informacja ta musi zawierać co najmniej dane wymienione w załączniku II. Strona dostarczy kopię tej informacji, w formie pisemnej, krajowemu punktowi kontaktowemu każdej ze Stron, która uprzednio poinformowała Sekretariat, że nie ma dostępu do Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym. Niniejszego postanowienia nie stosuje się do decyzji dotyczących prób polowych.

2. Strona wydająca decyzję na podstawie powyższego ustępu 1 zapewni istnienie prawnego wymogu dotyczącego dokładności informacji przekazywanej przez wnioskodawcę.

3. Każda ze Stron może żądać dodatkowej informacji od organu określonego w literze (b) załącznika II.

4. Strona może wydać decyzję dotyczącą importu żywego zmodyfikowanego organizmu przeznaczonego do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu, na podstawie krajowych ramowych regulacji, które są zgodne z celami niniejszego Protokołu.

5. Każda ze Stron udostępnia Systemowi Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym kopie wszelkich dostępnych krajowych przepisów prawnych, regulacji i wytycznych mających zastosowanie do importu żywych zmodyfikowanych organizmów przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu.

6. Strona będąca krajem rozwijającym się lub krajem o gospodarce w okresie przejściowym, w przypadku nieposiadania krajowych ramowych regulacji, o których mowa w powyższym ustępie 4, i wykonując swoją jurysdykcję krajową może zadeklarować za pośrednictwem Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym, że jej decyzja poprzedzająca pierwszy import żywego zmodyfikowanego organizmu przeznaczonego do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu, o której informację przekazano na podstawie powyższego ustępu 1, zostanie wydana zgodnie z następującymi regułami:

(a) na podstawie oceny zagrożenia przeprowadzonej zgodnie z załącznikiem III; oraz

(b) w przewidywalnym czasie, nie dłuższym niż dwieście siedemdziesiąt dni.

7. Nieprzekazanie przez Stronę swojej decyzji zgodnie z ustępem 6 nie oznacza jej zgody na import ani odmowy importu żywego zmodyfikowanego organizmu przeznaczonego do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu, chyba że Strona postanowi inaczej.

8. Brak naukowej pewności wynikający z niedostatecznej odpowiedniej informacji naukowej i wiedzy dotyczącej zasięgu potencjalnego negatywnego wpływu żywego zmodyfikowanego organizmu na zachowania i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej u Strony importu, z uwzględnieniem również zagrożeń dla zdrowia ludzkiego, nie stanowi przeszkody w wydaniu przez tę Stronę decyzji dotyczącej importu danego żywego zmodyfikowanego organizmu, przeznaczonego do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu, jeśli to stosowne dla uniknięcia lub zminimalizowania takiego potencjalnego negatywnego wpływu.

9. Strona może wskazać swoje potrzeby w zakresie pomocy finansowej i technicznej oraz tworzenia potencjału w odniesieniu do żywych zmodyfikowanych organizmów przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu. Strony będą współpracować w celu zaspokajania tych potrzeb zgodnie z artykułami 22 i 28.

Artykuł 12

Weryfikacja decyzji

1. Strona importu, w każdym czasie, w świetle nowych informacji naukowych dotyczących potencjalnego negatywnego wpływu na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia, może dokonać weryfikacji i zmiany decyzji dotyczącej zamierzonego transgranicznego przemieszczenia. W takim przypadku Strona, w terminie trzydziestu dni, poinformuje każdego zawiadamiającego, który uprzednio zawiadomił o przemieszczeniach żywego zmodyfikowanego organizmu, o którym mowa w takiej decyzji, oraz System Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym i przedstawi uzasadnienie swojej decyzji.

2. Strona eksportu lub zawiadamiający mogą zażądać od Strony importu zweryfikowania decyzji, którą wydano w odniesieniu do nich na podstawie artykułu 10, wówczas gdy Strona importu lub zawiadamiający uważają, że:

(a) nastąpiła zmiana okoliczności, mogąca mieć wpływ na wynik oceny zagrożenia, na podstawie której podjęto tę decyzję; lub

(b) dostępne stały się dodatkowe odpowiednie informacje naukowe lub techniczne.

3. Strona importu odpowie, w formie pisemnej, w terminie dziewięćdziesięciu dni na takie żądanie i przedstawi uzasadnienie swojej decyzji.

4. Strona importu może, jeśli uzna to za właściwe, zażądać oceny zagrożenia dotyczącej kolejnych importów.

Artykuł 13

Procedura uproszczona

1. Strona importu może, pod warunkiem zastosowania odpowiednich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa zamierzonego transgranicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów zgodnie z celem niniejszego Protokołu, uprzednio określić w Systemie Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym:

(a) przypadki, w których transgraniczne przemieszczenia do niej mogą następować jednocześnie z zawiadomieniem Strony importu o przemieszczeniu; oraz

(b) przypadki importu do niej żywych zmodyfikowanych organizmów, które mają zostać wyłączone spod procedury zgody po uprzednim poinformowaniu.

Zawiadomienia, o których mowa w literze (a), mogą mieć zastosowanie do kolejnych podobnych przemieszczeń do tej samej Strony.

2. Informacje dotyczące zamierzonego transgranicznego przemieszczania, które mają być przedstawione w zawiadomieniach, o których mowa w powyższym ustępie 1 litera (a), są wyszczególnione w załączniku I.

Artykuł 14

Umowy i ustalenia dwustronne, regionalne i wielostronne

1. Strony mogą zawierać umowy i ustalenia dwustronne, regionalne i wielostronne dotyczące zamierzonych transgranicznych przemieszczeń żywych zmodyfikowanych organizmów, jeżeli są zgodne z celem niniejszego Protokołu i pod warunkiem, że takie umowy i ustalenia nie staną się przyczyną obniżenia poziomu ochrony, przewidzianego w niniejszym Protokole.

2. Strony informują się wzajemnie, za pośrednictwem Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym, o wszelkich takich umowach i ustaleniach dwustronnych, regionalnych i wielostronnych, które zawarły przed datą wejścia w życie niniejszego Protokołu lub po dacie jego wejścia w życie.

3. Postanowienia niniejszego Protokołu nie mają wpływu na zamierzone transgraniczne przemieszczanie, które odbywa się zgodnie z tymi umowami i ustaleniami pomiędzy stronami tych umów i ustaleń.

4. Każda ze Stron może postanowić, że jej krajowe regulacje będą mieć zastosowanie w odniesieniu do określonych importów do niej; o swojej decyzji Strona zawiadomi System Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym.

Artykuł 15

Ocena zagrożenia

1. Ocenę zagrożenia przeprowadzaną zgodnie z niniejszym Protokołem wykonuje się w sposób naukowy, zgodnie z załącznikiem III, i z uwzględnieniem uznanych technik oceny zagrożenia. Taka ocena zagrożenia opiera się co najmniej na informacjach dostarczonych zgodnie z artykułem 8 oraz innych dostępnych danych naukowych, tak aby ocenić możliwy negatywny wpływ żywych zmodyfikowanych organizmów na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia.

2. Strona importu zapewni, że ocena zagrożenia będzie wykonywana w odniesieniu do decyzji podejmowanych na podstawie artykułu 10. Strona ta może zażądać wykonania oceny zagrożenia od eksportera.

3. Jeżeli zażąda tego Strona importu, koszt oceny zagrożenia ponosi zawiadamiający.

Artykuł 16

Kontrola zagrożenia

1. Strony, biorąc pod uwagę artykuł 8 litera (g) Konwencji, utworzą i będą utrzymywać odpowiednie mechanizmy, środki i strategie w celu regulowania, zarządzania i kontrolowania zagrożeń wskazanych w postanowieniach niniejszego Protokołu, dotyczących oceny zagrożenia związanego z wykorzystaniem, przekazywaniem i transgranicznym przemieszczaniem żywych zmodyfikowanych organizmów.

2. Środki oparte na ocenie ryzyka będą stosowane w takim zakresie, w jakim to konieczne do zapobieżenia negatywnemu wpływowi żywych zmodyfikowanych organizmów na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożenia dla ludzkiego zdrowia na terytorium Strony importu.

3. Każda ze Stron podejmie odpowiednie środki dla zapobieżenia niezamierzonym transgranicznym przemieszczaniom żywych zmodyfikowanych organizmów, w tym takie środki, jak wymaganie wykonania oceny zagrożenia przed pierwszym uwolnieniem żywego zmodyfikowanego organizmu.

4. Bez uszczerbku dla powyższego ustępu 2, każda ze Stron będzie dążyć do zapewnienia, aby każdy żywy zmodyfikowany organizm, importowany lub stworzony na miejscu, został poddany, przed rozpoczęciem jego zamierzonego użytkowania, obserwacji przez właściwy okres, współmierny z jego cyklem życiowym lub okresem powstawania.

5. Strony współpracują na rzecz:

(a) identyfikowania żywych zmodyfikowanych organizmów lub określonych cech żywych zmodyfikowanych organizmów, które mogą negatywnie wpływać na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożenia dla zdrowia ludzkiego; oraz

(b) podejmowania właściwych środków na rzecz unieszkodliwiania takich żywych zmodyfikowanych organizmów lub ich określonych cech.

Artykuł 17

Niezamierzone transgraniczne przemieszczanie i środki nadzwyczajne

1. Każda ze Stron podejmie właściwe środki w celu zawiadomienia państw narażonych lub potencjalnie narażonych, Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym oraz tam, gdzie to stosowne, odpowiednich organizacji międzynarodowych, w przypadku powzięcia informacji, że na obszarze jej jurysdykcji zaszło zdarzenie, w wyniku którego nastąpiło uwolnienie, które prowadzi lub może prowadzić do niezamierzonego transgranicznego przemieszczenia żywego zmodyfikowanego organizmu, który prawdopodobnie może mieć znaczny negatywny wpływ na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej w tych państwach, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia. Zawiadomienie to powinno być przedłożone natychmiast po powzięciu informacji o zaistnieniu powyższej sytuacji.

2. Każda ze Stron, nie później niż w dniu wejścia w stosunku do niej w życie niniejszego Protokołu, udostępni Systemowi Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym odpowiednie dane dotyczące uruchomienia jej punktu kontaktowego dla potrzeb odbioru zawiadomień na podstawie niniejszego artykułu.

3. Zawiadomienie, o którym mowa wyżej w ustępie 1, powinno zawierać:

(a) odpowiednie dostępne informacje o szacowanych ilościach, właściwościach lub cechach żywego zmodyfikowanego organizmu;

(b) informację o okolicznościach i przybliżonej dacie uwolnienia oraz o sposobie wykorzystania żywego zmodyfikowanego organizmu u Strony jego pochodzenia;

(c) wszelkie dostępne informacje o możliwym negatywnym wpływie na zachowania i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia, a także dostępne informacje o ewentualnych środkach kontroli zagrożenia;

(d) wszelkie inne odpowiednie informacje; oraz

(e) punkt kontaktowy do dalszych informacji.

4. W celu zminimalizowania znaczącego negatywnego wpływu na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia, każda ze Stron, na terenie jurysdykcji której nastąpi uwolnienie żywego zmodyfikowanego organizmu, o którym mowa powyżej w ustępie 1, niezwłocznie skonsultuje się z państwami narażonymi lub potencjalnie narażonymi w celu umożliwienia im określenia właściwych środków zaradczych i podjęcia koniecznego działania, w tym środków nadzwyczajnych.

Artykuł 18

Przekazywanie, transportowanie, pakowanie i identyfikacja

1. W celu uniknięcia negatywnego wpływu na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia, każda ze Stron podejmie niezbędne działania zapewniające, aby żywe zmodyfikowane organizmy podlegające zamierzonemu transgranicznemu przemieszczaniu, w zakresie zastosowania niniejszego Protokołu, przekazywano, pakowano i transportowano w warunkach zapewniających bezpieczeństwo, z uwzględnieniem odpowiednich regulacji i standardów międzynarodowych.

2. Każda ze Stron podejmuje działania zapewniające, aby dokumentacja towarzysząca:

(a) żywym zmodyfikowanym organizmom, przeznaczonym do bezpośredniego wykorzystania jako żywność, pasza lub do przerobu, wyraźnie stwierdzała, że "mogą one zawierać" żywe zmodyfikowane organizmy i że nie są przeznaczone do zamierzonego uwolnienia do środowiska, jak również określała punkt kontaktowy do dalszych informacji. Nie później niż dwa lata od daty wejścia w życie niniejszego Protokołu, Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu podejmie decyzję w sprawie szczegółowych wymagań w tym przedmiocie, w tym określania tożsamości i wszelkiej identyfikacji unikalnej tych żywych zmodyfikowanych organizmów;

(b) żywym zmodyfikowanym organizmom przeznaczonym do zamkniętego użycia wyraźnie określała je jako żywe zmodyfikowane organizmy oraz wymieniała wszelkie wymagania dotyczące ich bezpiecznego przekazywania, przechowywania, transportu i wykorzystania, punkt kontaktowy do dalszych informacji, a także nazwisko i adres osoby oraz nazwę i adres instytucji, do której żywe zmodyfikowane organizmy są wysłane; oraz

(c) żywym zmodyfikowanym organizmom przeznaczonym do zamierzonego uwolnienia do środowiska Strony importu i wszelkim innym żywym zmodyfikowanym organizmom w zakresie zastosowania niniejszego Protokołu, wyraźnie określała je jako żywe zmodyfikowane organizmy; wskazywała ich tożsamość, określała ich odpowiednie cechy lub właściwości, wszelkie wymagania dotyczące bezpiecznego przekazywania, przechowywania, transportu i wykorzystania, a także punkt kontaktowy do dalszych informacji oraz, jeśli to stosowne, odpowiednią nazwę i adres importera i eksportera, a także zawierała deklarację stwierdzającą, że przemieszczanie jest zgodne z wymaganiami niniejszego Protokołu odnoszącymi się do eksportera.

3. Konferencja Stron, będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, w konsultacji z innymi właściwymi instytucjami międzynarodowymi, rozważy potrzebę i sposoby opracowania wymogów dotyczących praktyki identyfikowania, przekazywania, pakowania i transportu.

Artykuł 19

Właściwe organy krajowe i krajowe punkty kontaktowe

1. Każda ze Stron wyznaczy jeden krajowy punkt kontaktowy, który będzie odpowiedzialny w jej imieniu za łączność z Sekretariatem. Każda ze Stron wyznaczy również jeden lub więcej właściwych organów krajowych, które będą odpowiedzialne za realizowanie funkcji administracyjnych wymaganych przez niniejszy Protokół i które będą upoważnione do działania w imieniu Strony odnośnie do tych funkcji. Strona może wyznaczyć jedną jednostkę do pełnienia zarówno funkcji punktu kontaktowego, jak i właściwego organu krajowego.

2. Każda ze Stron, nie później niż w dniu wejścia w życie Protokołu w stosunku do niej, zawiadomi Sekretariat o nazwach i adresach swojego punktu kontaktowego i swojego właściwego organu lub organów krajowych. Jeśli Strona wyznaczy więcej niż jeden właściwy organ krajowy, przekaże w zawiadomieniu skierowanym do Sekretariatu odpowiednie informacje o zakresach odpowiedzialności poszczególnych organów. Jeśli ma to zastosowanie, taka informacja określa co najmniej, który z właściwych organów jest odpowiedzialny za dany rodzaj żywego zmodyfikowanego organizmu. Każda ze Stron niezwłocznie zawiadamia Sekretariat o wszelkich zmianach w wyznaczeniu jej krajowego punktu kontaktowego lub w nazwie i adresie lub zakresie odpowiedzialności właściwego organu lub organów krajowych.

3. Sekretariat niezwłocznie poinformuje Strony o zawiadomieniach otrzymanych na podstawie powyższego ustępu 2, a także udostępni takie informacje za pośrednictwem Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym.

Artykuł 20

Przekazywanie informacji i System Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym

1. Niniejszym tworzy się System Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym jako część systemu wymiany informacji, o którym mowa w artykule 18 ustęp 3 Konwencji, w celu:

(a) ułatwienia wymiany naukowej, technicznej, dotyczącej środowiska i prawnej informacji o żywych zmodyfikowanych organizmach oraz wymiany doświadczeń związanych z tymi organizmami; oraz

(b) zapewnienia Stronom pomocy we wdrażaniu Protokołu, z uwzględnieniem specjalnych potrzeb Stron - krajów rozwijających się, a wśród nich w szczególności państw najmniej rozwiniętych i małych rozwijających się państw wyspiarskich, a także krajów o gospodarkach w okresie przejściowym, jak również krajów będących ośrodkami pochodzenia i ośrodkami różnorodności genetycznej.

2. System Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym służy jako środek, za pośrednictwem którego udostępnia się informacje dla potrzeb powyższego ustępu 1. Zapewnia on dostęp do informacji przekazanych przez Strony, istotnych dla wdrażania Protokołu. Tam, gdzie to możliwe, zapewnia on również dostęp do innych międzynarodowych systemów wymiany informacji o bezpieczeństwie biologicznym.

3. Bez uszczerbku dla ochrony informacji poufnych, każda ze Stron udostępni Systemowi Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym wszelkie informacje, których udostępnienia Systemowi Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym wymaga się na podstawie niniejszego Protokołu oraz:

(a) wszelkie istniejące przepisy i regulacje prawne oraz wytyczne dotyczące wdrażania Protokołu, jak również informacje wymagane przez Strony w związku z procedurą zgody po uprzednim poinformowaniu;

(b) wszelkie umowy i ustalenia dwustronne, regionalne i wielostronne;

(c) streszczenia swoich ocen zagrożeń lub przeglądów środowiskowych dotyczących żywych zmodyfikowanych organizmów powstałych w trakcie jej procedury regulacyjnej, i wykonane zgodnie z artykułem 15, w tym, gdzie to stosowne, informacje dotyczące produktów, a mianowicie przetworzonych materiałów pochodzących z żywych zmodyfikowanych organizmów, zawierających wykrywalne nowe kombinacje zdolnego do replikacji materiału genetycznego otrzymanego w wyniku zastosowania nowoczesnej biotechnologii;

(d) swoje ostateczne decyzje dotyczące importowania lub uwalniania żywych zmodyfikowanych organizmów; oraz

(e) raporty przedłożone przez nią zgodnie z artykułem 33, w tym dotyczące wdrożenia procedury zgody po uprzednim poinformowaniu.

4. Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu na swoim pierwszym spotkaniu rozważy sposoby funkcjonowania Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym, w tym raporty o jego działalności i podejmie w tym zakresie odpowiednie decyzje, a następnie będzie prowadzić przeglądy tych sposobów.

Artykuł 21

Informacje poufne

1. Strona importu pozwoli zawiadamiającemu określić, które informacje przedłożone na podstawie procedur niniejszego Protokołu lub wymagane przez Stronę importu jako część procedury zgody po uprzednim poinformowaniu prowadzonej w ramach Protokołu, należy traktować jako poufne. W takich przypadkach, na żądanie, zawiadamiający poda również uzasadnienie.

2. Strona importu skonsultuje się z zawiadamiającym w przypadku, gdy uzna, że informacje określone przez niego jako poufne nie kwalifikują się do takiego potraktowania, a przed jakimkolwiek ich ujawnieniem, powiadomi zawiadamiającego o swoim postanowieniu, podając na żądanie powody, jak również zapewniając możliwość konsultacji i wewnętrznej weryfikacji takiej decyzji przed ujawnieniem informacji.

3. Każda ze Stron obejmie ochroną poufne informacje otrzymane na podstawie niniejszego Protokołu, w tym wszelkie informacje poufne otrzymane w ramach Protokołu w kontekście procedury zgody po uprzednim poinformowaniu. Każda ze Stron zapewni posiadanie przez nią procedur służących ochronie takich informacji i będzie chronić poufność takich informacji w sposób nie mniej skuteczny, aniżeli chronione przez nią poufne informacje związane z wytworzonymi w kraju żywymi zmodyfikowanymi organizmami.

4. Strona importu nie wykorzysta takich informacji dla celów handlowych, z wyjątkiem przypadków, w których uzyska na to pisemną zgodę zawiadamiającego.

5. Jeśli zawiadamiający wycofa lub wycofał zawiadomienie, Strona importu uszanuje poufność informacji handlowych i przemysłowych, w tym informacji badawczo-rozwojowych, jak również informacji, co do których poufności Strona i zawiadamiający nie osiągnęli porozumienia.

6. Bez uszczerbku dla powyższego ustępu 5, następujące informacje nie będą uznawane za poufne:

(a) nazwa i adres zawiadamiającego;

(b) ogólny opis żywego zmodyfikowanego organizmu lub organizmów;

(c) streszczenie oceny zagrożenia związanego z oddziaływaniem na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia; oraz

(d) wszelkie metody i plany dotyczące nadzwyczajnych wydarzeń.

Artykuł 22

Budowanie potencjału

1. Strony będą współpracować na rzecz rozwoju lub wzmacniania zasobów kadrowych i możliwości instytucjonalnych w dziedzinie bezpieczeństwa biologicznego, w tym biotechnologii, w zakresie, który jest wymagany dla potrzeb bezpieczeństwa biologicznego, w celu skutecznego wdrażania niniejszego Protokołu w Stronach - krajach rozwijających się, a wśród nich w szczególności w państwach najmniej rozwiniętych i małych rozwijających się państwach wyspiarskich, oraz Stronach o gospodarkach w okresie przejściowym, w tym poprzez istniejące światowe, regionalne, subregionalne i krajowe instytucje i organizacje, oraz, tam gdzie to stosowne, poprzez ułatwianie zaangażowania sektora prywatnego.

2. Dla celów wdrożenia powyższego ustępu 1, w odniesieniu do współpracy w budowaniu potencjału na rzecz bezpieczeństwa biologicznego będą w pełni brane pod uwagę potrzeby Stron - krajów rozwijających się, a wśród nich w szczególności państw najmniej rozwiniętych i małych rozwijających się państw wyspiarskich, w zakresie środków finansowych, dostępu do technologii i transferu technologii i know-how, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Konwencji. Współpraca w zakresie budowania potencjału, zależnie od różnych sytuacji, możliwości i wymagań każdej Strony, będzie obejmować szkolenia naukowo-techniczne w dziedzinie właściwego i bezpiecznego zarządzania biotechnologią oraz zastosowań oceny i kontroli zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa biologicznego, a także wzmocnienia potencjału technicznego i instytucjonalnego w dziedzinie bezpieczeństwa biologicznego. W takim budowaniu potencjału na rzecz bezpieczeństwa biologicznego w pełni uwzględnia się także potrzeby Stron o gospodarkach w okresie przejściowym.

Artykuł 23

Świadomość społeczna i udział społeczeństwa

1. Strony:

(a) będą promować i ułatwiać podnoszenie świadomości społecznej, edukację i udział społeczeństwa w zakresie bezpiecznego przemieszczania, przekazywania i wykorzystania żywych zmodyfikowanych organizmów w odniesieniu do zachowania i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia. Czyniąc to, Strony będą odpowiednio współpracować z innymi państwami i instytucjami międzynarodowymi;

(b) będą dążyć do zapewnienia, aby podnoszenie świadomości społeczeństwa i jego edukacja obejmowały dostęp do informacji o żywych zmodyfikowanych organizmach zidentyfikowanych zgodnie z niniejszym Protokołem, które mogą być wwożone.

2. Strony, zgodnie ze swoimi przepisami i regulacjami prawnymi, konsultują się ze społeczeństwem w procesach podejmowania decyzji dotyczących żywych zmodyfikowanych organizmów i udostępniają społeczeństwu takie decyzje, przy jednoczesnym poszanowaniu poufności informacji, zgodnie z artykułem 21.

3. Każda ze Stron dąży do informowania swojego społeczeństwa o możliwości publicznego dostępu do Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym.

Artykuł 24

Państwa niebędące Stronami

1. Transgraniczne przemieszczanie żywych zmodyfikowanych organizmów między Stronami a państwami niebędącymi Stronami musi być zgodne z celem niniejszego Protokołu. Strony mogą zawierać dwustronne, regionalne i wielostronne umowy i ustalenia z państwami niebędącymi Stronami w sprawie takiego transgranicznego przemieszczania.

2. Strony będą zachęcać państwa niebędące Stronami do przystąpienia do Protokołu i przekazywania do Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym stosownych informacji o żywych zmodyfikowanych organizmach uwolnionych na obszarach znajdujących się w granicach ich jurysdykcji krajowej lub przemieszczonych do tych obszarów lub poza nie.

Artykuł 25

Nielegalne transgraniczne przemieszczenia

1. Każda ze Stron przyjmie stosowne krajowe środki w celu zapobieżenia, a tam gdzie to stosowne, ukarania za transgraniczne przemieszczenia żywych zmodyfikowanych organizmów przeprowadzone z naruszeniem krajowych środków wdrażających niniejszy Protokół. Takie przemieszczenia uważa się za nielegalne transgraniczne przemieszczenia.

2. W przypadku nielegalnego transgranicznego przemieszczenia Strona narażona może zażądać od Strony pochodzenia unieszkodliwienia, na koszt tej ostatniej, danego żywego zmodyfikowanego organizmu odpowiednio albo przez odesłanie do niej, albo przez zniszczenie.

3. Każda ze Stron udostępni Systemowi Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym informacje dotyczące przypadków nielegalnych transgranicznych przemieszczeń na jej terytorium.

Artykuł 26

Problematyka społeczno-gospodarcza

1. Strony, podejmując decyzję dotyczącą importu na podstawie niniejszego Protokołu lub w oparciu o krajowe środki wdrażające Protokół, mogą uwzględniać, zgodnie ze swoimi zobowiązaniami międzynarodowymi, problematykę społeczno-gospodarczą wynikającą z oddziaływania żywych zmodyfikowanych organizmów na ochronę i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, w szczególności związaną z wartością różnorodności biologicznej dla ludności miejscowej i społeczności lokalnych.

2. Strony zachęcają do współpracy w zakresie badań i wymiany informacji o wszelkich społeczno-gospodarczych oddziaływaniach żywych zmodyfikowanych organizmów, w szczególności na ludność miejscową i społeczności lokalne.

Artykuł 27

Odpowiedzialność i odszkodowanie

Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, na swoim pierwszym spotkaniu, ustali sposób postępowania dotyczący stosownego opracowania międzynarodowych zasad i procedur w zakresie odpowiedzialności i odszkodowania za szkody wynikające z transgranicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów, przeanalizowawszy i właściwie uwzględniwszy bieżące procesy w prawie międzynarodowym w tych sprawach oraz będzie dążyć do zakończenia tego postępowania w terminie czterech lat.

Artykuł 28

Mechanizm finansowy i środki finansowe

1. Rozważając środki finansowe na rzecz wdrażania niniejszego Protokołu, Strony wezmą pod uwagę postanowienia artykułu 20 Konwencji.

2. Mechanizmem finansowym działającym na rzecz niniejszego Protokołu jest mechanizm finansowy ustanowiony w artykule 21 Konwencji, za pośrednictwem struktury instytucjonalnej, której powierzono operowanie nim.

3. W odniesieniu do budowania potencjału, o którym mowa w artykule 22 niniejszego Protokołu, Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron Protokołu, przedstawiając Konferencji Stron do rozpatrzenia wskazania dotyczące mechanizmu finansowego, o którym mowa wyżej w ustępie 2, do uznania przez Konferencję Stron, uwzględni potrzebne Stronom - krajom rozwijającym się środki finansowe, a wśród nich w szczególności państwom najmniej rozwiniętym i małym rozwijającym się państwom wyspiarskim.

4. W kontekście powyższego ustępu 1, Strony uwzględnią również potrzeby Stron - krajów rozwijających się, a wśród nich w szczególności państw najmniej rozwiniętych i małych państw wyspiarskich oraz Stron o gospodarkach w okresie przejściowym, dotyczące ich wysiłków na rzecz zidentyfikowania i realizacji ich wymagań w zakresie budowania przez nie własnego potencjału dla potrzeb wdrażania niniejszego Protokołu.

5. Do postanowień niniejszego artykułu stosuje się, mutatis mutandis, wytyczne w zakresie mechanizmu finansowego Konwencji przyjęte w odnośnych decyzjach Konferencji Stron, w tym także te, które uzgodniono zanim niniejszy Protokół został przyjęty.

6. Strony - kraje rozwinięte mogą zapewnić również, a Strony - kraje rozwijające się i Strony o gospodarkach w okresie przejściowym mogą wykorzystywać, kanałami wielostronnymi, dwustronnymi i regionalnymi, zasoby finansowe i techniczne dla potrzeb wdrażania postanowień niniejszego Protokołu.

Artykuł 29

Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu

1. Spotkaniem Stron niniejszego Protokołu jest Konferencja Stron.

2. Strony Konwencji, które nie są Stronami niniejszego Protokołu, mogą uczestniczyć jako obserwatorzy w obradach każdego posiedzenia Konferencji Stron będącej spotkaniem Stron Protokołu. Wówczas gdy Konferencja Stron jest spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, decyzje na podstawie niniejszego Protokołu podejmują tylko te Strony Konwencji, które są jego Stronami.

3. Wówczas gdy Konferencja Stron jest spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, każdy z członków biura Konferencji Stron reprezentujący Stronę Konwencji niebędącą w tym czasie Stroną niniejszego Protokołu, zostanie zastąpiony przez członka, który będzie wybrany przez Strony Protokołu spośród jego Stron.

4. Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu dokonuje regularnych przeglądów wdrażania niniejszego Protokołu i w granicach swojego mandatu podejmuje decyzje konieczne dla promowania jego skutecznego wdrażania. Wykonuje ona funkcje wyznaczone jej w niniejszym Protokole oraz:

(a) wydaje zalecenia we wszelkich sprawach koniecznych dla wdrażania niniejszego Protokołu;

(b) ustanawia takie organy pomocnicze, jakie uważa za konieczne dla wdrażania niniejszego Protokołu;

(c) poszukuje i wykorzystuje, gdzie to stosowne, usługi i współpracę, a także informacje posiadane przez właściwe organizacje międzynarodowe oraz instytucje rządowe lub pozarządowe;

(d) ustanawia formę i okresy przekazywania informacji, które należy przekazywać zgodnie z artykułem 33 niniejszego Protokołu oraz rozpatruje te informacje, jak również raporty przekazywane przez wszelkie organy pomocnicze;

(e) rozpatruje i przyjmuje, jeżeli są potrzebne, zmiany do niniejszego Protokołu i jego załączników, jak również dodatkowe załączniki do niniejszego Protokołu, jakie uzna za konieczne dla jego wdrażania;

(f) wykonuje każde inne funkcje, jakie uzna za potrzebne dla wdrażania niniejszego Protokołu.

5. Do niniejszego Protokołu stosuje się, mutatis mutandis, regulamin Konferencji Stron i przepisy finansowe Konwencji, chyba że Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu postanowi inaczej w drodze konsensusu.

6. Pierwsze posiedzenie Konferencji Stron będącej spotkaniem Stron niniejszego Protokołu zostanie zwołane przez Sekretariat łącznie z pierwszym posiedzeniem Konferencji Stron, które jest planowane po dacie wejścia w życie niniejszego Protokołu. Kolejne zwyczajne posiedzenia Konferencji Stron będące spotkaniem Stron niniejszego Protokołu będą odbywać się łącznie ze zwyczajnymi posiedzeniami Konferencji Stron, chyba że inaczej postanowi Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu.

7. Nadzwyczajne posiedzenia Konferencji Stron będące spotkaniem Stron niniejszego Protokołu odbywają się w każdym innym czasie, jaki Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu uzna za konieczny albo na pisemne żądanie którejkolwiek ze Stron, pod warunkiem że w terminie sześciu miesięcy od przedstawienia żądania Stronom przez Sekretariat, poprze je co najmniej jedna trzecia Stron.

8. Organizacja Narodów Zjednoczonych, jej wyspecjalizowane agencje i Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, jak również każde z ich państw członkowskich lub obserwatorów, niebędące Stroną Konwencji, mogą być reprezentowane, w charakterze obserwatora, na spotkaniach Konferencji Stron będącej spotkaniem Stron niniejszego Protokołu. Każda instytucja lub agencja, krajowa lub międzynarodowa, rządowa lub pozarządowa, wyspecjalizowana w sprawach objętych niniejszym Protokołem, która poinformowała Sekretariat o swojej woli uczestniczenia w charakterze obserwatora w spotkaniach Konferencji Stron będących spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, może zostać dopuszczona, o ile nie sprzeciwi się temu jedna trzecia obecnych Stron. Z wyjątkiem przypadków, w których niniejszy artykuł nie stanowi inaczej, dopuszczenie i uczestnictwo obserwatorów podlega regulaminowi, o którym mowa wyżej w ustępie 5.

Artykuł 30

Organy pomocnicze

1. Każdy organ pomocniczy ustanowiony przez Konwencję lub na jej podstawie może, na podstawie decyzji Konferencji Stron będącej spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, obsługiwać Protokół, a w takim przypadku spotkanie Stron określi, jakie funkcje organ ten będzie wykonywał.

2. Strony Konwencji niebędące Stronami niniejszego Protokołu mogą uczestniczyć jako obserwatorzy w obradach każdego posiedzenia wszelkich takich organów pomocniczych. W przypadku gdy organ pomocniczy Konwencji występuje jako organ pomocniczy niniejszego Protokołu, decyzje na podstawie Protokołu podejmują tylko Strony Protokołu.

3. W przypadku gdy organ pomocniczy Konwencji wykonuje swoje funkcje w odniesieniu do spraw dotyczących niniejszego Protokołu, każdy członek biura takiego organu pomocniczego reprezentujący Stronę Konwencji, która w tym czasie nie jest Stroną Protokołu, zostanie zastąpiony przez członka, który zostanie wybrany spośród Stron Protokołu.

Artykuł 31

Sekretariat

1. Sekretariat ustanowiony w artykule 24 Konwencji występuje jako Sekretariat niniejszego Protokołu.

2. Artykuł 24 ustęp 1 Konwencji dotyczący funkcji Sekretariatu stosuje się, mutatis mutandis, do niniejszego Protokołu.

3. Koszty obsługi Sekretariatu niniejszego Protokołu, w stopniu, w jakim można je wyróżnić, ponoszą jego Strony. Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, na swoim pierwszym posiedzeniu przyjmie w tym celu konieczne ustalenia budżetowe.

Artykuł 32

Związek z Konwencją

Jeżeli niniejszy Protokół nie stanowi inaczej, postanowienia Konwencji dotyczące jej protokołów stosuje się do niniejszego Protokołu.

Artykuł 33

Monitorowanie i raporty

Każda ze Stron monitoruje wdrażanie swoich zobowiązań wynikających z niniejszego Protokołu i w odstępach czasu, które określi Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, przedkłada Konferencji Stron będącej spotkaniem Stron niniejszego Protokołu raporty o działaniach podjętych dla wdrażania Protokołu.

Artykuł 34

Przestrzeganie

Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron Protokołu na swoim pierwszym spotkaniu rozpatrzy i zatwierdzi procedury współpracy i mechanizmy instytucjonalne promujące przestrzeganie postanowień niniejszego Protokołu oraz zajmujące się przypadkami nieprzestrzegania. Owe procedury i mechanizmy będą zawierać postanowienia dotyczące oferowania pomocy i doradztwa tam, gdzie to właściwe. Są one odrębne od procedur rozstrzygania sporów i mechanizmów ustanowionych w artykule 27 Konwencji i nie naruszają ich.

Artykuł 35

Ocena i weryfikacja

Konferencja Stron będąca spotkaniem Stron niniejszego Protokołu, pięć lat po wejściu w życie niniejszego Protokołu, a następnie co najmniej raz na pięć lat, dokonuje oceny skuteczności Protokołu, w tym oceny jego procedur i załączników.

Artykuł 36

Podpisanie

Niniejszy Protokół jest otwarty do podpisu w Biurze Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nairobi przez państwa i regionalne organizacje integracji gospodarczej w dniach od 15 do 26 maja 2000 r. oraz w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku w dniach od 5 czerwca 2000 r. do 4 czerwca 2001 r.

Artykuł 37

Wejście w życie

1. Niniejszy Protokół wchodzi w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia pięćdziesiątego dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia przez państwa lub regionalne organizacje integracji gospodarczej, które są Stronami Konwencji.

2. Dla państwa lub regionalnej organizacji integracji gospodarczej, która ratyfikuje, przyjmie lub zatwierdzi niniejszy Protokół bądź przystąpi do niego po jego wejściu w życie zgodnie z ustępem 1, niniejszy Protokół wchodzi w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia przez to państwo lub regionalną organizację integracji gospodarczej dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia, bądź też dnia, w którym Konwencja wchodzi w życie dla danego państwa lub regionalnej organizacji integracji gospodarczej, w zależności od tego, która data jest późniejsza.

3. Dla celów określonych w ustępach 1 i 2, żaden dokument złożony przez regionalną organizację integracji gospodarczej nie jest traktowany jako dodatkowy w stosunku do dokumentów złożonych przez państwa członkowskie tej organizacji.

Artykuł 38

Zastrzeżenia

Do niniejszego Protokołu nie mogą być zgłaszane żadne zastrzeżenia.

Artykuł 39

Wycofanie

1. Każda ze Stron może wycofać się z niniejszego Protokołu w każdym czasie po upływie dwóch lat od daty jego wejścia w życie w stosunku do tej Strony, przesyłając depozytariuszowi pisemne zawiadomienie.

2. Każde takie wycofanie się nabiera mocy po upływie jednego roku od daty otrzymania przez depozytariusza zawiadomienia o wycofaniu się lub w każdym innym późniejszym terminie, który może zostać określony w zawiadomieniu o wycofaniu się.

Artykuł 40

Teksty autentyczne

Oryginał niniejszego Protokołu, którego teksty w językach arabskim, chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim są jednakowo autentyczne, zostaje złożony u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.

NA DOWÓD CZEGO niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół.

PODPISANO w Montrealu dnia dwudziestego dziewiątego stycznia dwutysięcznego roku.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK I

INFORMACJE WYMAGANE W ZAWIADOMIENIU NA PODSTAWIE ARTYKUŁÓW 8, 10 I 13

(a) Nazwa, adres i dane kontaktowe eksportera.

(b) Nazwa, adres i dane kontaktowe importera.

(c) Nazwa i tożsamość żywego zmodyfikowanego organizmu, jak również, jeżeli istnieje, krajowa klasyfikacja poziomu bezpieczeństwa biologicznego w państwie eksportu.

(d) Zamierzona data lub daty transgranicznego przemieszczenia, jeżeli jest(są) znana(e).

(e) Klasyfikacja taksonomiczna, nazwa zwyczajowa, miejsce zgromadzenia lub pozyskania oraz właściwości: organizmu biorcy lub organizmów rodzicielskich, związane z bezpieczeństwem biologicznym.

(f) Ośrodki pochodzenia i ośrodki różnorodności biologicznej, jeżeli są znane, organizmu biorcy lub organizmów rodzicielskich oraz opis siedlisk, gdzie organizmy te mogą przetrwać lub rozprzestrzeniać się.

(g) Klasyfikacja taksonomiczna, nazwa zwyczajowa, miejsce zgromadzenia lub pozyskania oraz charakterystyki organizmu lub organizmów dawców, związane z bezpieczeństwem biologicznym.

(h) Opis wprowadzonego kwasu nukleinowego lub modyfikacji, zastosowanej techniki i wynikłej charakterystyki organizmu zmodyfikowanego.

(i) Zamierzone wykorzystanie żywego zmodyfikowanego organizmu lub jego produktów, mianowicie przetworzonych materiałów, które są żywymi zmodyfikowanymi organizmami, zawierających wykrywalne oryginalne kombinacje zdolnego do replikacji materiału genetycznego otrzymanego w wyniku zastosowania nowoczesnej biotechnologii.

(j) Ilość lub objętość żywych zmodyfikowanych organizmów, które mają podlegać przemieszczeniu.

(k) Poprzedni i obecny raport z oceny zagrożenia zgodny z załącznikiem III.

(l) Proponowane metody dotyczące bezpiecznego przekazywania, przechowywania, transportu i wykorzystania, w tym procedury opakowania, oznakowania, dokumentowania, unieszkodliwiania oraz procedury wypadkowe tam, gdzie to właściwe.

(m) Status prawny żywego zmodyfikowanego organizmu w państwie eksportującym (na przykład, czy jest on niedopuszczony do użytkowania w państwie eksportującym, czy istnieją inne ograniczenia, lub czy został zatwierdzony do ogólnego uwalniania) oraz czy w państwie eksportującym obowiązuje zakaz stosowania tego żywego zmodyfikowanego organizmu, a także przyczyna lub przyczyny takiego zakazu.

(n) Wynik i cel każdego zawiadomienia dotyczącego żywego zmodyfikowanego organizmu podlegającego przewozowi, wysłanego przez eksportera do innych państw.

(o) Oświadczenie, że wyżej podane informacje są zgodne ze stanem faktycznym.

ZAŁĄCZNIK II

INFORMACJE DOTYCZĄCE ŻYWYCH ZMODYFIKOWANYCH ORGANIZMÓW PRZEZNACZONYCH DO BEZPOŚREDNIEGO WYKORZYSTANIA JAKO ŻYWNOŚĆ, PASZA LUB DO PRZEROBU WYMAGANE NA PODSTAWIE ARTYKUŁU 11

(a) Nazwa, adres i dane kontaktowe wnioskodawcy występującego z wnioskiem o decyzję w sprawie stosowania w kraju.

(b) Nazwa i dane kontaktowe organu odpowiedzialnego za wydanie tej decyzji.

(d) Opis modyfikacji genetycznej, zastosowanej techniki i wynikłej charakterystyki żywego zmodyfikowanego organizmu.

(e) Wszelkie unikalne dane identyfikacyjne żywego zmodyfikowanego organizmu.

(f) Klasyfikacja taksonomiczna, nazwa zwyczajowa, miejsce zgromadzenia lub pozyskania oraz właściwości: organizmu lub organizmów dawcy związane z bezpieczeństwem biologicznym.

(g) Ośrodki pochodzenia i ośrodki różnorodności biologicznej, jeżeli są znane, organizmu biorcy lub organizmów rodzicielskich oraz opis siedlisk, gdzie organizmy te mogą przetrwać lub rozprzestrzeniać się.

(h) Klasyfikacja taksonomiczna, nazwa zwyczajowa, miejsce zgromadzenia lub pozyskania, oraz właściwości: organizmu biorcy lub organizmów rodzicielskich związanych z bezpieczeństwem biologicznym.

(i) Zatwierdzone rodzaje wykorzystania żywego zmodyfikowanego organizmu.

(j) Raport z oceny zagrożenia zgodny z załącznikiem III.

(k) Proponowane metody dotyczące bezpiecznego przekazywania, przechowywania, transportu i wykorzystania, w tym procedury pakowania, oznakowania, dokumentowania, unieszkodliwiania oraz procedury wypadkowe tam, gdzie to właściwe.

ZAŁĄCZNIK III

OCENA ZAGROŻENIA

Cel

1. Celem oceny zagrożenia, przeprowadzonej na podstawie niniejszego Protokołu, jest określenie i oszacowanie potencjalnych negatywnych wpływów żywych zmodyfikowanych organizmów na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej w prawdopodobnym potencjalnym środowisku przyjmującym, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia.

Zastosowanie oceny zagrożenia

2. Ocena zagrożenia jest, inter alia, wykorzystywana przez właściwe organy w celu podjęcia decyzji dotyczących żywych zmodyfikowanych organizmów, po otrzymaniu informacji zawartych w tej ocenie.

Zasady ogólne

3. Ocena zagrożenia powinna być prowadzona w sposób naukowy i przejrzysty i może uwzględniać opinie eksperckie odpowiednich organizacji międzynarodowych oraz opracowane przez te organizacje wytyczne.

4. Brak wiedzy naukowej lub utrwalonego naukowego stanowiska niekoniecznie powinien być interpretowany jako wskazujący na szczególny poziom zagrożenia, brak zagrożenia lub na zagrożenie możliwe do przyjęcia.

5. Zagrożenia towarzyszące żywym zmodyfikowanym organizmom lub produktom z nich pochodzących, mianowicie przetworzonym materiałom pochodzącym z żywych zmodyfikowanych organizmów, zawierającym wykrywalne nowatorskie kombinacje zdolnego do replikacji materiału genetycznego otrzymanego w wyniku zastosowania nowoczesnej biotechnologii, powinny być rozpatrywane w kontekście zagrożeń powodowanych przez niezmodyfikowane organizmy biorcy lub organizmy rodzicielskie w prawdopodobnym potencjalnym środowisku przyjmującym.

6. Ocenę zagrożenia powinno się prowadzić odrębnie dla poszczególnych przypadków. Wymagane informacje mogą różnić się stopniem szczegółowości dla poszczególnych przypadków, zależnie od rozpatrywanego żywego zmodyfikowanego organizmu, jego zamierzonego wykorzystania i prawdopodobnego potencjalnego środowiska przyjmującego.

Metodologia

7. Proces oceny zagrożenia może z jednej strony powodować potrzebę uzyskania dalszych informacji dotyczących poszczególnych zagadnień, które mogą zostać zidentyfikowane i potrzebne w toku procesu oceny, z drugiej zaś strony informacje dotyczące innych zagadnień mogą w odpowiednich przypadkach nie znaleźć zastosowania.

8. W celu zrealizowania jej zamierzeń, ocena zagrożenia obejmuje, odpowiednio, następujące etapy:

(a) zidentyfikowanie wszelkich nowych charakterystyk genotypowych i fenotypowych związanych z żywym zmodyfikowanym organizmem, które mogą mieć negatywny wpływ na różnorodność biologiczną w prawdopodobnym potencjalnym środowisku, które może go przyjąć, z uwzględnieniem zagrożenia dla ludzkiego zdrowia;

(b) oszacowanie prawdopodobieństwa zaistnienia tego negatywnego wpływu, z uwzględnieniem poziomu i rodzaju zagrożenia dla prawdopodobnego potencjalnego środowiska, które może przyjąć żywy zmodyfikowany organizm;

(d) określenie ogólnego zagrożenia powodowanego przez żywy zmodyfikowany organizm w oparciu o oszacowane prawdopodobieństwo i skutki na wypadek, gdyby ten negatywny wpływ zaistniał;

(e) zalecenie dotyczące tego, czy zagrożenie jest do przyjęcia, czy nie, lub czy możliwa jest jego kontrola, w tym, gdzie to konieczne, określenie strategii kontroli zagrożenia; oraz

(f) w przypadkach niepewności dotyczącej poziomu zagrożenia, ocena zagrożenia może być wykonana poprzez zażądanie dodatkowych informacji albo poprzez wdrożenie stosownych strategii kontroli zagrożenia lub monitorowanie żywych zmodyfikowanych organizmów w prawdopodobnym środowisku przyjmującym je.

Punkty do rozważenia

9. Zależnie od przypadku, ocena zagrożenia uwzględnia odpowiednie szczegółowe dane techniczne i naukowe dotyczące charakterystyki poniższych zagadnień:

(a) organizm biorcy lub organizmy rodzicielskie. Biologiczne właściwości organizmu biorcy lub organizmów rodzicielskich, w tym informacje dotyczące klasyfikacji taksonomicznej, nazwy zwyczajowej, pochodzenia, ośrodków pochodzenia i ośrodków różnorodności genetycznej, jeśli są znane oraz opis środowiska, gdzie organizmy te mogą przetrwać lub rozprzestrzeniać się;

(b) organizm lub organizmy dawcy. Klasyfikacja taksonomiczna i nazwa zwyczajowa, źródło i odpowiednie charakterystyki biologiczne organizmów dawcy;

(c) wektor. Charakterystyka wektora, w tym jego tożsamość, jeżeli istnieje, oraz jego źródło lub pochodzenie, a także zasięg jego żywiciela;

(d) insert lub inserty lub charakterystyka modyfikacji. Genetyczne właściwości wstawionego kwasu nukleinowego oraz funkcje, które on określa, lub właściwości wprowadzonej modyfikacji;

(e) żywy zmodyfikowany organizm. Tożsamość żywego zmodyfikowanego organizmu oraz różnice pomiędzy właściwościami biologicznymi żywego organizmu zmodyfikowanego a organizmem biorcy lub organizmów rodzicielskich;

(f) wykrywanie i identyfikowanie żywych zmodyfikowanych organizmów. Proponowane metody wykrywania i identyfikacji, ich swoistość, czułość i wiarygodność;

(g) informacje dotyczące zamierzonego wykorzystania. Informacje związane z zamierzonym wykorzystaniem żywego zmodyfikowanego organizmu, w tym wykorzystanie nowe lub zmienione w porównaniu z organizmem biorcy lub organizmami rodzicielskimi; oraz

(h) środowisko przyjmujące. Informacje o umiejscowieniu, właściwościach: geograficznych, klimatycznych i ekologicznych, w tym odpowiednie informacje o różnorodności biologicznej i ośrodkach pochodzenia prawdopodobnego potencjalnego środowiska przyjmującego.

Po zapoznaniu się z powyższym Protokołem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

- został on uznany za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych,

- jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony,

- będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 26 listopada 2003 r.