<

[LKP Home Page] [Bociek Home Page] [Spis treści tego nr (3/2001)]

Więcej mokradeł

W roku 2001 Klub realizował kilka dużych projektów. Pod względem zasięgu terytorialnego, podejmowanych działań oraz zaangażowania środków finansowych niewątpliwie wiodącym przedsięwzięciem był projekt czynnej ochrony mokradeł w Polsce zachodniej. Jego realizację rozpoczęliśmy w roku 1999 (o czym pisaliśmy już w poprzednich Boćkach) i wszystko wskazuje na to, że będziemy go kontynuować jeszcze przez co najmniej najbliższe 2 lata.
Działania podejmowane przez Klub w ramach projektu, w ubiegłym roku prowadzone były w ponad 40 obiektach. W 34 obiektach zbudowano 156 zastawek drewnianych o łącznej długości ponad 570 m! W dwóch obiektach zasypano 11 odcinków rowów melioracyjnych (w sumie 100 mb).
Prace realizowano w 13 nadleśnictwach na terenie trzech Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych: Przedborów i Syców w RDLP Poznań, Różańsko, Bogdaniec i Głusko w RDLP Szczecin oraz Cybinka, Gubin, Krosno Odrz., Krzystkowice, Lubsko, Nowa Sól, Torzym i Wolsztyn w RDLP Zielona Góra oraz w ostoi przyrody Lubuskiego Klubu Przyrodników Dolina Ilanki.
Trudno ocenić efekty ekologiczne podejmowanych przez nas działań. Tym bardziej, że w wielu przypadkach trzeba będzie czekać na nie kilka lat. Niemniej jednak budowa zastawek z pewnością poprawiła warunki wodne dla występującej w poszczególnych obiektach roślinności i fauny. Kilka z nich to obszary wyjątkowo cenne w skali ponadregionalnej. Między innymi rezerwaty: Bagno Chłopiny, Młodno, Dolina Ilanki. Występują w nich duże populacje wielu rzadkich i ginących gatunków. Na przykład w rezerwacie Bagno Chłopiny występuje 9 gatunków storczyków, a rezerwat Dolina Ilanki, to największa w Polsce, znana ostoja zagrożonego wyginięciem situ tępokwiatowego. Budowa piętrzeń z pewnością zahamuje degradację wielu cennych obiektów. Na wielu obszarach przywróci dogodne warunki dla roślinności, która była tam jeszcze w niedalekiej przeszłości.
Jednym z celów realizowanego przez nas projektu była też ochrona zasobów wodnych - tzw. mała retencja. Biorąc pod uwagę liczbę obiektów oraz ilość wykonanych zastawek mała retencja wcale nie jest taka mała! Ilość zatrzymanej wody szacujemy na ok. 1 milion m3! To chyba jeden z najbardziej wymiernych, aczkolwiek niejako ubocznych, pozytywnych efektów naszej pracy.
Oprócz działań, w ramach tzw. aktywnej ochrony, przygotowaliśmy waloryzacje przyrodnicze 10 obiektów planowanych do ochrony (projektowane użytki ekologiczne: Torfowisko Mosina (Nadl. Bogdaniec), Torfowisko nad jez. Wirek (Nadl. Bogdaniec i Dębno), Dziadowa Kłoda (Nadl. Syców), Bagna Niegosławickie (Gm. Niegosławice), Gubińskie Mokradła (miasto i Gmina Gubin) i Zapadliska pokopalniane koło Cybinki (miasto Cybinka) oraz projektowane rezerwaty: Torfowisko Pliszka (Nadl. Krosno Odrz. i Torzym), Mechowisko Kosobudki (Nadl. Torzym i Bytnica), Torfowisko Osowiec (Nadl. Głusko) i Łęgi nad Odrą koło Słubic (Nadl. Rzepin).
Innym z zadań jakie zrealizowaliśmy w ramach ochrony mokradeł było również opracowanie planów ochrony istniejących rezerwatów. Były to: rezerwat Jezioro Janie, Wrzosiec, Żurawie Bagno, Torfowiska Sułowskie i Dolina Ilanki.
Jednym z głównych założeń projektu była również kompleksowość podejmowanych działań. Oprócz wykonywania niezbędnych opracowań, dokumentacji i aktywnych działań, równolegle staraliśmy się budować świadomość społeczną oraz szukać sojuszników dla ochrony mokradeł. Dlatego też zorganizowaliśmy dwie sesje szkoleniowe połączone z zajęciami w terenie pt. Praktyczne metody ochrony terenów podmokłych dla pracowników administracji lokalnej zaangażowanych w projekt, głównie leśników. Wzięło w nich udział ponad 100 osób.
Również w ramach projektu powstała przenośna ekspozycja poświęcona problemom ochrony mokradeł. Składa się ona z 28 tablic formatu 100 x 70 cm ustawianych na przenośnych stelażach. Oficjalne otwarcie wystawy zaplanowane jest na 2 lutego w naszym Muzeum Przyrodniczym w Kostrzynie. Ekspozycję będzie można zobaczyć również w trakcie Zjazdu Klubu w Łagowie. Kolejne miejsca planowanego pobytu ekspozycji to siedziba Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze oraz Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp.
Elementem projektu, podsumowującym dotychczas zebrane doświadczenia, było napisanie i wydanie Poradnika ochrony mokradeł. Ukazał się on w końcu roku 2001 w ramach wydawnictw Klubu. Więcej na temat tej publikacji dowiedzieć można się w dalszej części Biuletynu, poświęconej wydawnictwom.
Realizacja projektu nie byłaby możliwa, gdyby nie wsparcie finansowe, jakie otrzymaliśmy od kilku sponsorów, chęć współpracy wielu instytucji oraz ogromna pomoc jaką otrzymaliśmy od naszych członków. Wśród sponsorów wymienić należy Fundację EkoFundusz, Globalny Fundusz Środowiska UNDP oraz WWF. Wśród instytucji, które aktywnie współpracowały w ramach projektu na pierwszym miejscu należy wymienić Administrację Lasów Państwowych, szczególnie RDLP Zielona Góra. Mamy nadzieję, że w przyszłości nasza współpraca będzie układać się równie dobrze i efektywnie.
Szczególne wyrazy uznania i wdzięczność należą się wszystkim Osobom, które pomagały nam w pracach terenowych. Nie sposób wymienić ich wszystkich! Jednak o każdym pamiętamy, szczególnie o tych pokąsanych przez gzy i komary, ubłoconych i opuchniętych, ale zawsze chętnych do pracy.

Andrzej Jermaczek, Robert Stańko