Używam roweru do dojazdów przez cały okrągły rok. Robię to od dwunastu lat. Zimy tu w Ottawie są stosunkowo zimne i śnieżne. Ottawa jest drugą najzimniejszą stolicą świata. Poniższe uwagi są wynikiem mojego własnego doświadczenia. Nie zalecam ich, jedynie mówię co działa w moim wypadku. Może będą dla was użyteczne, może też te głupoty rozbawią was.
Nie jestem prawdziwym rowerzystą. Ja tylko dojeżdżam na rowerze. Nawet gdy zaliczałem stówę [mil dziennie] był to tylko dojazd. Wybierałem się na konferencję do miasta oddalonego o 110 mil [ok.180 km], więc pojechałem na rowerze. Tam i z powrotem. (Czy to oznacza że zaliczyłem dwie stówy?) Raczej nie używam roweru do przejażdżek. Wiele z tego co powiem spowoduje, że prawdziwi rowerzyści rwać będą włosy z głowy. Ja jednak mam troje dzieci i nie stać mnie na bycie rasowym rowerzystą.
Ludzie często pytają mnie dlaczego jeżdżę... Sam nie wiem. Mógłbym powiedzieć, że dla zaoszczędzenia pieniędzy, ale nie. Benzyna daje więcej energii z dolara niż jedzenie. (No dobra, gdybym jadł tylko fasolę, ryż i makaron... Ale ja chcę urozmaicenia!) Czy robię to by chronić środowisko? Nie! Nie podpisuję się pod niczym. Nie jeżdżę też dla zdrowia, chociaż w miarę przypływu lat widzę wyraĽne pożytki. Chyba robię to po prostu dlatego, że lubię.
Ponieważ słowa takie jak "bardzo", "niezbyt", itp. są bardzo subiektywne, będę trzymał się następujących definicji:
Mam dwie:
1.Jeśli coś jest dobre, nie
psuj; jeśli jest to byle co, nie musisz się o to martwić.
2.Mój algorytm jazdy na rowerze to chamski upór: pedałuj,
pedałuj; tak długo, aż w końcu dojedziesz.
Pedałowanie w śniegu to kwestia oporów: za duże, by posuwać się do przodu, za małe by utrzymać równowagę.
Więcej na ten temat będzie dalej. Teraz wystarczy zauważyć, że walą całkiem sporo soli. Rozbryzgi wody smakują jak zupka Lipton Chicken do której dosypano łyżkę soli. Sól zjada metal. Rowery rozpuszczają się.
Chociaż mam lepszy rower, na którym jeżdżę przy lepszej pogodzie, do zimowej jazdy kupuję rowery na rynku, takie po 25$. Są jak jednorazówki. Gdy zaczyna się rozpuszczać odkręcasz co się da, a resztę wyrzucasz. Teraz dojeżdżam na kolażówie. Jeździłem na górskich, ale wróciłem do kolarzówek.
Oto wyjaśnienie: Górskie kosztują na rynku przynajmniej 50$, mają tu większe wzięcie. Ponieważ jeździłem na obydwóch, pozwolę sobie je porównać. Górskie łatwiej się prowadzą, ale są gorsze w głębokim śniegu. Kolarzówa lepiej przebija się przez zaspy. Można na niej jechać przez głębszy śnieg, a gdy jest zbyt głęboki żeby jechać to łatwiej ją nieść.
Błotniki? Wygląda na dobry pomysł, może kiedyś spróbuję. Na razie jednak myślę, że śnieg i lód zbiły by się między kołem a błotnikiem i byłoby ciężko pedałować. Mam bagażnik z tyłu więc przytwierdzam do niego kawałek dykty, żeby mi za dużo śmieci nie wrzucało na plecy.
Bardzo bym “lubiał” doglądać swój rower zimą ale kiepsko robić to na dworze. Moja żona nie pozwala mi przenosić roweru oblepionego bryją przez całą chałupę do piwnicy. Ale zwykle choć raz na miesiąc jest na tyle ciepło, że mogę wziąć wiadro, spłukać błoto z roweru i jak wyschnie, wnieść do środka.
Rozbieram wszystko na części, czyszczę i składam do kupy, używając mnóstwa smaru. Używam towotu do maszyn rolniczych, bo bardziej odporny na działanie żywiołów. Gdy składam wszystko razem, smaruję najpierw gwinty a potem pokrywam nakrętki, podkładki i co tam jeszcze, grubą warstwą smaru. To zapobiega sytuacji, gdy są tak zardzewiałe, że nie można ich usunąć. Zapobieganie korozji to podstawowe zadanie smaru, smarowanie to drugorzędna sprawa. Pamiętajcie wpuścić kropelkę oleju na gwint każdej ze szprych, inaczej zardzewieją tak, że nie da się później nacentrować koła. Na dworze trzymam plastykową butelkę po ketchupie, w której mam olej samochodowy (ostatnio używam zwykłego oleju do skrzyni biegów). Co dwa lub trzy dni biorę tę butlę i smaruję łańcuch, przerzutkę i hamulce.
Zaczynając od dołu, na nogi wkładam Sorell Caribou [rodzaj wysokich filcaków]. To takie wielgachne buciory, ale za to w nóżki cieplutko. Wypróbowałem, że w przeciwnym wypadku przy mrozach od skrajnych do wściekłych paluchy by mi zamarzły. Te buty nie ułatwiają jazdy ,ale grzeją (patrz moja zasada nr 2). Nie pasują do żadnych nosków jakie widziałem. Kiedyś ubierałem lżejsze buty przy mniejszych mrozach, ale kto by się kłopotał przepowiadaniem pogody. Więc teraz po prostu jak nie jest zbyt zimno to rozsznurowuję je do połowy. Im zimniej się robi, tym wyżej, aż w końcu mam je zasznurowane jak się patrzy.
Na szczęście mokre dni nie są zbyt zimne a zimne dni nie są zbyt mokre. Gdy jest sucho, ubieram parę spodenek kolarskich i jedną lub dwie (w zależności od temperatury i wiatru) pary spodni dresowych. Wiem, co to lycra i polypro (używam ich na narty) ale nie służy im błoto i bryja. (Patrz reguła nr 1.) Oszczędzam swoje lepsze ciuchy na narty.
Ważnym składnikiem ubioru przy mrozach od skrajnych do wściekłych jest trzecia skarpeta. Zakłada się ją na to, no wiecie, między nogami. Nie żeby bardziej imponować panienkom, tylko dla izolacji. Latem, kiedy o tym wspominacie może być śmiesznie, ale gdy wam się przytrafi odmrożenie penisa, nie będzie wam do śmiechu. Mówię z autopsji! Dwa razy!!! Muszę się przyznać, że nie wiem co w tym temacie poradzić paniom.
Idąc dalej do góry, zakładam barchanową koszulkę z polypro, na to sweter z wełny a na wierzch bluzę narciarkę (taką obleśną z kolorowym paskiem przez plecy). Ta kurtka narciarka ochrania resztę ubrania a temperaturę łatwo można regulować rozpinając zamek błyskawiczny.
Zwykle ubieram chustę. Przez lata całe miałem obsesję, że wkręci mi się w szprychy i uduszę się na środku ulicy, ale jakoś do tej pory mi się to nie zdarzyło. Gdy mrozy są wyjątkowe (lub zimniej) lubię mieć ciepło w szyję. Jest tylko jeden problem: czasem wilgoć z mojego oddechu powoduje, że chusta przymarza mi do brody.
Na ręce ubieram wełniane jednopalcowe, gdy nie jest zbyt zimno; jak się robi naprawdę zimno to wkładam pięciopalczaste narciarki (Swix) a wełniane jednopalcowe na wierzch. Ręce pocą się trochę (przynajmniej moje) i lubię obserwować, jak wilgoć zamarza na zewnątz wełnianek. Patrząc na to, mogę powiedzieć które mięśnie pracują. Ciągle mnie bawią takie rzeczy.
Na głowie noszę toczek (chyba mówi się na to narciarka?) a na to kask. Nie zakładam żadnej z tych masek na całą twarz, bo nie znalazłem takiej, która by współpracowała dobrze z okularami. Przy mrozach wyjątkowych do wściekłych moje czoło zamarza, więc naciągam czapę w dół. Dolne końce uszu zawsze wystają i odmrażają się, więc w tym sezonie mam zamiar pożyczyć od syna na próbę kominiarkę z lifa/polypro. Jest dosyć cienka więc nie będzie przeszkadzać, a niewiele przecież trzeba żeby uchronić się przed odmrożeniem.
Do plecaka wkładam ubrania na cały dzień. Wszystko co w plecaku ląduje w plastykowych torbach. Sprawdzajcie je często na szczelność. Mała dziurka u góry może spowodować, że woda wejdzie i nie wyjdzie. W ten sposób rzeczy robią się bardziej mokre, niż można by sobie życzyć. Wszystkie zamki błyskawiczne korodują; nawet te plastykowe po kilku latach są do niczego.
Zimą drogi są węższe. Są bandy śnieżne po obu stronach. Samochody nie spodziewają się spotkać rower. Jest tylko kilka godzin światła dziennego, a jazda jest trudniejsza. Więc bądźcie ostrożni.
Nie troszczę się o przepisy ruchu drogowego, troszczę się jedynie o swoje życie. Więc zdecydowanie wolę wjechać na bandę śniegu niż ryzykować kolizję z samochodem. W ciągu tych dwunastu lat nie miałem wypadku zimą. Za to celowo wjechałem w wiele band śnieżnych.
Czasem w czasie zamieci śnieżnej zdarza się, że po prostu nie da się pedałować. Czasem trzeba przenieść rower przez otwarte pole. Wtedy doceniam swoje wysokie filcaki. Zimą pedałowanie wymaga więcej energii. Smar robi się gęsty i części (zarówno roweru jak moje) nie poruszają się tak łatwo. Trzeba kalkulować o 30% więcej czasu na pokonanie tej samej odległości, a nawet dwa razy tyle w czasie szalejącej burzy śnieżnej.
Wiatr zawsze jest gorszy zimą. Wcale nierzadko zdarza się, że nawet z górki trzeba pedałować. Uważajcie w "chlupiaste" dni. Wyobraźcie sobie 20cm śniegu i zaraz potem deszcz. To daje mnóstwo bryji. Jeśli samochód przejedzie szybko przez taką bryję, może falę takiej bryji posłać prosto na was. To coś waży! Gdy cię walnie taka fala, możesz stracić równowagę. To mniej więcej tak, jakby wrzucono wam na plecy worek zgniłych kartofli. Takie coś może zwalić z nóg nawet pieszego.
Najgorszy jest zamarzający deszcz. To dziwne, ale wydaje mi się że łatwiej jest przejechać na rowerze przez parking pokryty szklanką lodu, niż przejść po nim. Jedyny problem w tym, że czasem rower po prostu wyślizguje się na bok spod ciebie. Dlatego ćwiczę czasem na rowerku jednokołowym bo to mi pomaga utrzymywać równowagę. (A może i nie pomaga, ale i tak jest fajnie.)
Strzeżcie się mostków pokrytych metalowymi płytami. Ten rodzaj nawierzchni staje się naprawdę sliski, gdy pokryje to śnieg. Jednego razu przejechałem się po czymś takim, przednie koło zakleszczyło się w połączeniu przęseł więc przeleciałem nad kierownicą i za barierkę. Nie wiem sam jak zdołałem chwycić jedną ręką za poręcz. Sam MacGyver <Rysunek> by się nie powstydził.
Wyróżniamy kilka rodzajów zatrzymywania się. Pierwszy to użycie hamulców, ale to nie zawsze działa. Hamulce mogą zamarznąć; kropla wody dostanie się między linkę a pancerz gdy zachodzące słońce dostarczy trochę ciepła, a po chwili zamarznie. Albo sól spowoduje, że linka skoroduje i pęknie, itd. Zdarzyło mi się że hamulce działały gdy przejeżdżałem przez jedno skrzyżowanie a nie działały, gdy dojechałem do następnego. Więc mam w zanadrzu kilka innych sposobów na zatrzymanie się.
Do zastosowania gdy mamy mnóstwo czasu. Umieszczasz stopę na przedniej przerzutce i stopniowo wsuwasz piętę między ramę a koło. Stopniując nacisk możesz kontrolować prędkść. Uważaj, żeby stopy ci tam nie wciągnęło!
Ustawiasz pedały w pozycji pionowej i wstajesz. Dolna stopa pozostaje na pedale podczas gdy tą która była u góry stawiasz przed pedałem. Balansując możesz stopniować nacisk na stopę. Pedał, wbijając się w tył łydki, dociska twoją stopę do dołu, co poprawia tarcie.
Zacznij od metody szybkiej, a potem zejdź z roweru trzymając rower przed sobą. Będziesz ślizgać się na dwóch stopach, trzymając się roweru dla zachowania równowagi. Jeśli sytuacja będzie nie do opanowania, ciśnij rower przed siebie i usiądź albo przeroluj. Ale nie próbuj tego na suchej jezdni, nogi muszą mieć poślizg.
W pewnych określonych sytuacjach wjechanie w bandę śniegu pozwala zatrzymać się szybko, łatwo i bezpiecznie. Jeśli jedziesz zbyt szybko, możesz zeskoczyć z roweru na bok. Rób tak tylko gdy banda jest miękka. Musisz mieć pewność, że pod śniegiem nie ma samochodu. [Albo śmietnika.] Nie wskakuj też w zaspy, jakie tworzą się wokół hydrantów.
Zamarzające zamki. Doradzam noszenie plastykowej zapalniczki. Często zdarza się, że zamek jest mokry i zamarza na kamień. Zwykle ciepło dłoni zastosowane przez minutę (przez prawdziwą minutę albo dłużej, a nie to, co wydaje się być minutą) roztopi to, ale czasem trzeba czegoś więcej.
Czasem zimą lubię kupić sobie loda na patyku. Przed wyjazdem wkładam go do kieszeni. Nie ma strachu, nie rozpuści się! Wyjmuję go i zaczynam jeść zaraz jak tylko dojadę do Uniwerku. Mam ubaw widząc miny tych ludzi, gdy gapią się jak brnę na rowerze przez śnieg zajadając loda.
Trzeba jednak uważać z lodem zimą. Raz mi się przytrafiło coś przykrego. Pamiętacie, jak byliście mali, jak rodzice przestrzegali was żeby nie przytykać języka do metalowego słupa? Gdy jest bardzo zimno, lód na patyku może działać tak samo. Chwila nieuwagi i górna warga, dolna warga i język mogą przymarznąć do loda i stać się jednym. Chociaż teraz gdy o tym piszę może to brzmieć zabawnie, nie było mi do śmiechu gdy mi się to zdarzy