Obszar, lokalizacje
Obszary w projekcie
Bagna Przemkowskie
Kompleks bagien o powierzchni 4 000 ha położonych w dolinie
rzeki Szprotawy na północ od miasta Przemków. Obszar sieci
Natura 2000. Częścią Bagien Przemkowskich jest duży kompleks
stawów rybnych, o powierzchni 950 ha, objętych ochroną
rezerwatową. Stawy i część bagien przemkowskich leżą w
granicach Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Jest to
największy kompleks mokradłowy w zachodniej Polsce. W
przeszłości centralna część bagien była objęta poligonem
rosyjskim (mezotroficzne łąki z największą populacją w
regionie goździka pysznego - Dianthus superbus). Wstępne
badania terenu wykazały obecność 223 gatunków roślin z tego
34 to rośliny rzadkie i zagrożone wyginięciem. Bagna
Przemkowskie to nie tylko doskonałe siedlisko dla roślin ale
również miejsce bytowania ponad 100 gatunków ptaków, z czego
aż 81 to ptaki lęgowe. Przemkowskie Bagno posiada sieć
odwadniających rowów pochodzących sprzed II wojny światowej.
Wszystkie strumienie i rzeki zostały skanalizowane. W rezultacie
część bagna jest osuszona, a tym samym zniszczona.
Bagno Całowanie
Torfowisko Całowanie jest jednym z największych torfowisk
Mazowsza (1 200 ha). Jest to soligeniczne torfowisko niskie,
położone na zboczach doliny Wisły, w granicach Mazowieckiego
Parku Krajobrazowego. Bagno Całowanie zostało zatwierdzone jako
obszar Natura 2000 ze względu na Dyrektywę Siedliskową i jest
na liście proponowanych obszarów ze względu na Dyrektywę
Ptasią.
Najciekawsze i najcenniejsze walory przyrodniczych tego obszaru:
* Duże zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych - występują tu,
zanikające w całej Europie, wilgotne łąki trzęślicowe
(Molinion) i ciepłolubne murawy napiaskowe, a także mozaika
łozowisk, mechowisk, turzycowisk i trzcinowisk oraz lasów
olsowych;
* Bogactwo flory: znaleziono tu blisko 700 gatunków roślin
naczyniowych, w tym aż 33 prawnie chronionych, m.in. brzoza
niska Betula humilis - reliktowy gatunek glacjalny, na
południowo-zachodniej granicy swego występowania, wpisany na
polską czerwoną listę;
* Bogactwo fauny - stwierdzono tu występowanie ponad 145
gatunków ptaków, w tym: derkacza, kulika wielkiego, rycyka,
krwawodzioba, kszyka, dudka, błotniaka zbożowego oraz
błotniaka łąkowego, bączka, orlika krzykliwego, sowy
błotnej, podróżniczka, pójdźki, i in.; z bezkręgowców
występują tu ginące w Europie motyle - czerwończyk fioletek
Lycaena helle, modraszek telejus Maculinea teleius, modraszek
alkon Maculinea alcon.
Obszar ten pozostaje w znacznej części w rękach prywatnych
właścicieli. W niewielu miejscach prowadzą oni jeszcze
ekstensywne użytkowanie łąk, lecz na większą skalę,
tradycyjne gospodarowanie zanika. Nieskoszone łąki zarastają
krzewami, a to z kolei powoduje zanikanie roślinności łąkowej
wraz z cennymi gatunkami roślin i zwierząt związanych z
ekosystemami otwartymi. Bardzo dużym zagrożeniem jest system
melioracyjny, który wciąż, często bez potrzeby, silnie
odwadnia wilgotne łąki i mechowiska, powodując ich
degradację. Również nielegalne wydobycie torfu oraz
zakładanie stawów rybnych (wydobycie torfu pod pretekstem
kopania stawów) zagrażają zachowaniu odpowiednich warunków
uwilgotnienia oraz powodują dewastację terenu.
![]() |
Renaturyzacja torfowisk przez usunięcie warstwy murszu |
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
Bagno bez roślinności - Usuwanie murszu z powierzchni torfowiska |
![]() |
Ścinki z wycinanych wierzb |
Dolina Płoni
Obszar położony na południowy-wschód od miasta Szczecina. Włączony do sieci Natura 2000. Południowa część doliny znajduje się w granicach Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. W dolinie rzeki Płoni istnieją trzy rezerwaty przyrody, a kolejnych 15 jest projektowanych. W dolinie rzeki położone jest jedno z największych w Polsce jezior - Jezioro Miedwie będące jednocześnie ujęciem wody pitnej dla miasta Szczecina. Cała dolina jest objęta strefą ochrony wód. Górna część doliny rzeki płoni to cenne tereny źródliskowe. W dolinie licznie występują wilgotne łąki nawapienne wyróżniające się niezwykle bogatą florą. Po zaprzestaniu użytkowania rolniczego na części z nich nastąpiła gwałtowna sukcesja ziołorośli, turzycowisk oraz zarośli wierzbowych. Przeprowadzona analiza materiałów archiwalnych wykazała, że już w XII wieku na obszarze tym prowadzono działania znacząco zmieniające warunki hydrologiczne. W pierwszym etapie były to liczne piętrzenia służące budowanym młynom. W XVIII wieku rozpoczęto prace melioracyjne skierowane głównie na odwodnienie doliny. Wtedy też zniszczono liczne, średniowieczne piętrzenia. Uregulowanie cieków doliny przyczyniło się do powstania dużych obszarów łąk. Tylko nieliczne strumienie zachowały swój naturalny charakter. Obszar doliny Płoni stanowi modelowy przykład braku umiejętnego zarządzania, który przejawia się niespójnością gospodarki wodnej (ujęcie wody na potrzeby miasta) a gospodarką rolną i ochroną przyrody. Użytkowane w przeszłości intensywnie łąki obecnie ulegają zarastaniu, a na znacznej ich części zakładane są stawy rybne niszczące torfowiska oraz pogarszające jakość wód wykorzystywanych jako źródło wody pitnej.
Projektowany rezerwat Gogolewko, Zabceńskie
Mechowiska i Dolina Iny koło Recza
Dla pełnego zrozumienia funkcjonowania ekosystemów niewielkich dolin rzecznych, gdzie szczególna rolę odgrywają zjawiska źródliskowe, rozszerzono zasięg terytorialny projektu. Uzupełniające materiały zebrano z trzech dodatkowych miejsc tj. projektowanego rezerwatu "Gogolewko" k. Słupska, doliny Iny k. Recza oraz projektowanego rezerwatu "Zabceńskie Mechowiska" k. Bytowa.