Dokarmianie ptaków

Zima jest szczególnie trudnym okresem w życiu ptaków z powodu znacznego zmniejszania się naturalnych zasobów pokarmowych i wyraźnego obniżenia temperatury powietrza. Aby pomóc zwierzętom w przetrwaniu tego okresu ludzie od wielu lat zajmują się ich dokarmianiem. Polega to najczęściej na wystawianiu karmników z różnym rodzajem karmy, przyciągającym liczne gatunki. Ta tradycyjna metoda przynosi wiele radości ludziom, dla ptaków jednak, co u wielu osób może wywołać zdumienie, stanowi poważne zagrożenie. Z karmników korzystają bardzo różne ptaki, często żerują obok siebie gatunki, które w naturze nigdy się nie się nie spotykają.

Taka wspólna stołówka okazuje się być siedliskiem ogromnej ilości pasożytów i miejscem roznoszenia chorób. W naturalnych warunkach zwierzęta wytwarzają pewne mechanizmy obronne pozwalające im, chociaż częściowo, uodpornić się na określone choroby.

Podczas kontaktów w karmniku ptaki zarażają się licznymi pasożytami charakterystycznymi dla obcych gatunków, zarówno wewnętrznymi, zawartymi w pozostawianych na karmie odchodach, jak i zewnętrznymi. Z powodu zupełnego braku odporności po pewnym czasie chore ptaki giną. W naturalnych warunkach śmiertelność ptaków będąca wynikiem zakażenia obcymi pasożytami ustępuje miejsca śmiertelności wywołanej głodem. Ingerencja człowieka prowadzi do zaburzenia równowagi panującej w przyrodzie, gdzie zimą w wyniku naturalnej selekcji eliminowane są z populacji osobniki słabe.

Pomoc ptakom w przetrwaniu trudnego okresu polegać powinna na stwarzaniu im dogodnych warunków bytowania poprzez sadzenie odpowiednich gatunków drzew, krzewów i roślin zielnych dostarczających owoców i nasion oraz zachowanie możliwie wielu środowisk bogatych pod względem przyrodniczym. Nieskoszony fragment łąki; obszar porośnięty przez osty, łopiany, bylice; kępa krzewów tarniny, dzikiej róży czy głogu to idealne miejsca żerowania dla zimujących w Polsce ptaków. Należy o tym pamiętać urządzając ogrody, parki i inne tereny zielone w mieście.

Prezentujemy trzeci odcinek cyklu artykułów poświęconych różnym zagadnieniom ochrony przyrody przygotowanych Polskie Towarzystwo przyjaciół Przyrody "pro Natura". Opracowania te powstały jako materiały szkoleniowe dla kół i członków PTPP "pro Natura" w ramach projektu Brytyjskiego Funduszu Know How administrowanego przez IUCN Poland. PTPP "pro Natura'' jest stowarzyszeniem zajmującym się ochroną przyrody w Polsce.