[LKP Home Page] [Bociek Home Page] [Spis treści tego nr (3/2002)]

MŁODY BOCIEK

Atlasy i klucze, czyli co robi przyrodnik zimą

Za oknem zimno i pada. Co prawda zapalony przyrodnik podgląda naturę przy każdej pogodzie, są jednak takie dni, kiedy w trosce o swoje zdrowie lepiej nie włóczyć się po lesie. Nie znaczy to, że trzeba gnuśnieć przed telewizorem oglądając wszystkie propozycje telewizyjne lub tłuc w klawiaturę podczas testowania kolejnych gier komputerowych. Przyrodę można poznawać nie wychodząc z domu, chyba że... do przyrodniczej biblioteki lub księgarni.
Gatunki i ich charakterystyczne cechy to jakby alfabet, tabliczka mnożenia, której trzeba nauczyć się na pamięć. A najbardziej do tego odpowiednie wydają się długie, ciemne, zimowe wieczory i komplet książek. Wiedza "teoretyczna" to podstawa!
W księgarniach i bibliotekach znajdziemy mnóstwo przyrodniczych książek, często drogich i pięknych. Niestety, ani cena, ani liczba kolorowych zdjęć nie świadczą o ich przyrodniczej wartości. Barwne książeczki, zwykle tłumaczone z obcych języków "przewodniki" po świecie roślin czy zwierząt są często tylko ładnie wydanymi mini-albumami, miłymi dla oka, ale bezużytecznymi do poznawania gatunków - jest ich tam niewiele, nazwy i dane często są błędne.
Jeśli już uczyć się gatunków, to najlepiej z atlasu lub klucza. Atlas to książka, w której poszczególne gatunki narysowane są ze wszystkimi szczegółami (rzadziej sfotografowane), czasem autor zaznacza strzałkami cechy, na które należy zwrócić uwagę. Klucz rzadko zawiera ilustracje, a jedynie pomaga "krok po kroku", po kolejnych cechach, oznaczyć określony gatunek. Takie książki mają najczęściej dużą wartość w poznawaniu przyrody. Ostatnio coraz częściej pojawiają się też klucze na płytach CD.
A więc, młodzi przyrodnicy - do lektury! Zima to czas na uzupełnienie brakujących wiadomości. Czym się różni jaszczurka zwinka od żyworódki? A żaba moczarowa od trawnej? Jak rozpoznać trop borsuka? Jak śpiewa pokrzewka jarzębata? Ile jest w Polsce gatunków niezapominajek i jak wyglądają? Przed nami długa zima, ale już wiemy, że nie będziemy się nudzić. A gdyby zabrakło książek, zapraszamy do biblioteki przyrodniczej w naszej siedzibie w Świebodzinie, w Muzeum w Kostrzynie nad Odrą czy Stacji w Owczarach.

Marta Jermaczek



Konkurs!

Poniżej zamieszczamy zaczerpnięte z atlasu fragmenty opisów różnych zwierząt. Podaj ich nazwy.
1. Zamieszkuje brzegi wód, gdzie buduje niezbyt skomplikowane nory, których wyjście leży pod poziomem wody. Żywi się rybami, choć chwyta też ptaki wodne i błotne, a także gryzonie. Jest zwierzęciem chronionym.
2. Jest niewielkim, zielono ubarwionym płazem żywiącym się owadami. Na nogach ma charakterystyczne przylgi umożliwiające utrzymywanie się na gładkich powierzchniach. Jest zwierzęciem chronionym.
3. Jest to średniej wielkości ptak zamieszkujący suche i ciepłe lasy i wrzosowiska. Poluje nocą, szybko latając nisko nad ziemią i łowiąc owady. W dzień odpoczywa siedząc na ziemi. Jest zwierzęciem chronionym.
Na odpowiedzi czekamy do połowy stycznia.

Uwaga! Konkursy przyrodnicze dla młodzieży, to już niedługo!

Czy potrafisz odpowiedzieć na któreś z poniższych pytań?
Przez który z naszych Parków Narodowych przepływa rzeka Drawa?
Czy to prawda, ze nietoperze to zwierzęta ślepe?
O jakiej porze roku w rezerwacie Nietoperek jest najwięcej nietoperzy?
Ile gatunków bocianów gniazduje w Polsce?
Która z naszych sów gniazduje na bagnach i torfowiskach?
Do którego z Parków Narodowych jest najbliżej z Zamościa?
Czy to prawda, że samiec niedźwiedzia bierze udział w wychowywaniu młodych?
Którego z naszych gadów spotkać można na drzewie?
Jak się nazywa najmniejszy ptak występujący w Polsce?
Jak nazywamy naukę zajmującą się owadami?
Do jakiej grupy owadów należą pszczoły?
Jaka jest inna nazwa kuny leśnej?
Jak się nazywa samica łosia?
Który z naszych płazów jest żyworodny?
Która z naszych ropuch jest najrzadsza?
Jak się nazywa zjawisko snu zimowego nietoperzy?
Ile nóg ma pająk?
Ile płatków ma kwiat poziomki?
Jak się nazywa zjawisko odtwarzania zniszczonych lub utraconych części ciała?
Na jakim kontynencie żyją sekretarze ?
Jak się nazywa jednogarbny wielbłąd?
Ośmiornica to ryba, mięczak czy ssak ?

Jeśli bez większego namysłu odpowiedziałeś na więcej niż połowę - spróbuj swoich sił w organizowanych przez nas konkursach przyrodniczych. W roku 2003 konkurs dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów odbędzie się w sobotę 1 marca, a konkurs dla uczniów szkół średnich w sobotę 15 marca. W tym roku temat wiodący konkursu dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów jest bardzo wdzięczny - są nim "Ptaki Polski". Zgłoś się do swego nauczyciela biologii lub napisz do nas sam(a). Na zwycięzców czekają oczywiście atrakcyjne nagrody, wśród nich zniżki na organizowane przez nas wakacyjne obozy!