Walory i zagrożenia poszczególnych elementów przyrody Drawieńskiego Parku Narodowego
Zestawienie na podstawie operatów Planu Ochrony Parku, wykonane i udostępnione nam przez Autorów syntezy planu

[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Pokrywa glebowa

Silne strony

  • Bardzo wysokie zróżnicowanie pokrywy glebowej w zagłębieniach rynnowych i w dolinach rzecznych zarówno w aspekcie typologicznym jak i chorycznym (niewielkie jest natomiast zróżnicowanie pokrywy glebowej sandru). Dobre rozpoznanie tego zróżnicowania
  • Występowanie całej gamy typów i podtypów gleb typowych dla niżu polskiego
  • Odbiegające od przyjmowanych powszechnie schematów kształtowanie się relacji między typami gleby a typami siedliskowymi lasu (siedliska lasowe na glebach rdzawych !)
  • Obecność płatów gleb nie zniekształconych działalnością antropogeniczną (gleby rdzawe właściwe, brunatno-rdzawe i brunatne), o charakterze reperowym
  • Duża dynamika spontanicznej regeneracji fitocenoz na LMśw i Lśw
  • Równowaga procesów bio- i pedocenotycznych w borach świeżych i w buczynach, a także w biocenozach hydrogenicznych
  • Niewielka dynamika zniekształceń gleb na siedliskach torfowych. Niewielka skala zmiany stosunków wodnych
  • Zabezpieczenie "reperowych" powierzchni glebowo-fitocenotycznych o charakterze dokumentacyjnym, istotnych dla poznania procesów glebowych Pomorza
  • Badanie procesów degeneracji i regeneracji gleb; szeroki wachlarz możliwych zagadnień badawczych

Słabe strony

  • Duże powierzchnie gleb zniekształconych dawniejszą uprawą rolną
  • Duże powierzchnie gleb zniekształconych uprawą monokultur sosnowych oraz pozrębowym przygotowaniem gleby
  • Obecność płatów gleb całkowicie zdegradownych
  • Słaby przebieg (z przyczyn antropogenicznych) procesu wykrotowego kształtującego właściwości gleb
  • Lokalny, destabilizujący wpływ zwartych łanów trzcinnika piaskowego na kształtowanie się właściwości gleb rdzawych
  • Nikła dynamika regeneracji fitocenoz i gleb na siedliskach BMśw
  • Postępujący proces degeneracji gleb pod wpływem monokulturowych drzewostanów sosnowych a nawet pod wpływem udziału sosny w składzie fitocenoz
  • Blokowanie spontanicznej regeneracji gleb przez presję zwierzyny płowej eliminującej gatunki liściaste
  • Prawdopodbnieństwo powiększania się powierzchni opanowanych przez trzcinnik i zwiększania się areału jego niekorzystnego wpływu
  • Ewentualność degeneracji gleb pod wpływem pożarów

Szanse

  • Generalna presja na dostosowywanie składów drzewostanów do uwarunkowań siedliskowych
  • Możliwość dotowania działań z zakresu przebudowy drzewostanów ze źródeł zewnętrznych

Zagrożenia

  • Ewentualne zmiany w glebach hydrogenicznych w konsekwencji zmian klimatycznych (susze; +)
  • Ewentualność zmian w glebach pod wpływem imisji przemysłowych (hipotetyczna;+)
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Hydrologia

Silne strony

  • Liczne systemy wypływów wód podziemnych: duże źródliska, źródła basenowe, źródła wstępujące.
  • Unikatowo wykształcone geoekosystemy źródeł (Moczele, Jamno, Zdroje, Miradz, Płociczno)
  • Unikatowo wykształcone geoekosystemy jeziorne (Piaseczno Małe i Duże, Sitno, Czarne, Płociowe)
  • Funkcjonowanie ponoru przy jez. Czarnym - unikat na niżu !
  • Delta przy jez. Płociczno - unikatowy w skali kraju zabytek przyrody nieożywionej
  • Mała dynamika zmian stanów wody rzek Drawieńskiego Parku Narodowego a ponadto łagodny przebieg zmian stanów wody wynika ze struktury krążenia wód zlewni Drawy
  • Geogeniczna dynamika poziomów wód jezior, związana z ich zasilaniem wodami podziemnymi
  • Istnienie licznych jezior w górnej części zlewni Drawy (retencja, wyrównanie przepływów, akumulacja zanieczyszczeń) oraz jezior w otulinie parku (23 akweny). Ich usytuowanie na linii “wejścia": wód Drawy, Korytnicy, Runicy, Cieszynki na obszar parku jest korzystne z uwagi na sedymentację osadów i zawiesin oraz potencjalnych zanieczyszczeń
  • Przejmowanie gruntów od Agencji Własności Rynku Rolnego i ich zalesianie
  • Łatwe lokalne ograniczenie obniżania się poziomu wód przez odbudowę i budowę zastawek: Stawy Zawiślaka, Zdroje, Jamno, Pustelnik, Arkońskie
  • Wyhamowanie obniżania się bazy erozyjnej Drawy przez odbudowę progów pod mostami

Słabe strony

  • Granice parku przecinające naturalne układy hydrologiczne
  • Położenie parku w centralnej części zlewni Drawy, u zbiegu dużych dopływów: Korytnicy, Słopicy, Płocicznej, Runicy i Cieszynki wnoszących ładunek zanieczyszczeń antropogenicznych i geogenicznych (denudacja chemiczna obszaru zlewni).
  • Obniżenie poziomu dna koryta rzek, odziaływujące na poziom wód rzek, jezior, torfowisk i wód podziemnych w zlewni, będące wynikiem prac udrożniających koryta w II połowie XIX wieku
  • Zniszczenie zastawek i przepustów, utrzymujących retencję wody po przeprowadzeniu prac melioracyjnych.
  • Zatrzymanie osadów rzeki Drawy powyżej stopnia wodnego Kamienna i erozja w korycie rzeki poniżej elektrowni.
  • Antropogeniczna dynamika poziomu wód jezior Zdroje, Jamno, Pustelnik, Arkońskie
  • Otwarty charakter geoekosystemu Płocicznej: brak jezior powyżej Parku, ich występowanie w parku
  • Zrzut ścieków z oczyszczalni w Drawie do Drawy, osady denne Drawy jako "bomba bioogeochemiczna"
  • Pobór wód z Drawy dla potrzeb nawadniania szkółek leśnych nadleśnictw Drawno i Głusko,
  • Eksploatacja i utrzymaniem stopnia wodnego Elektrownia Kamienna, osady denne Drawy jako "bomba biogeochemiczna"
  • Przerzut wód z Jezior Ostrowieckiego dla potrzeb gospodarstwa rybackiego w Głusku,
  • Wędkarstwo
  • Turystyka kajakowa
  • Projektowany zrzut ścieków z oczyszczalni w Głusku

Szanse

  • Możliwości zewnętrznego finansowania lub współfinansowania działań na rzecz poprawy jakości wód w dorzeczu parku narodowego

Zagrożenia

  • Każda nierozważna ingerencja w naturalny system odpływu, szczególnie na rzekach powyżej parku może zwiększyć amplitudę stanów wody, zakłócając ukształtowaną strukturę przyrodniczą dolin rzek Drawieńskiego Parku Narodowego
  • Skomplikowany system krążenia wód w zlewniach jezior wschodniego ramienia, podkreślony istnieniem systemów źródliskowych o dużej wydajności, stać się może nośnikiem zanieczyszczeń z rejonu wsi Martew, Brzeźniak, Golin, Jelenie. Podobna sytuacja występuje wzdłuż prawego brzegu Drawy od Drawna do Konotopu.
  • Funkcjonujące w zlewni duże gospodarstwa rolne z racji posiadania infrastruktury (stacje paliw, magazyny nawozów i środków ochrony roślin, duże składy obornika, wylewiska gnojowicy, ujęcia wody i brak oczyszczalni ścieków),
  • Funkcjonujące w zlewni zakłady związane z przeróbką drewna, skór, magazynowaniem i dystrybucją paliw,
  • Funkcjonujące w zlewni wysypiska komunalne, dzikie wysypiska i zrzuty ścieków,
  • Generalne obniżanie się poziomu wód podziemnych
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Lasy

Silne strony

  • Występowanie w DPN prawie wszystkich zespołów leśnych typowych dla Pomorza
  • Wysokie zróżnicowanie (mozaikowość) siedlisk leśnych
  • Wysoka różnorodność biologiczna związana z ekosystemami leśnymi (fauna, flora naczyniowa, flora roślin zarodnikowych)
  • Wysoka naturalna różnorodność gatunkowa dendroflory
  • Wysoki udział starodrzewi (22% powierzchni DPN zajęte przez drzewostany > 100 lat)
  • Wysoka średnia zasobność drzewostanów i wysoki jej przyrost w rezultacie istniejącej struktury klas wieku
  • Generalnie dobre zwarcie upraw i młodników
  • Brak aktualnego zagrożenia ze strony tzw. szkodników pierwotnych
  • Naturalne odnawianie się wszystkich gatunków drzew leśnych
  • Dobry stan: granic, dróg, osad służbowych, mostów, umożliwiający sprawną
  • realizację funkcji administracyjnych
  • Łatwe unaturalnienie dwupiętrowych drzewostanów sosnowo-bukowych (przez usunięcie sosny)
  • Duże możliwości odnowień naturalnych
  • Zachowanie i obserwowanie spontanicznego przebiegu procesów fluktuacji, regeneracji i sukcesji wtórnej ekosystemów w wydzielonych strefach ochrony ścisłej
  • Zachowanie zasobów genowych drzew i krzewów leśnych typowych dla Pomorza w formie drzewostanów nasiennych i drzew dobowych
  • Poznanie naturalnej dynamiki ekosystemów leśnych drogą obserwacji na stałych powierzchniach badawczych
  • Modelowy obiekt do wypracowania metod unaturalniającej przebudowy drzewostanów

Słabe strony

  • Wysoki stopień niezgodności drzewostanowo-siedliskowej, zwłaszcza zbyt duży udział So na Lśw (30%), LMśw (85%!) i BMśw
  • Dominacja monolitycznych drzewostanów sosnowych jako efekt dawnej gospodarki leśnej. Zatarcie naturalnej zmienności siedliskowej
  • Duży udział lasów na siedliskach porolnych
  • Łączny udział siedlisk zniekształconych przez użytkowanie rolnicze lub uprawę monokultury sosnowych przekraczający 50% powierzchni Parku
  • Zniekształcenia spowodowane przez gospodarkę leśną widoczne nawet w prawie naturalnych buczynach, w postaci zahamowania procesu wykrotowego
  • Udział niepożądanych gatunków obcych w dendroflorze
  • Nierównomierny rozkład klas wieku z dominacją II klw
  • Generalnie zły skład gatunkowy upraw i młodników (50% upraw i młodników o niewłaściwym składzie gatunkowym)
  • Presja zwierzyny płowej na uprawy na pożarzysku i ewentualnych gruntach zalesianych
  • Duże i stałe zagrożenie ze strony szkodników wtórnych (przypłaszczek granatek, cetyńce, drwalnik paskowany)
  • Zagrożenie hubą korzeni lasów na gruntach porolnych
  • Zagrożenie opieńką miodową drzewostanów na pożarzysku
  • Postępujący proces zniekształceń gleb (zwłaszcza rdzawych) pod wpływem rosnących na nich monolitycznych drzewostanów sosnowych
  • Masowy rozwój trzcinnika piaskowego na zrębach i pożarzyskach i jego ekspansja w prześwietlonych drzewostanach
  • Trudność przebudowy powierzchni z trzcinnikiem oraz powierzchni na których uprawiano już kilka pokoleń sosny
  • Trudność regeneracji ekosystemów leśnych na gruntach porolnych
  • Bardzo duża presja zwierzyny na podsadzenia podokapowe
  • Niestabilność monokulturowych drzewostanów sosnowych zwłaszcza młodych klw na żyznych siedliskach - konieczność ich stabilizacji trzebieżami
  • Brak doświadczeń w realizacji unaturalniającej przebudowy na potrzebną skalę

Szanse

  • Brak serwitutów, lasów prywatnych, roszczeń reprywatyzacyjnych
  • Generalna polityka leśna państwa w kierunku półnaturalnej hodowli lasu, zgodna z kierunkiem działań potrzebnych w DPN
  • Możliwość dotowania działań z zakresu przebudowy ze źródeł zewnętrznych

Zagrożenia

  • Zagrożenie pożarami powstającymi poza terenem DPN
  • Wysokie prawdopodobieństwo zmian klimatycznych (susze !)
  • Wysokie prawdopodbnieństwo wystąpienia wielkoobszarowych zjawisk hylopatologicznych
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Łąki

Silne strony

  • Zachowane cenne taksony flory łąkowej (storczyki – 6 gatunków !, goździk pyszny, groszek błotny, fiołek mokradłowy)
  • Znacząca rola ekosystemów łąkowych DPN w zachowaniu zasobów ginących gatunków roślin ważnych dla Pomorza i sąsiadujacej Wielkopolski. Potencjał florystyczny łąk w DPN jest wyraźnie większy niż na przeważającej części Pomorza
  • Obecność fitocenoz należących do ginących w Polsce
  • Względnie dobry stan zachowania części fitocenoz
  • Różnorodność stadiów sukcesyjnych, ważnych dla badań naukowych nad ekologią łąk
  • Reprezentatywność niektórych fitocenoz pod względem siedliskowym i florystycznym
  • Delta Płocicznej i Żółwia Kłóć – cenne obiekty łąkowo-bagienne z zachowanymi procesami bioakumulacji i tworzenia się pierwotnych siedlisk

Słabe strony

  • Generalnie zły stan zachowania łąk. Powszechność postaci degeneracyjncyh fitocenoz i wtórnych, niestabilnych fitocenoz powstałych po zaprzestaniu koszenia
  • Bardzo niewielki udział płatów fitocenoz o stabilnej dynamice
  • Tradycja dotychczasowej ochrony, która jest "niewystarczająca i wręcz szkodliwa; grożąca realnym zanikiem wielu fitocenoz w stosunkowo niedługim czasie"
  • Niemożność precyzyjnego przewidzenia reakcji na przywrócenie koszenia
  • Brak wiedzy o dynamice łąk w lokalnych warunkach DPN
  • Złożoność historii przemian siedliskowych i sposobów użytkowania które doprowadziły do obecnego stanu zróżnicowania ekosystemów łąkowych. "Chwilowość" obecnego stanu.
  • Sztuczność niektórych stanów równowagi

Szanse

  • Możliwość przywrócenia koszenia jeszcze wielu obiektów
  • Charakter łąk – prawdopodobna stabilność ekosystemów w warunkach stałego użytkowania
  • Możliwości finansowania ochrony łąk ze środków pomocowych (ekosystemy specjalnej troski, także w rozumieniu Unii Europejskiej)
  • Możliwość uzyskania cennej wiedzy od dynamice łąk, w tym pod wpływem ich czynnej ochrony, na przykładzie DPN, który stałby się tym samym obiektem modelowym

Zagrożenia

  • Charakter łak, jako "najbardziej zmiennych i nieprzewidywalnych typów roślinności"
  • Brak kośnego i pastwiskowego użytkowania
  • Zmiany w siedliskach związane z brakiem konserwacji dawnych urządzeń wodnych
  • Planowe zalesienia dawnych łąk i pastwisk
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Torfowiska

Silne strony

  • Stanowisko lipiennika Loesela, zagrożonego w Europie
  • Ważne fitogeograficznie stanowisko chamedafne północnej
  • Wybitna rola torfowisk w zachowaniu zasobów florystycznych istotnych dla Pomorza Zachodniego i sąsiadującej Wielkopolski; bogate i niezagrożone populacje roślin wysokotorfowiskowych
  • Wybitna rola torfowisk w zachowaniu torfowiskowych gatunków roślin zarodnikowych (mchy: Tomenthypnum nitens, Helodium blandowii, Sphagnum balticum, Sphagnum fuscum, Sphagnum papillosum, Sphagnum tenellum)
  • Względnie dobry stan ekosystemów torfowiskowych w Parku. Obecność żywych torfowisk z zachodzącą bioakumulacją.
  • Cenne fitocenozy: Rhynhosporetum albae, Caricetum limosae, Ledo-Sphagnetum fusci, Menyantho-Sphagnetum (ważne także w skali Unii Europejskiej)
  • Bogata reprezentacja fitocenoz typowych dla żywych, dobrze zachowanych torfowisk mezo- i oligotroficznych, należących w skali Polski i Europy do najbardziej zagrożonych typów siedlisk
  • Cenne przykłady układu przestrzennego oraz czasowego następstwa fitocenoz
  • Dokumentacyjny walor złóż torfowych

Słabe strony

  • Niejasne pochodzenie stanowiska chamedafne i jego młodość, prawdopodobieństwo jego pochodzenia antropogenicznego
  • Częste występowanie płatów roślinności mszarnej nie mającej warunków do rozwoju. Częste występowanie przesuszonych torfowisk kotłowych.
  • Naturalne i utrwalone obniżenie poziomu lustra wody
  • Sztuczne odwodnienia w historii

Szanse

  • Możliwość zablokowania odpływu i tym samym poprawy sytuacji hydrologicznej kilku torfowisk
  • Ochrona lasów w zlewniach torfowisk w granicach parku narodowego, zmniejszająca prawdopodobieństwo drastycznych zmian w ich zalesieniu.

Zagrożenia

  • Ewentualność dalszego obniżania się poziomu wód gruntowych
  • Ewentualność zmiany trofii torfowisk w związku ze zmianami hydrologicznymi
  • Ewentualność zmiany uwodnienia torfowisk przez odlesienie powierzchni w ich zlewni
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Źródliska

Silne strony

  • Unikatowa koncentracja ekosystemów zasilanych wodami podziemnymi – ponad 50 obiektów
  • Duże wydajności systemów źródliskowych i ciśnienia wypływów (swobodny poziom wody do 140 cm nad pow. terenu)
  • Duże zróżnicowanie obiektów pod względem ekologicznym (różne typy zasilania, różna budowa stratygraficzna, różna hydrochemia wód nawet w ramach jednego obiektu)
  • Zasilanie źródlisk głównie wodami długo przebywającymi w warstwach podziemnych – można oczekiwać braku szybkiej reakcji na zaburzenia w alimentacji np. w wyniku anomalii pogodowych
  • Obecność mechowisk źródliskowych i pojeziernych z unikatową florą
  • Obecność erozyjnych kompleksów źródliskowych z cenną florą roślin zarodnikowych
  • Obecność rzadkich gdzie indziej fitocenoz, biotopów i układów krajobrazowych

Słabe strony

  • Zasilanie źródlisk głównie wodami długo przebywającymi w warstwach podziemnych – można oczekiwać przedłużonego utrzymywania się reakcji na zaburzenia w alimentacji
  • Generalnie roślinność nie stanowiąca naturalnych rich fen; odcięcie powierzchni torfowisk źródliskowych od wpływu wód źródliskowych
  • Dominacja fitocenoz wtórnych w roślinności kompleksów źródliskowych
  • Najceniejsze płaty roslinności funkcjonują w suboptymalnych warunkach ekologicznych
  • Rozpowszechnienie antropogenicznych procesów degradacyjnych, np. procesów erozyjnych na źródliskach. W wyniku dawniejszych, antropogenicznych zmian hydrologii, większość torfowisk źródliskowych nie akumuluje już torfu.
  • Zmineralizowana wierzchnica na powierzchni prawie wszystkich torfowisk. Zniszczony zapis najnowszych etapów historii torfowisk źródliskowych
  • Powszechne zakwaszanie się powierzchni alkalitroficznych torfowisk źródliskowych pod wpływem wód opadowych

Szanse

  • Wykorzystanie obiektu do sprawdzenia i wypracowania modelowych metod ochrony ekosystemów źródliskowych (np. sprawdzenie mechanizmu koncentrowanie zwierzyny leśnej -> mechowiska)
  • Możliwości finansowania ochrony źródlisk ze środków pomocowych (ekosystemy specjalnej troski, także w rozumieniu Unii Europejskiej)

Zagrożenia

  • Generalne obniżanie się zwierciadła wód podziemnych
  • Obniżanie się bazy erozyjnej rzek
  • Wiele układów jest zależnych od ekstensywnych form gospodarowania (koszenie) – uwarunkowania ekonomiczne nie sprzyjają kontynuacji tych form
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Ekosystemy wodne

Silne strony

  • Jezioro meromiktyczne, jedno z trzech udokumentowanych w Polsce, wraz ze specyficzną mkkroflorą bakteryjną
  • Mezotroficzne jeziora ramienicowe
  • Jeziora dystroficzne
  • Różne etapy procesu dystrofizacji jezior
  • Zróżnicowanie ekologiczne jezior DPN
  • Populacje ramienic i kryniczników
  • Populacje jezierzy morskiej
  • Rzadkie gatunki glonów planktonowych
  • Wewnętrzne zróżnicowanie charakteru ekologicznego jez. Ostrowiec
  • Cenne kompleksy roślinne torfowisk wysokich (Głodne Jeziorka, Sicienko, Pustelnia)
  • Cenne kompleksy roślinne torfowisk przejściowych (Zdroje, Piaseczno Małe, Płociowe
  • Kłociowiska mszyste
  • Dobrze zachowane kompleksy lasów łęgowo-olsowych
  • Dobrze zachowane kompleksy eutroficznej roślinności wodnej i bagiennej
  • Leśny charakter większości zlewni jezior DPN

Słabe strony

  • Niska jakość wód jezior przepływowych
  • Stałe pogarszanie się jakości wód jezior przepływowych Kumulacja zanieczyszczeń w jeziorach przepływowych
  • Stosunkowo niska jakość wód rzek
  • Tendencje ekosystemów do kumulacji zanieczyszczeń, opóźniona reakcja układu na zmniejszenie ilości wprowadzanych zanieczyszczeń
  • Zlewnie wielu jezior wykraczające poza obszar parku
  • Niszczenie roślinności przez wędkarstwo
  • Niszczenie roślinności przez plażowanie
  • Eutrofizacja w wyniku zanęt wędkarskich
  • Ew. protegowanie i wprowadzanie ryb bentofagicznych
  • Intensywna przebudowa drzewostanów w zlewniach jezior, połączona z cięciami rębnymi

Szanse

  • Możliwości zewnętrznego finansowania lub współfinansowania działań na rzecz poprawy jakości wód w dorzeczu parku narodowego
  • Dydaktyczne wykorzystanie zróżnicowania jezior DPN

Zagrożenia

  • Dopływ zanieczyszczeń rzekami oraz z części zlewni poza obszarem Parku
  • Wylewanie gnojowicy na pola w otoczeniu parku
  • Rozwój zabudowy rekreacyjnej w otoczeniu parku
  • Intensywne rolnictwo w otoczeniu parku
  • Melioracje wodne i osuszanie gruntów w otoczeniu parku
  • Lokalizacja wysypisk i wylewisk w otoczeniu parku
  • Pobór wody do stawów w Głusku i zrzut ścieków ze stawów
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Ichtiofauna

Silne strony

  • Duże zróżnicowanie przyrodnicze środowisk wodnych
  • Środowiska rzeczne silnie zmienne, nie poddające się schematycznej klasyfikacji
  • Unikatowy charakter zespołów ichtiofauny w niektórych jeziorach (suchary dystroficzne, jeziora na linii Płocicznej z populacjami gat. dwuśrodowiskowych
  • Obfitość gatunków ryb chronionych (minogi, koza, piekielnica, strzebla potokowa, różanka), zagrożonych i rzadkich (m. in. troć jeziorowa i wędrowna, pstrąg, sieja, sielawa, lipień, brzana, certa, sum)
  • Rozpoczęty program reintrodukcji łososia
  • Występowanie troci jeziorowej
  • Tarliska ryb łososiowatych, lipienia i certy
  • Unikatowe pod względem parametrów populacje okonia w jez. Arkońskim i Głodnych
  • Unikatowa, stacjonarna populacja certy (prawdopodobna)
  • Różnorodność gatunkowa płazów i obecność gatunków rzadkich (kumak nizinny, rzekotka, traszki, żaba moczarowa)
  • Obecność populacji żółwia błotnego
  • Obecność gatunków cennych wśród ptaków związanych z ekosystemami wodnymi (rybołów, bielik, orlik krzykliwy, kania czarna, nurogęś, gągoł, kormoran)
  • Silne populacje bobra i wydry
  • Unikatowy wędkarsko charakter Drawy
  • Przydatność obiektu do programu reintrodukcji łososia (ostatnie śródlądowe tarlisko łososia)
  • Przydatność do programu reintrodukcji jesiotra
  • Przydatność do programu reintrodukcji raka błotnego i szlachetnego
  • Wzmocnienie populacji szczupaka i okonia, łatwo możliwe w wyniku działań rybackich, zwiększające pozytywny wpływ tych populacji na funkcjonowanie ekosystemów wodnych
  • Zastąpienie w strukturze funkcjonalnej ekosystemów wymierającego węgorza sumem
  • Wzmocnienie populacji ryb łososiowatych łatwo możliwe wobec niewykorzystania potencjalnych możliwości biotopowych i tarliskowych przez tą grupę ryb
  • Wspomaganie zadania ograniczania leszcza, płoci i krąpia przez wędkarstwo przy dobrej jego organizacji
  • Budowa akceptacji społecznej przez ograniczone udostępnienie Parku do wędkarstwa, możliwe bez szkody dla ekosystemów wodnych i populacji ryb pod warunkiem odpowiedniej organizacji wędkarstwa

Słabe strony

  • Skutki nieuporządkowanej działalności rybackiej i rekreacyjnej przed powstaniem DPN
  • Generalnie zły stan populacji ryb łososiowatych. Niewykorzystanie potencjalnych możliwości biotopowych i tarliskowych przez tą grupę ryb
  • Słaby stan populacji rzekotki i żółwia błotnego
  • Szczątkowy charakter populacji żółwia błotnego
  • Osuszenie bagienek śródleśnych - niewykorzystanie możliwości rozwoju populacji płazów
  • Procesy eutrofizacji prowadzące do przebudowy zespołów ryb w kierunku mniej cennych
  • Duża możliwość przyspieszenia zmian degradacyjnych ichtiofauny pod wpływem eutrofizacji w wyniku błędów w aktywnej ochronie ryb (w działaniach rybackich)
  • Duża możliwość przyspieszenia zmian degradacyjnych ichtiofauny pod wpływem eutrofizacji w wyniku złej organizacji wędkarstwa
  • Przegęszczona populacja leszcza, płoci i krąpia w większości jezior, wywierająca niekorzystną presję na ekosystem
  • Presja drapieżnicza wydry i norki amerykańskiej na populacje ryb
  • Ewentualna presja drapieżnicza kormoranów na populacje ryb
  • Całkowite zarażenie populacji węgorza nicieniami
  • Niestabilny stan zdrowotny populacji ryb w jeziorach
  • Niewyznaczone strefy ochronne wokół niektórych gniazd ptaków strefowych
  • Ewentualne cięcia rębne w starodrzewach wpływające niekorzystnie na populacje ptaków
  • Dzika penetracja półwyspu Dębowego i wysp oraz dzikie połowy ryb z łodzi
  • Dzika penetracja Parku przez zbieraczy runa leśnego
  • Presja niezorganizowanego ruchu turystycznego na tarliska ryb
  • Niewłaściwe funkcjonowanie urządzeń hydrotechnicznych na terenie DPN

Szanse

  • Zewnętrzne programy ochrony jesiotra i łososia
  • Duże zainteresowanie społeczne wędkarstwem w DPN

Zagrożenia

  • Brak jednolitego, skoordynowanego zarządzania ekosystemami wodnymi Parku (obwód rybacki)
  • Brak skutecznych mechanizmów oddziaływania DPN na plany i decyzje z zakresu zagospodarowania przestrzennego i gospodarki wodnej, zwłaszcza dotyczące terenów w otulinie parku i poza nią
  • Możliwe zanieczyszczenia wód zlewni ściekami komunalnymi, rolniczymi i przemysłowymi
  • Zmiany bilansu wodnego w wyniku niewłaściwej gospodarki wodnej
  • Melioracje wodne zmieniające bilans wodny, realizowane w wyższych częściach zlewni
  • Presja na udostępnienie wędkarskie w szerszym zakresie form i miejsc, niż jest to możliwe bez szkody dla przyrody
  • Bardzo nasilone kłusownictwo
  • Presja na udostępnienie kajakowe i wędkarskie Płocicznej
  • Tarliska ryb łososiowatych na Korytnicy i Runicy wykraczające poza lub bezpośrednio przylegające do granic Parku
  • Pośredni, ewentualny wpływ rozwoju rekreacji a zwłaszcza zabudowy rekreacyjnej w otulinie Parku
  • Przeloty samolotów wojskowych i działalność strzelnicy sportowej, wpływające na teren Parku
  • Krytyczna ocena społeczna gospodarowania populacjami ryb przez park
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Fauna ogólnie

Silne strony

  • Wysoki, znacznie przewyższający przecietną stopień naturalności fauny, wyrażający się niewielkim zróznicowaniem i nikłą liczebnością gatunków ubikwistycznych, kosmopolitycznych i synantropijnych
  • Występowanie i wysoka liczebność szeregu gatunków puszczańskich, charakterystycznych dla dużych, zwartych kompleksów leśnych a także dla naturalnego, młodoglacjalnego krajobrazu Pomorza
  • Bardzo cenna ichtiofauna, o wyjątkowej różnorodności; słabo dotknięta przez antropogeniczne procesy degeneracyjne, z udziałem ryb litofilnych oraz reofilnych karpiowatych.
  • Występowanie minogów, łososia, troci wędrownej i certy. Silne populacje lipienia, pstrąga potokowego, strzebli potokowej, głowacza białopłetwego; występowanie troci jeziorowej, siei i sielawy w jeziorach
  • Stabilne populacje większości płazów i gadów
  • Występowanie cennych składników herpetofauny: rzekotki, kumaka nizinnego, ropuchy zielonej, ropuchy paskówki, traszki grzebieniastej, grzebiuszki ziemnej, żmii zygzakowatej, gniewosza plamistego
  • Bardzo bogata awifauna (55% awifauny krajowej na niewielkim obszarze). Występowanie gatunków ginących. Występowanie: bociana czarnego, nurogęsia, kani czarnej, kani rudej, bielika, rybołowa, orlika krzykliwego, jarząbka, puchacza, włochatki
  • Wstępowanie gatunków ptaków związanych z zanikającymi typami ekosystemów: kormoran, gągoł, trzmielojad, krogulec, kobuz, derkacz, żuraw, kszyk, samotnik, siniak, zimorodek, krętogłów, dzięcioł zielony, dzięcioł średni, pliszka górska, strumieniówka, zniczek, srokosz, czyż, krzyżodziób świerkowy, siniak, muchołówka mała, jerzyk (niesynantropijna populacja)
  • Duże zagęszczenie populacji rybołowa, bielika, żurawia
  • Silne populacje bobra i wydry
  • Liczne występowanie nietoperzy
  • Cenne zespoły chruścików, zwłaszcza w źródliskach, rzekach oraz jeziorach dystroficznych i mezotroficznych
  • Bardzo cenna fauna ważek z udziałem gatunków chronionych; najcenniejsze gatunki związane z torfowiskami i jeziorami o niskiej trofii
  • Występowanie bardzo rzadkiej ważki iglicy, związanej z jeziorkami dystroficznymi
  • Wysoka różnorodność fauny owadów kózkowatych, związana ze zróżnicowaniem środowisk i roślin żywicielskich
  • Występowanie rzadkich kózek: płaskosza jałowcowca i obwężyna lipowca a także licznych gatunków ciepłolubnych
  • Występowanie ginącego w Europie motyla, czerwończyka dispar
  • Występowanie kilku rzadkich gatunków motyli (dostojka laodyce, kosternik palemon, modraszek kordyon)
  • Duże prawdopodbieństwo unikatowego charakteru innych grup bezkręgowców i znalezienia wśród nich cennych i rzadkich gatunków
  • Tendencje dynamiczne fauny w kierunku jej spontanicznej renaturyzacji
  • Obecność opuszczonych siedlisk ludzkich, resztek bunkrów i piwniczek, starych drzew owocowych, stanowiących specyficzne, ale cenne siedliska, zwłaszcza dla drobnej fauny
  • Ewentualna introdukcja ważek - szklarnika i żagnicy zielonej
  • Program dydaktyczny dotyczący owadów kózkowatych
  • Program dydaktyczny obserwacji ptaków w centralnej części jez. Ostrowieckiego
  • Łatwe do realizacji wzmocnienie populacji rzadkich ryb zarybieniami (sieja, sielawa, szczupak, certa, pstrąg, lipień, sum, świnka
  • Polepszenie biotopów ptaków i nietoperzy przez wprowadzenie odpowiednich skrzynek lęgowych
  • Reintrodukcja raka szlachetnego
  • Czynna ochrona żółwia błotnego (aktywne kształtowanie biotopów lęgowych; dosiedlenie żółwi)
  • Polepszenie biotopów płazów przez niskie podpiętrzenia dawnych stawów

Słabe strony

  • Bariera ekologiczna elektrowni Kamienna, blokująca korytarz Drawy dla ryb wędrownych
  • Brak dużych drapieżników (ryś, wilk) mogących wpływać na populacje kopytnych
  • Brak miejsc gniazdowych dla dziuplaków
  • Zbyt mała ilość i zróżnicowanie jakościowe mikrobiotopów związanych z martwym, rozkładającym się drewnem i wykrotami
  • Prowadzona przez park narodowy szablonowa gospodarka leśna, nie uwzględniająca potrzeb ochrony przyrody. Powszechne wykonywanie TP i cięć obsiewnych w starodrzewach bukowych
  • Eliminacja martwego, stojącego i leżącego drewna, wykrotów i złomów w wyniku cięć sanitarnych i innych zabiegów gospodarki leśnej
  • Niepokojenie wrażliwych gatunków w wyniku prowadzenia prac leśnych prowadzonych późną wiosną
  • Niepokojenie wrażliwych gatunków na jez. Ostrowieckim w wyniku udostępnienia do wędkowania
  • Rozbijanie stadek rodzinnych ptaków na rzece w wyniku turystyki kajakowej i wędkarstwa realizowanych wiosną na Drawie
  • Udostępnienie kompleksów leśnych przez remonty i rozbudowę sieci dróg i mostów, wpływające niekorzystnie na faunę
  • Procesy zarastania dawnych łąk
  • Realizowana presja wędkarska i łowiecka

Szanse

  • Istnienie organizacji społecznej wywierającej presję na ochronę fauny
  • Duże możliwości finansowania przedsięwzięć ochrony fauny ze źródeł zewnętrznych
  • Zewnętrzne programy ochrony gatunków (łososia, jesiotra, ptaków drapieżnych,

Zagrożenia

  • Zanieczyszczenia wód wnoszone na teren parku przez Drawę, Płociczną, ciek wpadający do jez. Jamno, Korytnicę i Słopicę
  • Niebezpieczeństwo awaryjnego zrzutu osadów ze zbiornika Kamienna
  • Kłusownictwo, zwłaszcza dotyczące ryb i dużych ssaków
  • Presja na szersze udostępnienie wędkarskie wód parku
  • Silna presja łowiecka na populacje zwierząt realizowana w otoczeniu parku
  • Wzrost ruchu turystycznego
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Flora

Silne strony

  • Flora bogata i różnorodna
  • Interesująca historia flory terenu
  • Niski udział gatunków synantropijnych i liczebność ich populacji
  • Populacje roślin z polskiej czerwonej listy i z list regionalnych
  • Ważna fitogeograficznie kresowa populacja chamedafne
  • Dobrze zachowane populacje roślin typowych dla mszarów i torfowisk wysokich i przejściowych
  • Dobrze zachowane populacje gatunków leśnych typowych dla Pomorza
  • Bogata i interesująca flora hydrofitów i helofitów (gatunków wodnych i błotnych)
  • Ciekawa flora reliktów antropogenicznych w miejscach dawnych osad ludzkich i parków
  • Cenna flora grzybów i porostów, zwłaszcza leśnych
  • Cenna flora roślin zarodnikowych w źródliskach i na torfowiskach przejściowych
  • Cenne gatunki epifitycznych mszaków i porostów, zwłaszcza w zbliżonych do naturalnych buczynach, na starych drzewach
  • Ocalenie gatunków łąkowych metodami ochrony czynnej
  • Łatwość zachowania gatunków leśnych metodami ochrony biernej
  • Punktowy charakter występowania większości cennych gatunków, umożliwiający wykonywanie ochrony aktywnej jeśli potrzeba

Słabe strony

  • Wysoki stopień apofityzmu, wyrażający się przede wszystkim rozprzestrzenieniem gatunków nieleśnych w lasach
  • Duży powierzchniowy udział fitocenoz mało cennych florystycznie
  • Zubożenie florystyczne od czasów historycznych (ostatnie 100 lat)
  • Punktowy charakter występowania większości cennych gatunków i ich związek z fitocenozami nie dominującymi powierzchniowo
  • Zarastanie porzuconych łąk i pastwisk
  • Fizyczne niszczenie cennych gatunków przy pracach leśnych
  • Nieświadome niszczenie biotopów cennych gatunków przy pracach leśnych, budowie dróg leśnych, budowie infrastruktury turystycznej, pracach hydrotechnicznych, czasowym składowaniu odpadów z prac leśnych itp.
  • Postępujące procesy przesuszania i degradacji torfowisk, choć na terenie parku nie są jeszcze zaawansowane
  • Wysoka penetracja ludzka i drożność terenu
  • Presja na ograniczanie lokalnej erozji

Szanse

  • Zwartość kompleksu leśnego i położenie parku w centrum tego kompleksu, ograniczające synantropizację flory

Słabe strony

  • Presja na zwiększenie penetracji ludzkiej
  • Zanieczyszczenia wód zagrażające florze rzek
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Roślinność

Silne strony

  • Występowanie w postaci dobrze zachowanych płatów biotopów ważnych dla Europy (z listy Natura 2000): jeziora ramienicowe, jeziora rdestnicowe, jeziora dystroficzne, zbiorowiska włosieniczników w nurcie rzeki, torfowiska wysokie, torfowiska przejściowe, depresje na torfowiskach wysokich, wapienne torfowiska z kłocią, kwaśne buczyny, żyzne buczyny, grądy, łęgi olszowe
  • Występowanie w postaci gorzej zachowanych płatów dalszych zbiorowisk ważnych dla Europy: murawki strzęplicowe, łąki trzęślicowe, łąki wilgotne
  • Naturalne zbiorowiska leśne zachowane na ponad 1/3 powierzchni Parku
  • Płaty buczyn i borów sosnowych ze starymi drzewostanami zachowane w sposób unikatowy w skali regionu (Radęcin, Puchaczowy Bór)
  • Wysoka różnorodność i mozaikowość roślinności wyrażona liczbą zbiorowisk roślinnych
  • Dość niski stopień antropogenicznego przekształcenia inwentarza zbiorowisk roślinnych, wyrażony dominacją w nim zbiorowisk naturalnych i seminaturalnych
  • Tradycja ochrony ścisłej niektórych płatów, będąca trwającym eksperymentem nad ich spontaniczną dynamiką
  • Odtworzenie części łąk, jeszcze możliwe przez przywrócenie koszenia
  • Spontaniczne procesy fluktuacji i regeneracji umożliwiające bierną ochronę większości naturalnych fitocenoz leśnych, torfowiskowych, szuwarowych i wodnych
  • Zabezpieczenie i obserwowanie spontanicznych procesów dynamiki roślinności (w tym procesów unikatowych, jak np.: naturalna dynamika buczyn, fitogeodynamika zboczy dolin rzecznych, naturalna ewolucja jezior) na stałych powierzchniach badawczych
  • Śledzenie i udokumentowanie procesu spontanicznej regeneracji fitocenoz po uwolnieniu ich spod presji
  • Stosunkowo łatwe unaturalnienie fitocenoz leśnych z sosnowo-bukowym drzewostanem przez usunięcie sosny
  • Możliwości dydaktycznego wykorzystania przykładów naturalnego zróżnicowania (toposekwencji) roślinności
  • Stworzenie cennych fitocenoz hydrogenicznych przez płytkie podpiętrzenie zniszczonych stawów
  • Rozwój cennych fitocenoz sukcesyjnych w przypadku pozostawienia porzuconych pól do sukcesji wtórnej

Słabe strony

  • Duża powierzchnia zdegradowanych fitocenoz leśnych - na ponad 60% powierzchni parku leśne zbiorowiska zastępcze zamiast zbiorowisk naturalnych
  • Powszechna obecność i dominacja gatunków nieleśnych w lasach
  • Porolny charakter wielu fitocenoz leśnych
  • Całkowity zanik występujących dawniej na tym terenie murawek kserotermicznych i zanik znacznej części łąk
  • Powszechność degeneracji torfowisk pod wpływem ich przesuszenia
  • Procesy sukcesji uruchomione po porzuceniu łąk, prowadzące do ich bardzo szybkiego zarastania
  • Postępująca degeneracja fitocenoz leśnych pod wpływem monokulturowych drzewostanów sosnowych
  • Cięcia rębne w naturalnych fitocenozach, "cofające" ich rozwój
  • Uchylenie dotychczasowej ochrony ścisłej lub ochrony powierzchni badawczych, niweczące szansę na zyski poznawcze
  • Zalesienia gruntów nieleśnych, przekształcające cenne fitocenozy nieleśne w mało cenne zbiorowiska zastępcze
  • Zwiększenie drożności terenu i jego penetracji, zarówno turystycznej jak i administracyjnej, umożliwiające neofityzację fitocenoz
  • Usuwanie martwych drzew z nurtu rzeki, zmniejszające zróżnicowanie siedlisk jej koryta i w rezultacie zróżnicowanie jej roślinności
  • Rozwój ciągłego i zwartego, nieprzerwanego szpaleru olchowego wzdłuż brzegów rzek, zmniejszający zróżnicowanie biotopów rzecznych i w rezultacie ich roślinności
  • Dziki zbiór grzybów i owoców runa leśnego

Szanse

  • Możliwości zewnętrznego finansowania, zwłaszcza zadań z zakresu ekosystemów podmokłych oraz ekosystemów leśnych

Zagrożenia

  • Zanieczyszczenia wód rzecznych zagrażające roślinności nurtu rzeki
  • Eutrofizacja jezior ramienicowych
  • Ewentualna eutrofizacja ekosystemów borowych przez depozyty z zanieczyszczeń powietrza
  • Presja turystyki w przypadku jej rozwoju, zwłaszcza turystyki kajakowej na ekosystem rzeki
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Wartości kulturowe

Silne strony

  • Koncentracja stanowisk archeologicznych z okresu mezolitu - ówcześnie jeden z najgęściej zasiedlonych regionów w Europie
  • Archeologiczne relikty nowożytnego hutnictwa szkła - unikatowy przykład dawnego przemysłu leśnego
  • Dawne systemy hydrotechniczne - unikatowy zabytek techniki
  • Resztki dawnych urządzeń wodnych (napędzane siłą wody: tartaki, młyny, wodociąg) - znaczące zabytki techniki
  • Linia umocnień Wału Pomorskiego - znaczący zabytek techniki fortyfikacji. Obecność unikatowych obiektów (łącznice telefoniczne, wieże pancerne, bunkry z napisami) na parkowym odcinku Wału Pomorskiego
  • Liczne i czytelne w terenie pozostałości opuszczonych siedlisk ludzkich
  • Rozproszone w terenie pozostałości dawnych cmentarzy z zachowanymi resztkami nagrobków
  • Czytelne w terenie pozostałości systemu dawnych bindug
  • Architektura osad leśnych (Ostrowiec, Mostniki, Zacisze, Rogoźnica, Międzybór, Moczele)
  • Rezerwat archeologiczny w Podszklu z prezentacją historii hutnictwa szkła
  • Rezerwat archeologiczny na Polanie Łęczyńskiej (poza parkiem), z prezentacją historii ludów mezolitycznych, z możliwością imprez o charakterze festynu archeologicznego; możliwość współpracy DPN w jego organizacji ponieważ tematyka dotyczy także obszaru Parku
  • Informacja o dziedzictwie archeologicznym przy istniejących i nowych szlakach turystycznych
  • Przywrócenie historycznej toponimii. Bogaty zasób toponimii historycznej.
  • Ekspozycja w terenie zabytków hydrotechniki i sztuki fortyfikacji
  • Uczytelnienie i ekspozycja bindug, cmentarzy, resztek dawnych osad
  • Kontynuacja tradycji architektonicznych w budynkach DPN i popularyzacja jej w regionie

Słabe strony

  • Słaba czytelność większości obiektów archeologicznych - z reguły nie posiadają własnej formy terenowej
  • Systemy hydrotechniczne wyłącznie nieczynne, o umiarkowanej czytelności w terenie
  • Urządzenia wodne wyłącznie w postaci resztek i ruin
  • Obiekty Wału Pomorskiego w większości silnie zniszczone i trudno czytelne
  • Architektura Punktu Informacyjnego w Głusku
  • Możliwość nieświadomego zniszczenia stanowisk archeologicznych przy pracach leśnych (orka pasów lub inne przygotowanie gleby), budowie i modernizacji dróg leśnych, innych pracach budowlanych
  • Możliwość zniszczenia resztek dawnych osad, resztek systemów hydrotechnicznych, resztek bindug, dawnych cmentarzy podczas prac leśnych
  • Utrata czytelności dawnych bindug w wyniku ich zalesienia i wzrostu upraw
  • Zniszczenie walorów architektonicznych osad leśnych w wyniku ich remontów i rozbudowy
  • Zalesienia przestrzeni otwartej zmieniające tradycyjne układy przestrzenne w krajobrazie

Szanse

  • Możliwości współpracy z samorządami, służbą ochrony zabytków, organizacjami turystyki w zakresie promocji i ekspozycji walorów kulturowych

Zagrożenia

  • Presja kolekcjonerska na zabytki ruchome
  • Tradycja "niszczenia śladów niemczyzny"
  • Pokusy gospodarczego wykorzystania fragmentów zabytków, np. elementów żeliwnych i żelaznych na złom, kamiennych nagrobków i gruzu z ruin osad do utwardzania dróg
  • Generalne przekształcenia architektoniczne zabudowy w otoczeniu parku, niszczące architektoniczny wyraz regionu
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Przyroda otoczenia Parku

Silne strony

  • Liczne cenne przyrodniczo obiekty różnej rangi i wielkości
  • Obiekty o unikatowym charakterze: Torfowisko Konotop, Torfowisko Osowiec, rezerwat Stary Załom, rezerwat Mechowisko Tuczno
  • Liczne obiekty bardzo malownicze krajobrazowo, nadające się na zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
  • Liczne potencjalne użytki ekologiczne
  • Liczne potencjalne pomniki przyrody

Słabe strony

  • Słaby stopień zrealizowania potrzeb ochrony (niewielka część obiektów zasługujących na ochronę jest chroniona)
  • Generalnie wysoki stopień degeneracji torfowisk
  • Generalnie wysoki stopień degeneracji lasów

Szanse

  • Ekologizacja gospodarki leśnej
  • Możliwość rozwoju proprzyrodniczych form turystyki, tworząca presję ekonomiczną na zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych, będących tej turystyki napędem

Zagrożenia

  • Słabo uregulowana gospodarka wodno-ściekowa
  • Słabość działania służb ochrony przyrody. Tolerancja dla bezprawnych działań szkodliwych dla przyrody.
  • Zalesianie przestrzeni otwartej
  • Bezmyślne melioracje. Istnienie silnego lobby melioracyjnego
  • Tendencje do zajmowania przestrzeni otwartej na cele zabudowy
  • Masowy i niekontrolowany rozwój turystyki
  • Podatność lokalnej administracji na naciski ze strony inwestorów
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Turystyka

Silne strony

  • Malowniczość krajobrazu leśno-rzeczno - jeziornego
  • Rzeka Drawa; jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce
  • Unikatowe elementy kulturowe i przyrodnicze i ich duża koncentracja
  • Istnienie parku narodowego - potencjalnego silnego podmiotu działań w sferze informacji turystycznej, infrastruktury turystycznej, udostępnienia i uczytelnienia walorów

Słabe strony

  • Silna dewastacja dziedzictwa kulturowego
  • Brak świadomości dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w społecznościach lokalnych
  • Niska czytelność walorów przyrodniczych dla przeciętnego turysty (dopóki nie zostaną wyeksponowane)
  • Ograniczenia możliwości rozwoju turystyki w najatrakcyjniejszych krajobrazowo miejscach, wynikające z konieczności ochrony przyrody parku narodowego
  • Brak tradycji współpracy regionalnej w związku z podziałami administracyjnymi
  • Słabość infrastruktury turystycznej w regionie (rozmieszczenie, jakość usług, sezonowość)
  • Słabość komunikacji publicznej w regionie i jej niedostosowanie do potrzeb turystyki
  • Ubóstwo regionu skutkujące silną presją w kierunku rozwoju regionu, co stwarza ryzyko niezrównoważenia rozwoju
  • Brak istotnych alternatyw dla turystycznego kierunku rozwoju regionu, skutkujący presją na nielimitowany rozwój turystyki

Szanse

  • Tendencje rozwojowe turystyki w kierunku wzrostu znaczenia turystyki poznawczej i przyrodniczej
  • Wzrastające zainteresowanie społeczne walorami przyrodniczymi, w tym walorami parków narodowych
  • Względnie niewielka odległość od granicy polsko-niemieckiej
  • Potencjał środków pomocowych dostępnych na realizację zadań z zakresu turystycznego udostępnienia przyrodniczych obszarów chronionych oraz z zakresu edukacji przyrodniczej

Zagrożenia

  • Silne zapóźnienie w rozwoju turystycznej funkcji regionu, w tym w rozwoju infrastruktury turystycznej i w informacji na temat regionu
  • Duża odległość od ośrodków miejskich
  • Silna konkurencja innych obszarów w ramach wszystkich trzech województw
[Pokrywa glebowa] [Hydrologia] [Lasy] [Łąki] [Torfowiska] [Źródliska] [Ekosystemy wodne] [Fauna wód] [Fauna ogólnie] [Flora] [Roślinność] [Wartości kulturowe] [Otoczenie parku] [Turystyka] [Uwarunkowania społeczne]

Uwarunkowania społeczne

Silne strony

  • Atrakcyjność szlaku kajakowego Drawy dla turystów
  • Atrakcyjność wędkarska Drawy
  • Generalna atrakcyjność terenu dla turystyki: grzybność lasów, malowniczość krajobrazu leśno-jeziornego
  • Brak istotnych i ostrych konfliktów między DPN a społecznościami lokalnymi. Sojusz w przeciwdziałaniu zagrożeniom środowiska.
  • Wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa lokalnego w aspekcie deklaratywnym

Zagrożenia wewnętrzne

  • Konflikt między udostępnieniem a ochroną przyrody terenu, zwłaszcza na polu wędkarstwa, zbioru runa leśnego, kąpieli w jeziorach, szlaku kajakowego Drawy
  • Brak w społeczności lokalnej wiedzy o metodach ochrony parku (o treści planu ochrony) i brak mechanizmów budowy takiej wiedzy
  • Brak chęci współpracy podmiotów lokalnych w przedsięwzięciach zintegrowanych wokół parku
  • Krytyczna sytuacja ekonomiczna jako norma w regionie; brak nadwyżek środków na działania tworzące wartości niematerialne; niebezpieczeństwo wyboru agresywnych wobec środowiska ale opłacalnych finansowo zachowań
  • Brak tradycji zauważania i poszanowania wartości przyrodniczych i kulturowych
  • Roszczeniowa postawa społeczności lokalnych wobec parku jako względnie bogatej instytucji budżetowej, zwłaszcza na polu przedsięwzięć które powinny być realizowane wspólnie
  • Trudna organizacja współpracy w regionie wobec podzielenia granicami administracyjnymi

Szanse

  • Rosnący udział form turystyki wrażliwej na przyrodę w całości turystyki
  • Generalna akceptacja społeczna dla parków narodowych
  • Funkcjonowanie w społeczeństwie stereotypu park narodowy=teren o czystym środowisku, przydatny do wypoczynku
  • Możliwość zewnętrznego finansowania przedsięwzięć z zakresu turystyki, zwłaszcza jeżeli mają one przynajmniej pośrednie oddziaływanie na ochronę przyrody
  • "Sojusz społeczny" parku ze społecznościami lokalnymi za cenę ograniczonego udostępnienia terenu parku np. do wędkowania
  • Park jako centrum integracji regionu
  • Park jako ośrodek wiedzy i informacji o regionie i jego walorach przyrodniczo-kulturowych
  • Obiekty odciążające wnętrze parku od ruchu turystycznego będące jednocześnie lokalnymi atraktorami dla turystyki i dostarczające mu zróżnicowanych możliwości aktywności
  • Stała i aktywna współpraca organów odpowiedzialnych za ochronę wartości regionu (DPN, służba ochrony zabytków, konserwatorzy przyrody, starostwa, gminy).
  • Twórczy charakter współpracy w regionie w związku z jej realizacją ponad granicami administracyjnymi i różnorodnością podmiotów w niej uczestniczących

Zagrożenia

  • Rosnąca presja turystyki
  • Pojawiające się projekty lokalizacji zagrażających środowisku zakładów przemysłowych i intensyfikacji rolnictwa
  • Presja lokalizacji zabudowy letniskowej
  • Zanieczyszczenia środowiska pochodzenia zewnętrznego


Do głównej strony serwisu "Drawieński Park Narodowy"
Do głównej strony Lubuskiego Klubu Przyrodników