Sprawozdanie z działalności Lubuskiego Klubu Przyrodników w roku 2000
W końcu roku 2000 Klub liczył 244 członków zwyczajnych. W roku 2000 w nasze szeregi wstąpiło 73 osoby, jednocześnie 54 osoby skreślono z listy członków. Na terenie województwa lubuskiego mieszkało niespełna 75% członków, pozostali pochodzili z innych województw, przede wszystkim zachodniopomorskiego i wielkopolskiego, kilkunastu członków mieszkało w innych krajach - Niemczech, Belgii, Holandii, Danii i Stanach Zjednoczonych. Powstały dwa koła terenowe Klubu - Zachodniopomorskie i Gdańskie.
W roku 2000 działalność Klubu wsparło ponad 40 osób, firm i instytucji. Podobnie jak w latach ubiegłych przede wszystkim były to różne fundacje, jednostki administracyjne Lasów Państwowych, ale także, w coraz większym stopniu, osoby prywatne. W największym zakresie działalność Klubu wsparły: Fundacja EkoFundusz, Fundusz PHARE Partnership, Globalny Fundusz Środowiska, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze, Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody (WWF) oraz Gmina Górzyca.
Najważniejszym kierunkiem działalności Klubu były działania z zakresu ochrony przyrody.
W marcu zakończył się projekt Zielona wstęga Odra Nysa, w którym w latach 1994-2000 prowadziliśmy podprojekt ochrony przyrody. Kilkanaście obiektów dla których w ramach Zielonej Wstęgi opracowano dokumentacje projektowe, w tym między innymi rezerwat Dolina Ilanki zostało w roku 2000 objętych ochroną.
W kwietniu zakończyliśmy, realizowany wspólnie z WWF Naturschutzstelle Ost, finansowany ze środków PHARE PARTNERSHIP, projekt wspomagania rozwoju dziedzin przyjaznych środowisku - rolnictwa ekologicznego, turystyki kwalifikowanej i agroturystyki na obszarze Ujście Warty.
Jednocześnie w roku 2000 rozpoczęliśmy szereg nowych projektów dotyczących ochrony przyrody. Zakrojonym na najszerszą skalę jest projekt ochrony mokradeł w Polsce Zachodniej, współfinansowany przez Globalny Fundusz Środowiska oraz Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody. W ramach tego projektu wstępnie rozpoznano walory przyrodnicze, zagrożenia oraz możliwości ochrony w 46 obiektach obejmujących torfowiska i różnego rodzaju tereny podmokle na terenie województw lubuskiego, zachodniopomorskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego. W celu skutecznej ochrony obiektów podjęto ścisłą współpracę z kilkunastoma nadleśnictwami oraz Dyrekcjami Lasów Państwowych w Szczecinie, Poznaniu i Zielonej Górze. Z RDLP w Zielonej Górze podpisaliśmy porozumienie o współpracy w tym zakresie. W ramach projektu opracowano plany ochrony szeregu obiektów, między innymi przy współpracy z Lubuskim Urzędem Wojewódzkim plany ochrony rezerwatów Bagno Chłopiny i Młodno zaliczanych do najcenniejszych, a jednocześnie najbardziej zagrożonych tego typu obiektów z zachodniej Polsce.
Rozwijaliśmy rozpoczętą w roku 1996 akcję "Ostoje przyrody. Dzięki pomocy gminy Górzyca powiększyliśmy o 7 ha obszar chroniony Owczary. W końcu roku Klub był właścicielem trzech ostoi o łącznej powierzchni prawie 50 ha, ponadto dzierżawiliśmy grunty o powierzchni 40 ha. W czterech obiektach - Łąki Koźminek, Łąki nad Obrą, Dolina Ilanki oraz Murawy w Owczarach w ramach projektu finansowanego przez EkoFundusz prowadziliśmy zabiegi czynnej ochrony. W ramach tych zabiegów wykoszono ponad 50 ha łąk, wykonano 33 zastawki na rowach melioracyjnych oraz prace ziemne hamujące odpływ wód zalewowych. Z powierzchni około 2 ha usunięto naloty drzew i krzewów. W Dolinie Ilanki rozpoczęto eksperyment wykorzystania dużych ssaków leśnych do renaturyzacji mokradeł. Przygotowano projekty i rozpoczęto wykonywanie kilkunastu tablic informacyjnych przeznaczonych dla ostoi. Przygotowano materiały niezbędne do przejęcia w użytkowanie i rozpoczęcie aktywnej ochrony kolejnych 32 ha muraw w rejonie Owczar.
W Stacji w Owczarach prowadziliśmy hodowlę ginącej rasy owiec - wrzosówek, których wypas prowadzono na murawach. W końcu roku stado liczyło ponad 60 owiec. W celu aktywnej ochrony muraw, w Stacji rozpoczęliśmy także hodowlę koników polskich. Ze środków Fundacji EkoFundusz zakupiliśmy dwie klacze tej rasy. Dzięki przychylności Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w Gorzowie oraz pomocy Gminy Górzyca nabyliśmy dwa sąsiadujące ze Stacją budynki gospodarcze, w których rozwijana będzie hodowla.
W początkach roku rozpoczęliśmy realizację wspieranego przez Globalny Fundusz Środowiska projektu ochrony węży i ich stanowisk na Ziemi Lubuskiej. W ciągu roku projektem objęliśmy kilkanaście stanowisk węży, przede wszystkim gniewosza plamistego i żmii zygzakowatej w dolinach Odry, Pliszki, Ilanki i Bobru.
Zakończyliśmy zlecone przez Lubuski Urząd Wojewódzki prace nad planem ochrony rezerwatu stepowego Pamięcin. Plan został pozytywnie zaopiniowany przez Wojewódzką Komisje Ochrony Przyrody. Rozpoczęliśmy natomiast prace nad planami ochrony rezerwatów leśnych Annabrzeskie Wąwozy i Buczyna Szprotawska.
Wspólnie z Fundacją Ekologiczną Ziemi Legnickiej Zielona Akcja prowadziliśmy program kompleksowej ochrony Bagien Przemkowsko-Przecławskich. Wykonaliśmy dwa opracowania dotyczące ochrony i monitoringu, opracowaliśmy i skierowaliśmy do Wojewody Lubuskiego wniosek o objęcie lubuskiej, nie chronionej dotychczas części bagien, ochroną w formie użytku ekologicznego.
Na zlecenie Urzędu Miejskiego w Kostrzynie wykonaliśmy inwentaryzację zieleni miejskiej na terenie miasta. Na zlecenie Urzędu Miejskiego w Śremie wykonaliśmy i ustawiliśmy w terenie 22 tablice informacyjne w powołanych przez Urząd użytkach ekologicznych. Siedem tablic informacyjnych i edukacyjnych wykonano też dla Łagowskiego Parku Krajobrazowego. Na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie opracowywaliśmy programy ochrony dwóch nadleśnictw - Trzciel i Bolewice.
Kontynuowaliśmy systematyczne zbieranie danych do nowego opracowania "Ptaki Ziemi Lubuskiej", w tym prace nad "Atlasem ptaków lęgowych Ziemi Lubuskiej. Skontrolowane dotychczas kwadraty objęły ponad 50% powierzchni regionu. Wstyczniu przeprowadzili śmy tradycyjną akcję zimowego liczenia ptaków wodnych idrapie żnych, zimujących w dolinach rzek. W akcji uczestniczyło ponad 20 osób, skontrolowały one ponad 300 km cieków. Jesienią policzyliśmy ptaki zatrzymujące się na kilkunastu największych jeziorach regionu. W ramach prowadzonej przez nas akcji obrączkowania ptaków w rejonie Stacji w Bogdance, zaobrączkowanych zostało ponad 100 ptaków, rozpoczęliśmy także obrączkowanie ptaków w rejonie Stacji w Owczarach.
Kontynuowaliśmy działalność Lubuskiej Kartoteki Przyrodniczej. Stale współpracowało z nią kilkanaście osób, w ciągu roku do kartoteki dostarczono 766 kart, przede wszystkim zawierających informacje o ptakach. Rozpoczęto zbieranie kart drogą elektroniczną, bezpośrednio ze strony internetowej Klubu.
W ramach współpracy z innymi organizacjami rozpoczęto przygotowania do rozpoczęcia kompleksowych projektów ochrony przyrody i wspierania ekorozwoju obszaru Borów Dolnośląskich oraz rozwoju rolnictwa ekologicznego i turystyki kwalifikowanej wzdłuż Odry.
W końcu roku Klub użytkował lokale w czterech miejscach - w Świebodzinie, Kostrzynie nad Odrą, Owczarach i Bogdance koło Drawna. Łączna powierzchnia użytkowa tych lokali wynosiła ponad 700 m2. Ponadto użytkowaliśmy budynki gospodarcze o łącznej powierzchni około 600 m2. Rozpoczęliśmy staranie zmierzające do nabycia praw własności Stacji w Bogdance.
Prowadziliśmy cztery stałe ekspozycje - Muzeum Łąki w Owczarach, Muzeum Przyrodnicze w Kostrzynie, ekspozycję Świat Owadów w Świebodzinie oraz ekspozycję Przyroda Drawieńskiego Parku Narodowego w Bogdance koło Drawna. Łącznie zwiedziło je ponad 4000 osób. W Muzeum w Kostrzynie zorganizowano cztery, a w Muzeum Łąki w Owczarach dwie ekspozycje czasowe.
Przy Muzeum w Kostrzynie działało Biuro Informacji Turystycznej i wypożyczalnia rowerów. W ciągu roku z wypożyczalni skorzystało ponad 356 osób. Prowadziliśmy akcję promocji turystyki kwalifikowanej organizując kilkanaście wycieczek rowerowych. W każdej z nich uczestniczyło od 10 do 40 osób. W Muzeum wKostrzynie i Stacji w Owczarach prowadzili śmy sklepiki ze zdrową żywnością.
Rozwijaliśmy działalność wydawniczą. W ciągu roku wydaliśmy 4 zeszyty "Przeglądu Przyrodniczego" oraz 4 zeszyty biuletynu "Bociek". Prowadziliśmy szeroką promocję obu wydawnictw w środowisku przyrodników w całej Polsce. W końcu roku przygotowano, wydrukowano i szeroko rozpropagowano pełną ofertę wydawnictw Klubu.
W formie broszurowej ukazały się materiały z organizowanej przez Klub sesji - spotkania polskich i niemieckich ornitologów i przyjaciół ptaków. Z serii "Monografie Przyrodnicze" wydaliśmy jeden zeszyt - monografię gniewosza, do druku przygotowana została monografia bobra. Ponadto wydaliśmy dwa zeszyty regionalnego biuletynu "Ekoregion Ujście Warty" oraz przewodnik turystyczno - przyrodniczy Ujście Warty (3 wersje językowe).
W końcu roku wydaliśmy trzecie wydanie Poradnika lokalnej ochrony przyrody.
Zorganizowaliśmy szereg sesji, zjazdów i innych imprez o charakterze naukowym, szkoleniowym i edukacyjnym. W lutym odbył się XVIII Zjazd Przyrodników Ziemi Lubuskiej oraz XVIII Lubuski Konkurs Przyrodniczy dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów. W zjeździe uczestniczyło ponad 50 osób. W konkursie przyrodniczym uczestniczyło ponad 130 dzieci z 30 szkół Ziemi Lubuskiej. 20 laureatów konkursu lubuskiego wzięło udział w konkursie międzyregionalnym, który w tym kwietniu organizowany był przez nas w Świebodzinie
W lutym dla pracowników i członków Klubu w Owczarach zorganizowaliśmy dwudniowe zajęcia warsztatowe pt. Marketing dla przyrodników.
W marcu byliśmy współorganizatorami międzynarodowej konferencji na temat ochrony mokradeł, w której uczestniczyło ponad 40 osób z kilkunastu krajów. W Owczarach zorganizowaliśmy sesje kończącą projekt rozwoju rolnictwa i turystyki w obszarze Ujście Warty.
Na przełomie kwietnia i maja odbyła się zorganizowana dla członków Klubu wycieczka przyrodnicza do parków narodowych polski północno - wschodniej.
W maju zorganizowaliśmy ogólnopolską sesję naukową pt. "Dynamika przyrody a jej ochrona. Uczestniczyło w niej prawie 100 osób z całej Polski.
Na przełomie lipca i sierpnia zorganizowaliśmy tradycyjny obóz dla młodzieży w Bogdance. Uczestniczyło w nim 13 osób. Sześć osób brało udział w kilkudniowym obozie w Owczarach w początkach lipca. W Stacji w Owczarach organizowano regularne zajęcia dla dzieci z Górzycy i Pamięcina. Uczestniczyło w nich kilkanaście dzieci.
W październiku odbyło się trzecie spotkanie polskich i niemieckich ornitologów iprzyjaci ół ptaków. Wzięło w nim udział ponad 50 ornitologów działających po obu stronach Odry i Nysy.
Również w październiku zorganizowaliśmy jesienną sesję Klubu oraz kolejną sesję szkoleniową pod hasłem "Problemy lokalnej ochrony przyrody". W sesjach tych uczestniczyło łącznie ponad 100 osób. W grudniu zorganizowaliśmy czterodniowy kurs dla osób zajmujących się lokalną ochroną przyrody. Uczestniczyło w nim 11 osób.
W Muzeum w Kostrzynie odbyło się pięć, a w Świebodzinie dwa spotkania przyrodnicze z pokazami przeźroczy. W Stacji w Owczarach, w czerwcu i listopadzie, odbyły się letnie i jesienne spotkania z łąką. Łącznie uczestniczyło w nich ponad 300 osób.
W lokalu Klubu w Świebodzinie prowadzimy ogólnodostępną bibliotekę - wci ągu roku skorzystało z niej około 70 osób, które wypożyczyły ponad 200 pozycji. Liczne osoby korzystały ze zbiorów na miejscu. Księgozbiór wzbogacił się o 200 pozycji książkowych oraz ponad 300 egzemplarzy czasopism i wydawnictw broszurowych. Przygotowano i zamieszczono w internecie katalog wydawnictw książkowych znajdujących się w bibliotece. Kilkadziesiąt osób korzystało również z księgozbiorów Stacji w Owczarach i Muzeum w Kostrzynie.
Prowadziliśmy bieżącą działalność interwencyjną - do różnych jednostek administracji rządowej i samorządowej skierowaliśmy kilkanaście pism, opinii, wniosków i zapytań. Uczestniczyliśmy w działalności dwóch ogólnopolskich porozumień - Porozumienia na Rzecz Ochrony Mokradeł oraz Koalicji na Rzecz Ochrony Odry, a także tworzącej się Polskiej Grupy Roboczej do Spraw Certyfikacji Lasów.
Intensywnie rozwijaliśmy serwis internetowy. W ciągu roku nasze strony w internecie odwiedziło prawie 4000 osób. W ramach usprawniania działalności Klubu wprowadziliśmy pocztę elektroniczną w Stacji w Owczarach, a w Stacji w Owczarach i Muzeum Kostrzynie zainstalowaliśmy kasy fiskalne.
W większym niż wpoprzednich latach zakresie cz łonkowie i sympatycy Klubu brali czynny udział wdzia łaniach Klubu - w różnych formach działalności uczestniczyło ponad 60 osób. Od listopada w Stacji w Owczarach w ramach roku ekologicznego pracuje wolontariuszka z Niemiec - Stefanie Roefke.
. Członkowie Zarządu Klubu brali udział w pracach Wojewódzkich Komisji Ochrony Przyrody w Gorzowie, Komitetu Ochrony Przyrody PAN, komisjach ochrony środowiska samorządów.
W końcu roku w Klubie pracowało 8 osób, w ciągu roku kilkanaście osób realizowało różne prace w oparciu o umowy o dzieło lub umowy zlecenia.
Za aktywną realizację celów Klubu w roku 2000 Zarząd postanowił wyróżnić następujące osoby: Łukasza Adamczyka, Patryka Dziemieszkiewicza, Mariusza Musiała, Katarzynę Chłopek, Janusza Wieczorka, Andrzeja Chmielewskiego, Marcina Dziubka, Mateusza Wójcika i Sławomira Zielińskiego.
