Bociek, biuletyn Lubuskiego Klubu Przyrodników      [LKP Home Page]
[Bociek Home Page]
[Spis treści tego nr (1/2002)]

NASZE AKCJE

Atlas
Ptaków Lęgowych Ziemi Lubuskiej

W 1996 roku rozpoczęliśmy zbieranie danych do Atlasu Ptaków Lęgowych Ziemi Lubuskiej. Mają być one podstawowym elementem nowego uaktualnionego wydania książki „Ptaki Ziemi Lubuskiej. Naszym celem jest zebranie materiałów, które pozwolą pokazać rozmieszczenie i ocenić liczebność wszystkich gatunków gniazdujących w naszym regionie. Metoda atlasowa pozwoli na równomierne zbadanie całego terenu oraz oszacowanie liczebności populacji.
Badania są prowadzone w oparciu o siatkę UTM, powszechnie stosowaną w badaniach przyrodniczych. Jeden kwadrat siatki, to obszar 100km2 (10x10km). Dodatkowo, aby uzyskane wyniki były dokładniejsze, kwadrat UTM podzieliliśmy na cztery części, każdy o powierzchni 25km2 (5x5km). Zadaniem osoby badającej ptaki w poszczególnych kwadratach jest wykrycie jak największej ilości gatunków oraz oszacowanie ich liczebności. Każdy obserwator powinien też postarać się o ustalenie jak najwyższej kategorii lęgowości. Szacowanie liczebności ogranicza się do zaklasyfikowania gatunku do jednej z czterech kategorii: A - 1 para, B - 2-5 par, C - 6-25 par, D - powyżej 25 par. Naszym celem jest wykrycie wszystkich gniazdujących w kwadracie gatunków ptaków, dlatego kwadraty kontrolowane są wielokrotnie. Kontrole przeprowadzane są co najmniej raz w miesiącu od marca do początku sierpnia. W maju i czerwcu przeprowadza się kilka kontroli, na te miesiące bowiem przypada okres najaktywniejszego zakładania gniazd i karmienia piskląt. Przeszukiwane są wszystkie środowiska - lasy, zbiorniki wodne, tereny podmokłe, łąki, pola, tereny zabudowane. Bardzo ważne są też kontrole nocne oraz stosowanie stymulacji dźwiękowych. Metoda ta daje bardzo dobre wyniki w przypadku gatunków nielicznych.
Po każdym sezonie wszystkie zebrane dane wpisywane są do bazy danych. W następnym sezonie wpisane wyniki są rozsyłane do autorów w celu dokonania ewentualnych poprawek.
Teren Ziemi Lubuskiej obejmuje obszar 231 kwadratów. Do końca sezonu 2001 dostarczono ponad 250 formularzy dla 131 kwadratów, co stanowi 60% całej powierzchni. Najsłabiej zbadane tereny to dolina Warty, okolice Ośna, Cybinki i Lubniewic. Stan zbadania poszczególnych kwadratów jest bardzo różny. Dla jego zobrazowania zastosowano cztery kategorie: do 20 gatunków, to kwadraty zbadane bardzo słabo, 21-50 zbadane słabo, 51-80 zbadane dobrze i ponad 81, to kwadraty zbadane bardzo dobrze. Obecnie na 131 zbadanych kwadratów 19,1% jest zbadanych bardzo słabo, 29,8% słabo, 32,8% dobrze i 18,3% bardzo dobrze. Należy dążyć do tego, by wykazać z każdego kwadratu co najmniej 80 gatunków. Do tej pory wykryto ponad 160 gatunków lęgowych lub prawdopodobnie lęgowych. W najlepiej zbadanym kwadracie stwierdzono 119 gatunków.
Osoby pragnące wziąć udział w zbieraniu danych otrzymują mapę Ziemi Lubuskiej z naniesionymi kwadratami oraz stanem ich zbadania, formularze, karty Lubuskiej Kartoteki Przyrodniczej. Choć jest późno, można jeszcze wziąć udział w zbieraniu danych. W tym celu należy skontaktować się z Klubem (telefonicznie, e-mailem bądź osobiście).


Mariusz Mleczak