Dlaczego warto chronić żerowiska bociana białego?
Jeśli chcemy aby bociany białe nadal stanowiły nieodłączny element krajobrazu Polskiej wsi a ich populacja w naszym kraju utrzymała się, niezbędne jest zachowanie sieci obszarów stanowiących żerowiska tych ptaków. Są to przede wszystkim otwarte tereny o charakterze wilgotnym: podmokłe łąki, ekstensywnie użytkowane pastwiska, oczka wodne, fragmenty naturalnych dolin rzecznych.
Ponieważ oprócz bocianów występują tu licznie inne cenne gatunki zwierząt i roślin, tereny te stanowią prawdziwe ostoje dzikiej przyrody w krajobrazie rolniczym. Korzystają z nich ptaki wodno-błotne, np. żuraw, czajka, kszyk; płazy (wśród nich traszki, żaby, rzekotka, ropuchy); gady (zwłaszcza zaskrońce); rozmaite owady (pasikoniki, ważki, motyle) a także ssaki, takie jak wydry, bobry, zające, sarny i wiele innych.
Tereny, które chronimy jako żerowiska bocianie spełniają ponadto wiele funkcji przynoszących korzyści człowiekowi:
- służą ochronie przeciwpowodziowej jako naturalne poldery - obszary gdzie wezbrane wody rzeki mogą spokojnie wylewać nie czyniąc większych szkód;
- retencjonują wodę na okresy suszy;
- wychwytują szkodliwe substancje spływające z pól do wód - stanowią strefy buforowe dla zanieczyszczeń;
- przyczyniają się do naturalnej ochrony upraw przed szkodnikami poprzez zwiększanie bioróżnorodności obszarów rolniczychi;
- pełnią funkcje estetyczne, rekreacyjne i edukacyjne.
Bardzo ważnym elementem utrzymania żerowisk bocianich jest ich rolnicze użytkowanie poprzez koszenie lub wypas, dzięki którym zachowują one otwarty charakter. Dlatego ochrona terenów dostarczających bocianom pożywienia wspomaga ekstensywne, zdrowe rolnictwo, służy produkcji lepszej jakościowo żywności i zachowaniu tradycyjnego krajobrazu.
Obecnie, ze względu na bardzo trudną sytuację w rolnictwie, tereny służące bocianom za żerowiska są szczególnie zagrożone. Główne przyczyny ich degradacji to osuszanie, przekształcanie w pola uprawne, zaniechanie użytkowania prowadzące do zarastania, intensyfikacja poprzez nadmierne nawożenie czy też oddawanie pod zabudowę. Należy zatem dołożyć wszelkich starań aby nie dopuścić do sytuacji jaka spotkała kilkadziesiąt lat temu kraje Europy Zachodniej, gdzie w wyniku drastycznych przekształceń środowiska przyrodniczego, znikły z krajobrazu łąki, fragmenty zabagnione, drobne oczka i cieki wodne, a wraz z nimi znikły bociany oraz wiele innych gatunków roślin i zwierząt.
Zachowanie fragmentów tradycyjnego krajobrazu i stworzenie takich relacji ekonomicznych, aby opłacało się ekstensywne rolnictwo to poważne wyzwanie. Choć bez odgórnych decyzji i mądrych posunięć polityków wielu spraw nie da się załatwić, to jednak, mając świadomość zagrożeń i szczere chęci poprawy sytuacji, każdy z nas może coś zrobić, podejmując rozmaite działania na swoim terenie. Temu między innymi służy projekt "Bociania łąka".
